Xitayning 'amérikigha jaza qollinimiz' dep jar salghanliqi chong quruqluqta xelqqe qarita tére taraqlatqanliq

Xitay bügün amérikining teywen'ge 64 milyard amérika dolliriliq zamaniwiy herbiy qoral satqanliqigha qattiq ghezeplirini ipadilidi. Bu, xitayning tére taraqlatqanliqimu yaki xitayning amérikini jazalighudek iqtidari barmu?
Muxbirimiz weli
2010.02.01
Xitay-Teywen-toghrisida-qattiq-ghezepke-kelgen-305.jpg Süret, xitay metbuatliridiki, amérikining teywenge 64 milyard amérika dolliriliq zamaniwiy herbiy qoral satqanliqigha qarida, xitayning qattiq ghezeplirini ipadiligen maqalilardin biri.
AFP Photo

Bu heqte teywende turuwatqan musteqil tetqiqatchi lin bawxu'a we xongkongda chiqidighan 'shepe' zhurnilining bash muherriri jang wéygo mulahize élan qildi.

B b s ning bayan qilishiche, xitay bügün amérikining teywenning özini qoghdishi üchün 64 milyard amérika dolliriliq wetenperwer 3 belgilik bashqurulidighan bombigha qarshi qalqan séstimisi, qaralachin belgilik tik uchar, ospray derijilik mina tazilash paraxoti qatarliq zamaniwiy herbiy qorallarni sétip bergenlikige inkas qayturup, buninggha munasiwetlik amérika shirketlirini jazalaymiz, dep tehdit salghan.  

Birleshme agéntliqining shangxeydin xewer qilishiche, shangxey fuden uniwérsitétining amérika tetqiqatchisi wu shinbaw 'pütünley chet'el téxnikisigha tayinip jan béqiwatqan béyjing hökümiti amérikini jazalighudek qabiliyetke ige emes' dep bayan qilghan.

Fransiye agéntliqining bayan qilishiche, amérika dölet mudapi'e minisitiri yardemchisi wallas grégson bügün tokyoda qilghan sözide 'amérikining teywenning özini qoghdishigha yardemlishish mejburiyiti bar. Bu, amérika - xitay munasiwitidiki bir murekkep mesile, biz bu mejburiyitimizni dawamlashturuwérimiz' dep jakarlighan.

Roytrs agéntliqining bayan qilishiche, aqsarayning bayanatchi'isi robrt gibbs bügün kechqurun, muxbirlarning xitayning 'teywen'ge qoral satqan amérika shirketlirige jaz qollinimiz' dep tehdit salghanliqi heqqide sorighan su'allirigha jawab bergende 'men shexsen özem, xitayni bundaq qilmaydu, déyelmeymen' dégen.

Amérikining teywen'ge qoral satqanliqidin xitayni xewerlendürgenliki toghra emes

Hazir teywende turuwatqan musteqil tetqiqatchi lin bawxu'aning qarishiche, amérikining bu qétim teywen'ge qoral satqanliqidin xitayni xewerlendürgenliki toghra emes. Amérikining eslidila teywenni qoghdaydighan qanuni bar. Bu qanun buyiche ish qiliwérish kérek. Xitay buninggha chat kériwalalmaytti.

Emma amérika xitayning 'sheytan oyuni' ni, quruq tére taraqlitip jan baqidighan mijezini téxiche bilip yetmigen bolsa kérek. Obama xitaygha bek köp yol qoyup ketti, shunglashqa xitayning xoriki barghanséri ösüp qaldi.

Xitayning teywen'ge qarita urush qozghishi asan'gha chüshmeydu

Lin bawxu'aning qarishiche, teywen xelqi hazir amérikining teywenning özini qoghdishigha yardem bérish qanunini bek chong bilidu, emma peqet qoral sétip bérish bilenla cheklinip, zorür tépilghanda teywenni qoghdashqa qatnashmay qélishidin ensireydu. Xitay bügün 'amérikini jazalaymiz' dep jar saldi.

Teywen xelqi xitaydin qorqup ketmesliki kérek. Xitayning teywen'ge qarita urush qozghishi asan'gha chüshmeydu. Chünki xitayni aram tapquzmaywatqan yene sherqiy türkistan mesilisi bar, tibet memsilisi bar. Teywen aldi bilen özining küchini téz tereqqi qildurushi kérek.

Amérikining teywen'ge qoral satqanliqi teywen boghuzidiki küch tenglimisini tengshesh, dunya tinchliqini qoghdash üchün qollinilghan muhim tedbir

Xongkongda chiqidighan 'shepe' zhurnilining bash muherriri jang wéygo ependining qarishiche, amérikining bu qétim teywen'ge qoral satqanliqi, teywen boghuzidiki küch tenglimisini tengshesh üchün we dunya tinchliqini qoghdash üchün qollinilghan muhim tedbir. Emma xitay bügün amérikining bu tedbirige qarshi chiqti, hetta 'amérikini jazlaymiz' dep jar saldi.

Xitay uzundin buyan aghzida 'junggo tereqqi qiliwatqan dölet', 'junggoning zomiger bolush niyiti yoq' , 'junggoluq junggoluq bilen urush qilmaydu' dewatsimu, emeliyette teywenni bashqurulidighan bombiliri bilen qarigha élip kéliwatqan idi, mana emdi xitayning epti-beshirisi ashkara boldi, xitay dégen geplerning hemmisi yalghanchiliq ikenliki ashkarilandi.

Xitay amérika shirketlirini jazaliyalmaydu

Jang wéygo ependining qarishiche, xitay amérika shirketlirini jazaliyalmaydu. Chünki xitay 'amérikining teywen'ge qoral satqan shirketlirini jazalaymiz' dewatqan shirketlerning héchqaysining xitayda tijariti yoq.

Bundaq shirketker ning hemmisi, xitay uzundin buyan mexpiyetlikini oghrilash üchün jasus ewetiwatqan, qoral sétiwélish üchün indekke keltürmekchi bolghan, emma érishelmigen shiérketler. Xitayning 'amérikigha jaza qollinimiz' , 'teywen'ge qoral satqanliq bölgünchilikke ilham bergenlik' dep jar salghanliqi, emeliyette dölet ichide xelqqe qarita tére taraqlatqanliq.

Yuqiridiki awaz ulinishidin, bu heqtiki melumatimizning tepsilatini anglaysiler.

Pikir qoshung

Radi'oning ishlitish shertlirige asasen, pikirliringiz tekshürgüchiler teripidin testiqlinishi we muwapiq derijide tehrirlinishi tüpeyli, tor bette derhal peyda bolmaydu. Siz qaldurghan mezmun'gha erkin asiya radi'osi jawabkar bolmaydu. Bashqilarning köz qarishi we heqiqetke hörmet qilishingizni soraymiz.