Néme üchün xitaydiki ishchilarning ish tashlash heriketliri chet'el karxanilirida yüz berdi?
Muxbirimiz shohret hoshur
2010.06.16
2010.06.16

AFP Photo
Bolupmu, ishchilar ish tashlighan karxanilarning asasen chet'el zawut - karxaniliri bolushi analizchilarning diqqet nuqtisi bolmaqta.
Bügün radi'omizning xitayche bölümi gu'angdung we sichüende yashawatqan ikki neper mutexessisni mezkur témida ziyaret qilghan. Mutexessisler özlirining bu témidiki musteqil qarashlirini yeni xitay hökümiti bilen oxshimighan nuqtidiki xulase we perezlirini otturigha qoyghan.
Gu'angdungning shénjén shehiride yashawatqan jang jingjün, özining bu qétimqi ish tashlash heriketlirige heyran qalmighanliqini, chünki, zawut - karxanilardiki ish heqqining heqiqeten töwen ikenlikini, bu xil qarshiliqning haman bir küni yüz bérishni burundinla texmin qilip kelgenlikini bildürgen.
Sichu'ende yashawatqan liyuning qarishiche, nöwette ishchilarning ish heqqi töwen bolush, turmush shara'iti nachar bolush qatarliqlar xitayda omumyüzlük bir ehwal. Bolupmu, chet'el karxanilirigha nisbeten éytqanda, xitayning dölet igilikidiki we xususy karxanilarda bu xil weziyet téximu éghir. Shunga u bu xil naraziliq heriketlirini heqqaniy bir heriket dep medhiyilesh bilen bille, chet'el karxanilirida xitay kompartiyisining nazariti we bashqurushi ajiz bolghanliqi üchün, ish tashlash heriketlirining chet'el karxanilirida yüz bergenlikini bildürgen.
Gu'angdungluq jang jingjunning qarishiche, chet'el karxaniliridiki ishchilarning heq - hoquq éngi bashqilargha nisbeten üstün؛ chünki, chet'el karxanilirida kompartiyining bir qatar tüzüm - belgilimiliri yoq؛ uning üstige chet'el karxanilirida belgilik derijide bir chet'el muhiti mewjut؛ yeni erkin oylash, erkin pikir qilish muhiti mewjut, shunga ishchilarda heq - hoquq éngi tebi'iy halda yétilip qalghan. Bu ikki neper közetküchining qarishiche, eslide ish tashlash herikiti aldi bilen xitay karxanilirida yüz bérishi kérek idi. Biraq bundaq bolmighan؛ seweb, xitay karxaniliridiki ishchilar uyushmisi bilen ayallar birleshmisi xitay kompartiyisining bir tarmiqigha aylinip ketken. Ular, ishchilargha heq - hoquq terbiyisi bérish we ularni heq - hoquqini qoghdashqa yétekleshtek roli we wezipisini untup qalghan؛ eksiche ishchilarni hökümet we karxanilargha boyun egdürüsh wezipisini ötep kelmekte. Bu ikki közetküchi, bundin ilgiri zawut - karxanilarda rehberlik wezipilirini ötigen؛ ularning periziche, xitay karxaniliridiki ishchilarning ita'etmenlikimu menggülük emes.
Chünki, nöwettiki ishchilar tebiqisi, 1980 - we 1990 - yillarda tughulghan, bu bir ewlad ishchilarning medeniyet sewiyisi hem weziyet melumati aldinqi ewlad ishchilargha nisbeten éytqanda xélila üstün.
Xitaydiki ishchilarning heq - hoquq mesilisi chet'eldiki ishchilar uyushmiliriningmu diqqitini tartmaqta we ularni heriketke keltürmekte. . Amérika ishchilar bash uyushmisi tünügün bir bayanat élan qilip, xitaydiki ishchilarning yéqinqi tashlash weqelirini yéqindin közitiwatqanliqini we buningdin xitayda ishchilarning heqsizliqqe uchrash ehwalini bayqighanliqini bildürgen. Mezkur teshkilat bayanatida, xitay hökümitining hazirqi pul qimmitini tengshesh sistémisida , gerche xitay karxaniliri xelq'ara bazarda payda éliwatqan bolsimu, emma xitaydiki ishchilarning bu paydidin behriman bolalmaywatqanliqini, eksiche éghir ziyan'gha uchrawatqanliqini bildürgen.
Mezkur teshkilat, ishchilar mesilisini xitay hökümitining özi hel qilishini ümid qilidighanliqini, eger xitay hökümiti mesilini hel qilmisa, u chaghda amérika ishchilar uyushmisi amérika hökümitige teklip sunup, hökümetni xitaydiki ishchilarning heq - hoquqini qoghdash üchün heriketke chaqiridighanliqini bildürgen.
Mezkur teshkilatning 11 milyon 500 ming ezasi bolup, bu teshkilat hökümetke bir teklip sun'ghan ehwalda, hökümet choqum bu teklipke 45 kün ichide qarap chiqishi kérek. Eger teklip toghra dep qaralsa, amérika xitaygha aldi bilen mexsus tekshürüsh guruppisi ewetishi؛ andin konkrét chare - tedbirlerni otturigha qoyushi mumkin.
Yuqiridiki awaz ulinishidin, bu heqtiki melumatimizning tepsilatini anglaysiler.