Японийидики уйғурлар паспортини узартишта аваричилиққа йолуқмақта

Сүрәт, йапонийә уйғур җәмийити башлиқи илһам мәхмут әпәндиниң, 7 - айниң 31 - күни, йапонийиниң нагасаки шәһригә берип, атомниң зийиниға учриғанлар музийини зийарәт қилип уйғур дийарида атомдин зийан көргәнләр һәққидә сөһбәт йиғиниға қатнашқан көрүнүшдин бири болуп, у йапонлуқларға хитайниң уйғур дийаридики 46 қетимлиқ атом синақлири тоғрисида доклат бәргән.

Йеқинда радиомизға мәлум бир радио аңлиғучимиздин кәлгән хәт вә кәлгән бәзи инкаслардин мәлум болушичә хитайниң японийидә турушлуқ әлчилики паспорт вақти тошуп, уни узартишқа барған уйғур оқуғучилар вә хизмәтчиләрниң паспортини узартип беришни рәт қилған икән.

Радиомизға кәлгән хәттә бу әһвал мундақ дәп инкас қилинған: "японийидики бир қисим уйғурлар вақти тошқан паспортлирини узартиш үчүн хитай әлчиликигә барса, силәр шинҗаңлиқларниң һазирчә чиқмайду, дәп айримичилиқ сөзлири қилған. Буни аңлиған уйғурлар ғәзәплинип улар билән талаш  -  тартиш қилған болсиму, бу һечқандақ үнүм бәрмигән."

Әлчиханә хадимлири уларға: "силәр шинҗаңлиқ болғандикин амал йоқ, бу дегән юқиридин чүшкән буйруқ, әң кәм өктәбир байрими өтүп кәткәндин кейин андин силәрни ойлишимиз," дәп җаваб бәргән.

Бизгә йолланған бу хәттин мәлум болушичә йәнә, 5 - июл вәқәсидин кейинла паспортлирини тапшуруп қойғанлар болса гәрчә аридин икки айдин көп вақит өтүп кәткән болсиму, лекин паспортлирини алалмиған. Қолида паспорт болмиған бу уйғурлар хизмәт мунасивити билән камандропкиға чиқиш қатарлиқ мәсилиләрдә қийинчилиққа учраватқан икән. Биз бу хәтни тапшуруп алғандин кейн, японийә уйғур җәмийити башлиқи илһам мәһмут әпәндигә телефон қилип әһвал игилидуқ.

У, японийидики мәлум бир уйғур қериндишиниң һәқиқәтән өзигә мушундақ бир әһвални инкас қилғанлиқини, хитай әлчиханисиниң паспорт узартқили барған уйғур оқуғучи балиларни 2 - 3 айдин кейин кәл, дәп йолға селиватқанлиқини билдүрди.

Илһам мәхмут әпәндиниң билдүрүшичә йәнә, японийә даирилириму хитай әлчиханисиниң паспорт узратқили барған уйғурларниң учраватқан муамилисидин хәвәр тапқан болуп, японийә чәтәлликләрниң кириш - чиқиш ишлирини назарәт қилидиған оргинидики хадимларму уйғурлар йолуқуватқан мәсилидин хәвириниң барлиқини, шуңа улар қачан паспортни елип кәлгүчә уларни қанунсиз турди, дәп җаза бәрмәйдиғанлиқини билдүргән.

Илһам мәһмут әпәнди сөзиниң давамида, хитайниң бу хил һәрикәтләр арқилиқ өзиниң бир қанун дөлити әмәсликини вә уйғурларға иккинчи дәриҗилик пуқра муамилиси қиливатқанлиқини өзлири биваситә ашкарә қиливатқанлиқини тәкитлиди.

Биз илһам мәһмут әпәндидин бу әһвалларни игилигәндин кейин хитайниң японийидә турушлуқ әлчиликигә телефон қилип әһвал игилимәкчи болған болсақму, лекин һазирчә буниңға имкан қилалмидуқ. Әмма биз пат арида японийидики хитай әлчилики билән алақилишип, бу әһвални игиләшкә тиришимиз.

Юқиридики аваз улинишидин, бу һәқтики мәлуматимизниң тәпсилатини аңлайсиләр.