Teywendiki milletchi partiye bilen chong quruqluqtiki kommunist partiyining tarixtiki hemkarliqidin kelgüsige nezer

Yéqinda teywendiki milletchi partiye (gomindang) ning re'isi wuboshung bilen chong quruqluqtiki kommunist partiye (gongchendang) ning re'isi xu jintaw béyjingda uchrashti. Bu uchrishish kishilerge xuddi tarixta bolup ötkendek yene bir qétim chong özgirish bolidighandek körüniwatidu.
Muxbirimiz weli xewiri
2008.06.02

 Bu rastinla yene bir qétimliq ikki partiye hemkarliqidin dérek béremdu? ular qaytidin yene bir qétim hemkarlashsa néme qilalaydu? uning netijisi néme bolidu?

Bu ikki partiye qurulghandin tartipla bir ‏- birige qirghinchiliq qilishqa bashlighan idi

Erkin asiya radi'osining obzorchisi lyu shawju ependining 'yéngi esr zhurnili'da élan qilghan maqaliside bayan qilinishiche, xitayning yéqinqi zaman tarixida, bu ikki partiye, sekkiz yilliq yapon'gha qarshi urush dewride öz -ara urushmighanni hésabqa almighanda, ta qurulghandin tartip hazirghiche bir ‏‏‏- biri bilen urush qilip, bir ‏- birige qirghinchiliq qilip kéliwatidu.

Deslepte, ‏-‏ deydu lyu shawju ependi maqaliside,‏-‏ milletchi partiye 'on ikkinchi april weqesi'din bashlap kommunist partiyini tazilashqa kirishken, qirghan idi. Bu jeryanda tökülgen qan xitay zéminida derya bolup aqti. Kéyin, kommunist partiye 'üchke qarshi turush', 'beshke qarshi turush' dégen herikettin bashlap ta 'medeniyet inqilabi' ghiche pütünley milletchi partiyini tazilidi, qirdi. Bu jeryandimu tökülgen qan derya bolup aqti.

Bu ri'al tarix. Emdi hazirqi waqitta, bu ikki partiyining rehberlirining tebessumi we kötürüshken qedehliri tarixni yuyuwételemdu? bu ikki partiye peqet,‏- deydu lyu shawju ependi, - tarixqa toghra mu'amile qilghandila, andin kelgüsige qarap ilgiriliyeleydu.

Tarixqa toghra mu'amile qilish kérek

Tarixqa toghra mu'amile qilish dégen mesilide lyu shawju ependining qarishiche, teywendiki milletchi partiye (gomindang) bilen chong quruqluqtiki kommunist partiye (gongchendang) eslidila 'bir pilekte chüshken ikki xemek' . Ularning nishani desleptila xitayda xelq inqilabi qozghashtin ibaret bolghan idi. Sün jungsen mesliki 'tötinchi may herikiti' din kéyin parchilinip, bu ikki partiye oxshimighan yolgha mangdi.

Biri sün jungsenning senminjuyi meslikini dawamlashturdi, yene biri kommunizmgha étiqad qilishqa bashlidi. 1949 ‏- Yilidin kéyin, biri meghlup bolup teywen'ge chékinip, yenila shu meslekni dawamlashturup toghra iqtisadiy siyaset qollinip, axir teywen xelqini hazirqidek erkinlik we bayashatliqtin behriman qildi.

Yene biri xata iqtisadiy siyaset yürgüzüp, hetta stalinizmgha egiship, chong quruqluqta yüz milyonlighan xelqni acharchiliqqa qoyup öltürgendin kéyin, qalghan xelqni yene medeniyet inqilabi dégen heriket arqiliq azablidi. Hazirgha qeder yenila bir partiye mustebitlikini dawamlashturup, chong quruqluqni siyasiy qalaqliqta turtiwatidu. Bu köz yumghili bolmaydighan pakit.

Qolgha kelgen netijini qedirlesh üchün tosalghuni tügitish kérek

Hazirqi ri'alliqni qandaq qedirlesh kérek dégen mesilide lyu shawju ependining qarishiche, teywendiki démokratiye asan qolgha kelgen emes, chong quruqluqtiki ishikni échiwétish- islahat élip bérishmu asan qolgha kelgen emes. Ikki qirghaqning hazirqidek tinchliqta bille turushqa yüzlinishimu asan qolgha kelgen emes.

Hazir teywen xelqi chong quruqluqni erkin chüshinish pursetlirige ige, lékin chong quruqluq xelqi bundaq erkinlikke ige emes, hazir bu tosalghuni yoq qilghanda andin her ikki terep parlaq kelgüsige qarap ilgiriliyeleydu.

Hazir bu ikki partiye 'qondaqtin chüshüwalidighan pelempey' izdewatidu

Kelgüsige yüzlinish qandaq bolushi kérek dégen mesilide lyu shawju ependining qarishiche, kommunist partiyining sün jungsen qurghan jumhuriyetni yoq qilip, özi bir kommunizm hakimiyiti qurghanliqi bir tarixiy xataliq. Kommunist partiye bu xata yoldin chiqalmay axiri yene ' kommunizm qurush' dégen shu'arini 'shawkang jem'iyiti qurush' yeni bir halliq jem'iyet qurush dégen shu'argha özgertip baqti. Emma uning bu shu'ari yenila déng shawpingning 'aq müshük, qara müshük' siyasiti bilen tuyuq yolgha kirip qaldi.

Emdi mushu kün'ge kelgende, bu ikki partiye rehberliri uchriship, özliri üchün 'qondaqtin chüshüwalidighan pelempey' izdewatidu. Eger ular tarixqa toghra mu'amile qilalsa, milletchi partiye teywendiki hazirqi démokratiyini chong quruqluqqa élip kélelise, kommunist partiye mustebitliktin waz kechse, andin her ikkisi qaytidin térilip qopali'ishi mumkin.

Teywendiki démokratiye-ilgharliq partiyisi yenila ikki qirghaq munasiwitidiki bir muhim küch

Milletchi partiye bilen kommunist partiyining rehberliri yéqinda béyjingda uchrashqandin kéyin, amérikidiki stanford uniwérsitétining xitay mesililiri mutexessisi lari ependining, teywendiki saylamni közetkendin kéyin we yéqinda chong quruqluqni ziyaret qilip qaytip kelgendin kéyin erkin a'isya radi'osi arqiliq élan qilghan mulahiziside bayan qilinishiche, bu qétim sichüende yer tewresh apiti yüz bergen haman, teywende yéngidin prézidént bolghan ma yingjyu ependi apetke uchrighan xelqqe yardem bérish jehette semimiylik ipadiligendin kéyin, ikki qirghaqtiki ikki partiye re'isliri qedeh kötürüshti.

Emma bu, ikki qirghaq munasiwiti yaxshilan'ghanliqidin dérek bermeydu. Buning bilen peqet ikki qirghaq otturisida bardi- keldi köpiyishi mumkin, xalas. Chünki kommunist partiyining teywenni qarigha élip tiklep qoyghan bashqurulidighan bombiliri téxiche élip tashlan'ghini yoq.

Lari ependining qarishiche, ikki qirghaq munasiwitide, teywendiki démokratiye-ilgharliq partiyisi yenila bir muhim küch. Emma uning qaytidin küchlinip otturigha chiqishigha yene bir mezgil waqit kérek, az dégende yene bir qétimliq prézidént saylimi kérek. Shundaqtimu, hazirqi shara'itta milletchi partiye bilen kommunist partiye hazirqi qedemliri bilen uzun musapige yétip baralmaydu.

Pikir qoshung

Radi'oning ishlitish shertlirige asasen, pikirliringiz tekshürgüchiler teripidin testiqlinishi we muwapiq derijide tehrirlinishi tüpeyli, tor bette derhal peyda bolmaydu. Siz qaldurghan mezmun'gha erkin asiya radi'osi jawabkar bolmaydu. Bashqilarning köz qarishi we heqiqetke hörmet qilishingizni soraymiz.