Yawropa parlaméntida rabiye qadir xanimni qollash heqqide murajetname

• Muxbirimiz shöhret hoshurning bu heqtiki toluq melumati
• Download story audio

Yawropa parlaméntimizning 50 yilliqini xatirilesh pa'aliyitining bir qismi sichasburgda élip bérildi. Source: www.europarl.europa.eu

Bu yil 3 ‏ - ayning 7 ‏ - künidiki ayropilan weqesidin kéyin, xitay hökümiti Uyghur musteqilliq herikiti we rabiye qadir xanimni térrorchiliq bilen eyibligen idi. Bu ehwal yawropa parlaméntining bir türküm ezalirining naraziliqini we endishisini qozghighan. Bu munasiwet bilen yawropa parlaménti ichide, Uyghur milliy herikitining rehbiri rabiye qadir xanimni omumyüzlük qollash heqqide muraji'etname teyyarlan'ghan bolup, muraji'etnamige hazirgha qeder 100 din artuq parlamént ezasi imza qoyghan.

"Uyghur xelqighe qarita hésdashliq qilidighanliqimizni bildürimiz"

Uyghur rayonining nami ashkara halda sherqi türkistan dep atalghan muraji'etname mundaq bashlinidu: "biz, bu muraji'etnamige qol qoyghuchilar, sherqi türkistanda uzundin béri dawam qilip kéliwatqan xitayning zalimane réjimining qurbani bolup kéliwatqan Uyghur xelqighe qarita hésdashliq qilidighanliqimizni bildürimiz."

Xitay tashqi ishlar bayanatchisi chén gang aldinqi küni, rabiye xanimni Uyghur xelqining wekili emes, az sandiki térrorchilargha wekillik qilidu dep bayanat bergenidi, mezkur parlamént ezaliri chén gangning sözlirige qétilalmaydighanliqini muraji'etnamide mundaq otturigha qoyghan: "biz alim we ablikimdin ibaret ikki oghli hélihem türmide yétiwatqan, özimu xitay türmiside alte yil yétip chiqqan dunya Uyghur qurultiyining tinchliqperwer re'isi rabiye qadir xanimni izchil qollaydighanliqimizni yene bir qétim jakarlaymiz."

"Xitayni puqralarning we milletlerning xelq'ara qanunlarda belgilen'gen heqlirige hörmet qilishqa chaqirimiz"

Xitay, bultur yil béshida pamir téghida herbiy meshiq élip bériwatqan sherqi türkistan küchliri bilen öz qoralliq qisimliri arisida toqunush kélip chiqqanliqini ashkarilighan we ularni térrorluq bilen eyiblep, bultur yil axirida 6 nepirige ölüm jazasi bergen idi. Xitay yene, bu yil 1 ‏ - ayning 17 ‏ - küni sherqi türkistan küchliridin ikkini étip öltürgenlikini we 15 nepirini qolgha alghanliqini bildürgen, bularningmu olimpikke buzghunchiliq qilish qestide teyyarliniwatqanlar ikenlikini otturigha qoyghan idi.

Xitay da'iriliri bügünmu, 7 ‏ - mart künidiki ayropilan weqesige tepsiliy izahat bérip, weqe sadir qilghuchining 19 yashliq bir Uyghur qizi ikenlikini ashkarilighan, weqeni uzun muddetlik bash qaturush we izdinishtin kéyin, nahayiti ustiliq we üstün maharet bilen pilanlan'ghan intayin xeterlik térrorluq herikiti dep bayan qilghan idi we bu sözlirige bir qatar pakitlarni körsetken idi.

Yawropa parlamént ezaliri, yuqurqidek qarshiliq heriketlerni keltürüp chiqiriwatqan terep Uyghur milliti emes, belki xitay döliti ikenlikige, yeni Uyghur rayonidiki insan heqliri depsendichilikining rayondiki toqunushlarning yiltizi ikenlikige isharet qilghan we bu qarishini muraji'etnamide mundaq ipadiligen: "her xil shekildiki térrorluq heriketlirige qarshi turushning eng ünümlük qorali xelq'ara insan heqliri bayannamisidur. Biz xitayni, öz hakimiyiti astida yashawatqan puqralarning we milletlerning xelq'ara ijtima'iy we siyasiy heqler kélishimide belgilen'gen heqlirige hörmet qilishqa chaqirimiz."

Xitay hökümiti pütün bir xelqni jinayetchi qilip teswirleydighan eyibleshliridin tamamen waz kéchishi kérek

Muraji'etnamide xitayni ri'aye qilishqa chaqirghan mezkur xelq'araliq kélishim, 1966 ‏ - yili 16 ‏ - dékabir küni tüzülgen bolup, bu kélishimning birinchi bölümining birinchi maddisida, dunyadiki milletlerning öz teqdirini özi belgilesh hoquqigha ige ikenliki bildürülgen. We bu kélishimde, milletler öz teqdirini özi belgiligendila, kishilerning insaniy hoquqining heqiqiy türde kapaletke ige bolidighanliqi eskertilgen hem milletlerge öz teqdirini özi belgilesh hoquqi bérishni, döletlerde, rayonda we pütün dunyada ténchliqni emelge ashurushning charisi dep körsetken. Yawropa parlaméntining mezkur ezaliri yene , xitayning, ayrim we az sandiki weqelerni sherqi türkistan musteqilliq herikitining omumi éqimi qilip körsetmesliki kéreklikini eskertip, mundaq chaqiriq qilghan: biz xitay hökümitini, pütün bir xelqni jinayetchi qilip teswirleydighan eyibleshliridin tamamen waz kéchishke chaqirimiz.

Uyghur milliy herikitining rehbiri rabiye qadir xanim, bu yil béshidiki yawropa ziyaritide yawropa parlaméntining ezaliri bilen körüshken we Uyghur mesilisini tepsiliy otturigha qoyghan idi. Rabiye qadir xanim, yawropa parlaméntida shekilliniwatqan bu Uyghur hésdashliqini weten ichi - sirtidiki milliy heriketlerning netijisi we qehriman Uyghur oghul - qizlirining ghelibisi dep körsetti. (Shöhret hoshur)