Kanada eng chong zeherlik madda etkeschilik délosida, yene 5 neper xitayni qolgha aldi
2011.02.11
Bu etkeschilik weqeliri kanada jama'itini chüchütmekte.
Kanada saqchi da'iriliri aldinqi ayning axirliri xongkongdin wankowér shehirige yük toshuydighan bir yük paraxotida tekshürüp élip bérip, 1000 kilogram éghirliqtiki kétaminé maddisini qolgha chüshürgenliki we 5 neper xitayni qolgha alghanliqini bildürdi. Saqchi da'iriliri bu etkeschilik délosi munasiwiti bilen ötküzgen muxbirlarni kütüwélish yighinida, saqchilarning yene british kolombiye shtatining richmont rayonidiki xitaylargha a'it zeherlik buyum ishlepchiqiridighan ikki zawutni bayqighanliqini, zeherlik buyum ishlepchiqirishta ishlitidighan bir türküm mashina-üskünilerni we éghir-yénik tiptiki herbiy qorallarni qolgha chüshürgenlikini eskertti.
Saqchi da'irilirining eskertishiche, éghir derijide mest qilish we nérwini tizginlesh maddisi hésablinidighan kétaminé bir nechche xil zeherlik buyumning xémirturuchi yaki jewhiri iken. Bu qétim qolgha chüshürülgen1000 nechche kilogram kétaminé maddisining qimmiti 15 milyon dollar etrapida bolup, uningdin nechche yüz milyon dollar qimmitide zeherlik buyum ishlepchiqarghili bolidiken.
Kanada xan jemeti saqchi orginining bayanatchisi, yéqinqi üch ay ichide, xongkongdin kanadagha qanunsiz yötkep kélin'gen zeherlik buyumlarni üchinchi qétim qolgha chüshürgenlikini tilgha élip: bu qétimqi etkeschilik kanada tarixidiki eng chong kétaminé maddisi etkeschilik délosidur, dédi. U, bu weqede qolgha élin'ghan 5 neper xitayning isim, familisi we ularning yashlirini élan qildi.
Bularning 3 i xitay puqrasi, ikkisi bolsa kanada puqrasi iken. Saqchilar bu déloning xitaylarni asas qilghan teshkillik jinayetchiler guruhliri bilen chétishliqi barliqini, wankowérni merkez qilghan xitay mafiye guruhlirining nuqtiliq tekshürülüwatqanliqini eskertti. Kanada fédéral bixeterlik ministiri wik to'éws bu qétimqi etkeschilik weqesining kanadaliqlarni chüchütkenlikini tilgha élip: "shundaq bolsimu,etkeschilikke qarshi bu heriketning muweppeqiyetlik bolushi kanadaliqlargha teselli boldi. Kanada hökümiti bu xildiki jinayetchilerge hergizmu yumshaq qolluq qilmaydu" dédi.
Melumatqa qarighanda, saqchilar aldinqi yilining öktebir éyida,xongkong yük paraxotidin 22 kilogram zeherlik buyumni qolgha chüshürüp,ikki neper xitay köchmenni qolgha alghan. Noyabirda bolsa, yene xongkong yük paraxotidin 6000 kilogram zeherlik madda we saxta krédid kart yasashta ishlitidighan köp miqdardiki matériyal-üskünilerni qolgha chüshürüp, kanadaning menggülük olturaqlishish salahiyitige érishken ikki neper xitay bilen bir neper kanada puqrasi ayalni öz ichige alghan 3 neper xitayni qolgha alghanidi.
Bu qolgha chüshürülgen 6000 kilogram zeherlik buyum 10 nechche milyon dollar qimmitide bolsimu, buningdinmu 100 milyon dollarliq zeherlik buyum yasighili bolidiken.
Birleshken döletler teshkilatining bir doklatidimu, kanadadiki asiyaliq we xitaygha munasiwetlik jinayet guruhlirining zeherlik buyum etkeschilik heriketlirini jiddiyleshtürüshi netijiside, kanadaning nöwette zeherlik buyum "éksport" qilidighan döletke aylan'ghanliqi,amérika, awstraliye we yaponiyilerning kanadadin kélidighan etkes zeherlik buyumlarning zerbisige uchrawatqanliqi eskertilip, kanada da'iriliri agahlandurulghanidi.