Xitaygha yardem qilish zulumning küchiyishige yardem qilghanliqmu?

Mérkél xanim béyjingni ziyaret qilghanda win jyabaw bilen birge.

Xitaygha tereqqiyat yardem puli bérish mesilisi, gérmaniye parlaméntida uzundin buyan talash - tartishta qalghan bir mesile. "Dunya géziti" ning 9 - ayning 22 - künidiki xewirige qarighanda, bu qétim gérmaniye FDP partiyisining qet'iy qarshi turushi bilen, xitaygha bérilidighan tereqqiyat yardem pulini toxtitish mesiliside parlaménttikiler pikir birliki shekillendürgen. Ötken yili gérmaniye hökümitining xitaydiki sehiye ishliri, muhit qoghdash ishliri we parawanliq ishliri üchün bergen puli 200 milyon yéwrogha yetken bolup, bu yardem gérmaniyidiki her qaysi partiyilerning naraziliqini qozghapla qalmay, xelq arisidimu küchlük qarshiliq peyda qilghan. "Haram ketken pul" dégen chuqan metbu'atlarni qaplighan.

Xitay derijidin tashqiri küchlük dölet bolmaqchi

Xewerge asaslan'ghanda, xitaygha tereqqiyat yardem puli bérishke qarshi meydandiki bir qisim hökümet xadimliri "xitaygha yardem puli bérishning hajiti yoq, xitay emdi öz küchige tayinishi kérek" dése, yene bir qismi "biz xitayni yölep turghuzup, özimizge reqip bolalaydighan sewiyige kötürüp qoyduq. Xitayning gérmaniye iqtisadigha séliwatqan ziyini, bashqa herqandaq döletlerningkidin zor bolmaqta. Mallirimizni kopiy qilip yasimaqta, bazarlirimizni monopol qilmaqta. Bu tüpeyli yiligha qanche on milyon yéwro ziyan tartmaqtimiz" dégen.

Kishilik hoquq teshkilatliri bolsa "xitay gherbning yardimini qandaqtur xelqining turmush parawanliqi üchün, muhit pakliqi üchün yaki démokratiyini emelge ashurush üchün emes, belki herbiy tereqqiyatqa serip qilip, derijidin tashqiri küchlük dölet bolushqa urunmaqta" dep eyibligen.

Mustebit bir döletke yardem qilishqa bolmaydu

Gérmaniye puqralirining qarshiliqi téximu zor bolup, ular "xitaydek kishilik hoquq kapaletke ige bolmighan, erkinlik qamal qilin'ghan, qanun küchini yoqatqan, xelq ichide yiligha 90ming qétimdin artuq qarshiliq peyda qiliwatqan mustebit bir döletke yardem qilish, xelqning ézilishige yardem qilghan bilen barawer" dégen qarashni ilgiri sürgen.

Uyghur siyasetchiliri gherb ellirining xitaygha tereqqiyat yardem puli bérish ishigha uzun yillardin buyan izchil qarshi turup kelgen bolup, ular gherbning bu yardimi xitayda erkinlik, démokratiye, kishilik hoquq weziyitini yaxshilash emes, belki xitay diktatorisini küchlendürüp, Uyghur millitining téximu qattiq basturulushigha türtke bolush rolini oynaydu, dégen idiyini teshebbus qilghan idi.

"Xitay gheripning yardem pulini Uyghurlarni basturushqa ishletmekte"

Bash shitabi gérmaniyining miyunxén shehrige jaylashqan yawrupa sherqiy türkistan birliki teshkilatining mu'awin re'isi tursun ependi, gherb démokratik ellirining yaki dunya bankisining xitaygha bériwatqan tereqqiyat yardem pulining xelqke héchqandaq menpe'eti yoqliqini, eksiche bu pulning bigunah xelqning basturulushi üchün ishlitiliwatqanliqini tekitlidi.

 Tursun ependi sözide yene, Uyghur diyaridin talan - taraj qiliniwatqan bayliqlarning Uyghurlarni basturushqa serip qiliniwatqanliqini, 90 - yilliri dunya bankisi Uyghur diyarining yéza igilik tereqqiyati üchün ajratqan pulni, xitayning bingtü'endiki emgek bilen özgertish meydanlirigha ishletkenlikini misal aldi.

Gérmaniyide %88 adem xitaygha yardem bérishke qarshi

Gérmaniyining xitaygha bériwatqan tereqqiyat yardem pulini toxtitish yaki dawamlashturush mesilisi toghrisida "dunya géziti"de ray sinash élip bérilghan bolup, ray sinash netijisidin melum bolushiche, %88 adem xitaygha yardem bérilmesliki yaki bériliwatqan bu iqtisadi yardem burunla toxtitilishi kérek idi, dep qarighan. %4 Adem hazir bu yardemni toxtitishning del waqti, dep awaz bergen. %9 Adem bolsa, xitay bu yardemge muhtaj, dep qarighan.

Xewerge asaslan'ghanda, xitaygha eng köp tereqqiyat yardem puli bériwatqan dölet amérika bolup, amérika xitayni bügünki tereqqiyatqa bashlap kirgen we netijide özige eng chong düshmen tépiwalghan dölet bolup hésablinidiken.