Xitay xakkérlirining hujumi kücheymekte

Xitay jama'et xewpsizlik ministirliqining 12 - ayning 1 - künidiki bayanatigha asaslan'ghanda, bu yil ichide herxil tor betlirige hujum qilip, buzghunchiliq pa'aliyetliri bilen shughullan'ghan 460 neper xakkér qolgha élin'ghan.
Ixtiyari muxbirimiz ekrem
2010.12.07
Gugul-Xitaydiki-ishxana-binasidin-biri-305.jpg Süret, gogulning xitaydiki ishxanlirining birining sirtqi körünüshi.
AFP Photo

Xitay jama'et xewpsizlik ministirliqining bu bayanati, wikilikis tor béti xitay merkizi komitéti siyasiy byurosining xakkér hujumigha yétekchilik qilghanliqini ashkarilap ikki kündin kéyin otturigha chiqti. Wikilikis tor béti 11 - ayning 29 - küni ashkarilighan xitaygha a'it höjjet ichide, xitay merkizi komitéti siyasiy byurosining xakkérlargha buyruq bérip, gugul tor bétige hujum qildurghanliqigha a'it mezmun orun alghan idi. 

Gérmaniye dolqunliri radi'osining 12 - ayning 2 - künidiki melumatida körsitilishiche, xitaydiki nurghun kishiler bixeterlik üchün guguldin élxet adrési achqan bolup, xitay intérnét saqchilirining ularni tekshürüshi qéyin'gha toxtighan. Xitay terep bu sewebtin gugulning mulazimitige buzghunchiliq qilip, öz puqralirini guguldin chékinip chiqishqa qistighan. Emma, xitay hökümet terep wikilikis tor béti ashkarilighan bu melumatni ret qilip kelmekte. 

D u q bash katipi dolqun eysa ependi xitayning dunyadiki eng chong intérnét tajawuzchiliqi bilen shughulliniwatqan dölet ikenlikini tilgha aldi.

Xewerlerge asaslan'ghanda, amérikining dölet ishliri mexpiyetlikini ashkarilap dunyada zor ghulghula peyda qilghan wikilikis tor béti 12 - ayning 1 - küni ddos hujumi bilen échilmas qiliwétilgen. Bu tor bétini qurghan 39 yashliq juli'anpa'ul assange üstidin xelq'araliq tutush buyruqi chiqirilghan. Assangening bir qanche kün ilgiri muxbirlargha bildürüshiche, u 12 - ayning 1 - künidin 5 - künigiche xitayni öz ichige alghan bir qisim döletlerning mexpiyetlikini ashkarilimaqchi bolghan. Uning 11 - ayning 29 - küni ashkarilighan höjjetlirining xitaygha a'it qismida, 5 - iyul weqesi we güentanamodiki Uyghurlar toghrisidiki uchurlarmu bar idi.

Xitay terep 11 - ayning 30 - küni wikilikis tor bétini xitayda échilmas qiliwetken. Buninggha wikilikis tor bétining xitaygha munasiwetlik axbaratlarni ashkarilighanliqi we ashkarilimaqchi bolghanliqi seweb bolghan. Emma, xitay bu yil 8 - ayda wikilikis tor béti amérikining mexpiyetlikini, bolupmu iraq we afghanistandiki urushqa a'it höjjetlerni ashkarilighanda, merkizi t w qanalliridin tartip intérnétlarghiche bu xewerni keng teshwiq qilghan idi.

D u q bash katipi dolqun eysa ependining bildürüshiche, xitay öz menpe'itige qarshi mezmunlar orun alghan xitaydiki herqandaq tor bétini échilmas qiliwétish bilenla cheklenmestin, chet'ellerdiki tor betlernimu échilmas qiliwetmekte. Buning bilenla qalmay, chet'ellerdiki tor betlirige xakkérlar arqiliq üzlüksiz hujum qilip, buzghunchiliq heriketliri bilen shughullanmaqta. Gérmaniyide échilghan wetinim Uyghur munbiri tor béti we sherqiy türkistan uchur merkizi tor béti xitayning ddos hujumi seweblik hazirgha qeder taqilip turmaqta. D u q tor bétimu bu xil hujumlargha duch kelmekte. 

5 - Iyul weqesidin kéyin, Uyghur wetinidiki mingdin artuq tor béti taqilish bilen birge, minglighan tor béti qurghuchilar we tor béti yazghuchiliri qolgha élin'ghan idi. Ularning mutleq köp qismining teqdiri toghrisida hazirgha qeder yéterlik melumat yoq. Dolqun eysa ependining éytishiche, xitay intérnét saqchiliri bügün'ge qeder Uyghur siyasiy pa'aliyetchilirining élxetlirini oghrilash we buzghunchiliq qilish heriketlirini dawam qildurmaqta.

Xitay xakkérliri ilgiri amérika, gérmaniye qatarliq döletlerning mexpiyetliki küchlük bolghan hökümet organlirighimu hujum qilish we axbarat oghrilash bilen shughullan'ghan bolup, bu heqtiki uchurlar metbu'atlardin keng orun alghan idi.

Pikir qoshung

Radi'oning ishlitish shertlirige asasen, pikirliringiz tekshürgüchiler teripidin testiqlinishi we muwapiq derijide tehrirlinishi tüpeyli, tor bette derhal peyda bolmaydu. Siz qaldurghan mezmun'gha erkin asiya radi'osi jawabkar bolmaydu. Bashqilarning köz qarishi we heqiqetke hörmet qilishingizni soraymiz.