Xitay délolarni bir terep qilishta ri'aye qilinidighan yéngi nizamni sinaq teriqiside yolgha qoyidighanliqini jakarlidi
Muxbirimiz mihriban
2010.08.26
2010.08.26

http://news.jcrb.com Din élindi.
Bu nizamname jem'iy 14 maddiliq Iken.
Shinxu'a agéntliqining xewiride déyilishiche, bu nizam, herqaysi ölke aptonom rayonlardiki, teptish mehkimiliri, her derijilik jama'et xewpsizlik idariliri, xitay xelq azadliq armiyisi herbiy ishlar teptish mehkimisi, merkizi siyasiy - qanun komitéti qoghdash bölümi hem shinjang ishlepchiqirish qurulush déwiziyisige birla waqitta tarqitilghan. Nizamdiki belgilimiler boyiche, qanun xizmetchilirining délo béjirish jeryanini nazaret qilish we sadir qilghan mesililerni bir terep qilish telep qilin'ghan.
Belgilimining 1 - maddisida, qanunida belgilen'gen puqralarning qanuni hoquqigha asasen, délo éniqlash jeryanida qanun boyiche ish élip bérish, qanuni belgilimiler boyiche jinayi qilmishlargha zerbe bérish bilen bir waqitta, délo éniqlash jeryanida puqralarning qanuni heq - hoquqlirighimu kapaletlik qilinip, jem'iyetning muqimliqini qoghdash telep qilin'ghan.
Belgilimining 2 - maddisida xelq teptish idarilirining jama'et xewpsizlik idarisining délo béjirish jeryanini nazaret qilishini kücheytish, béjirilgen délolarning sani, süpiti, ünümi qatarliqlarda hemkarliship nazaret qilishni kücheytip, délolarning qanun boyiche béjirilishige kapaletlik qilish telep qilin'ghan.
Belgilimining 3 - maddisida, j x xadimliri jinayet yip uchini éniqlash jeryanida, nazaretni qobul qilish, qa'ide nizamlargha asasen délo turghuzush yaki déloni bikar qilish telep qilin'ghan. Yeni déloni éniqlash jeryanidiki, uchur igilesh, délo turghuzush, razwédka qilish, éniqlash, qolgha élish we naraziliq erzi sunush jeryanlirining hemmiside arxip turghuzush, nazaretni qobul qilish telep qilin'ghan.
Belgilimining 4 - maddisida, j x idarilirining ziyankeshlikke uchrighuchilarning erzini qobul qilghandin kéyin, razwédka qilip, délo turghuzush jeryanini xelq teptish mehkimisi nazaret qilish telep qilin'ghan.
Belgilimining 5 - maddisida, j x organlirining délo éniqlash, délo turghuzush jeryanida ri'aye qilishigha tégishlik qa'ide nizamlar 4 nuqta boyiche konkrét belgilen'gen. Buningda puqralarning naheq jazalinishining aldini élish, saqchi xadimlirining délo béjirish jeryanida tüzümge xilapliq qilghanliqi heqqidiki erz tapshuruwélinsa, bu erzlerni teptish mehkimisi tekshürüp éniqlash telep qilin'ghan.
Belgilimining 6 - 7 - maddilirida, teptish mehkimiliri j x idarilirining délo éniqlishigha qayil bolmighan erzlerni tapshuruwalghandin kéyin, bu xil erzlerni basturup qoymasliq, éniqlash, shundaqla j x idariliridin délo éniqlash jeryanida tekshürülgen, tutup turulghan, yaki béjirilmey tonglitip qoyulghan délolargha qarita choqum yazma doklat élishi telep qilin'ghan.
Belgilimining 8 -9 - maddilirida xelq teptish idariliri j x idariliri béjiriwatqan délolarning délo turghuzush derijisige yetmigenlikini bayqisa, qayta tekshürüp éniqlash arqiliq, bu xil délolarni qayta éniqlash yaki bikar qilish heqqide choqum j x idarilirigha yazma uqturush chüshürüp, bu qararning sewebini izahlash telep qilin'ghan. Shundaqla j x idarilirining uqturushni tapshuruwalghandin kéyinki 15 kün ichide délogha qayta qarap chiqish we délo heqqidiki yazma doklatni délo éniqlash jeryanidiki pütün matériyallar bilen birlikte teptish idarilirigha yollap bérish telep qilin'ghan.
Belgilimining 10 - 11 - maddilirida j x idarisi teptish mehkimisining déloni qayta körüp chiqish yaki bikar qilish heqqidiki uqturushini tapshuruwalghandin kéyin, eger bu uqturushqa qayil bolmisa, choqum 5 kün ichide nahiyidin yuqiri derijilik j x idarilirining testiqini alghandin kéyin, oxshash derijilik teptish mehkimisidin déloni qayta tekshürüshni telep qilip 7 kün ichide bu heqtiki jawabni élish yaki bir derije yuqiri bolghan xelq teptish mehkimisige qayta tekshürüsh heqqide doklat sunush telep qilin'ghan. Shundaqla jinayet gumandarini qoghlap tutushqa toghra kelgende choqum xelq teptish mehkimisining testiqini élish telep qilin'ghan. Délo melum qilinip 3 ayghiche éniqlanmighan délolargha qarita xelq teptish mehkimisining " déloni bir terep qilishni süylesh" heqqide j x idarilirigha uqturush chüshürüshi telep qilin'ghan.
Belgilimining 12 - 13 - maddiliri saqchi xadimlirining délo éniqlash jeryanida qa'ide tüzümlerge xilapliq qilghan qilmishliri bayqalsa, xelq teptish mehkimisining bu xil ehwalni tekshürüp, délo turghuzup éniqlishi, j x idariliri qolgha élishni telep qilip sun'ghan doklatni tapshurup alghinida choqum délo heqqidiki matériyalnimu bille sunushni telep qilip, shu asasta testiqlash hem déloni béjirish jeryanidiki barliq uchurlarni xatirilesh telep qilin'ghan.
Belgilimining 14 - maddisida, yuqiriqi belgilimilerning 2010 - yili 1 - öktebirdin bashlap sinaq teriqiside yolgha qoyulidighanliqi uqturulghan.
Xitay weziyitini közetküchilerning qarishiche, nöwette xitay qanun organlirining délo béjirish jeryanida, qanun xadimlirining qanuni qa'idilerge xilapliq qilmishliri birqeder éghir bolup, bu mesililer gherb démokratik döletliri hem kishilik hoquq teshkilatlirining eyiblishige uchrap kéliwatqan idi.
Xitayda jinayet gumandarlirining soraq jeryanida, saqchi xadimliri teripidin her xil qiyin qistaqqa élinish ehwali birqeder éghir bolup, Uyghur aptonom rayonida jinayet gumandarlirining soraq jeryanida ten jazasigha uchrash ehwali téximu éghir iken.
Radi'omizmu bu heqte melumatlar igiligen we mexsus xewerler bérilgen idi. Mesilen bultur 1 - ayda yerken saqchixanisida soraq jeryanida urup öltürüwétilgen memet tursun tash délosi, bultur 18 - séntebir " 5 - iyul weqesi" ge chétishliqi ilgiri sürülüp ghuljida qolgha élin'ghan we soraq jeryanida saqchilar teripidin urup öltürüwétilgen shöhret tursun qatarliqlarning paji'elik ölümi, mana mushu xil qanun yürgüzgüchi xadimlarning délo béjirish jeryanidiki qanun'gha xilap qilmishlirining tipik misalliri idi.
Halbuki, xitay metbu'atlirida xitay qanunigha xilapliq qilghan, bu xil qanun xadimlirining xitay qanuni boyiche jazalan'ghanliqi heqqide héchqandaq bir éniq melumatlar bérilmidi.
Yuqiridiki awaz ulinishidin, bu heqtiki melumatimizning tepsilatini anglaysiler.