Шәрқий түркистан өлималар бирликиниң иптарлиқ йиғинида тәшкилатлар ара һәмкарлиқни күчәйтиш тәкитләнди
2024.03.29

Шәрқий түркистан өлималар бирлики тәрипидин 26-март күни истанбулда өлималар, пешқәдәмләр вә тәшкилат рәһбәрлири үчүн мәхсус иптарлиқ йиғин өткүзүлди.
Йиғинда сөз қилған доктор алимҗан буғда, муһаҗирәттики һәр саһәдики уйғурларниң өз ара һәмкарлиқни күчәйтиш үчүн техиму тиришчанлиқ көрситишини тәкитлиди: “бу әлвәттә бизниң вәзипимиздур, чүнки у йәрниң игилири биз, у йәрдики хәлқ бизниң хәлқимиздур. Буниң үчүн чәт әлләрдики тәшкилатлар, юрт ақсақаллири, дини өлималар, зиялийлар техиму көп күч сәрп қилишқа тоғра келиду. Буни мәлум бирәр тәшкилатқа яки бирәр шәхскә артип қоюшқа болмайду. Биз аллаһниң алдидиму бу мәсулийәттин қечип қутулалмаймиз, һазирқи вәзийәттә шәрқий түркистанниң дәваси һәр бир шәрқий түркистанлиққа пәрздур. Йәни ислам дининиң көрсәтмиси бойичә вәтини мунқәр болған мусулманларни, йәни биз уйғурларни зулумдин қутулдуруш худди намаз оқуш пәрз болғанға охшашла бу йолда елип баридиған иш-һәрикәтлиримиз, паалийәтлиримиз пәрз әйиндур. Шуниң үчүн һәр бир вәтән пәрзәнтиниң қолимиздин келишичә һәрикәт қилиш мәҗбурийитимиз бар”.
Доктор алимҗан буғда сөзидә йәнә ислам дунясиниң өлималири һәр йиғилишта пәләстин мәсилиси тоғрисида сөз қилсиму, әмма шәрқий түркистан мәсилиси тоғрисида сүкүт қиливатқанлиқини тәнқид қилди. У мундақ деди: “дуня мусулман алимлар бирликиниң мәсуллирини өз ичигә алған чоң диний алимлар һәр йәрдә пәләстин мәсилисини тилға алсиму, бирақ шәрқий түркистан мәсилиси тоғрисида улардин һечқандақ сада йоқ. Улар америка вә явропаға қарши хитайни өзлиригә иттипақдаш қилишни ойлайду, хитайни арқиға алалмиған тәқдирдиму униңдин мәдәт тиләйдиған әһвал мәвҗут.”
Шәрқий түркистан өлималар бирликиниң муавин рәиси, шундақла тәшкилатлар ара мунасивәт ишлири кометитиниң мәсули сираҗиддин әзизи әпәнди, уйғур дияриниң нөвәттә интайин еғир бир вәзийәттә туруватқанлиқини билдүрди. У өзиниң йеқинда уйғур дияридин кәлгән бәзи кишиләр билән сөзләшкәнликини, уларниң дейишичә, вәтәндики кишиләрниң һәтта бир туғқанлиридин, йеқинлиридин, тонушлиридин, достлиридин, қошнилиридин қачидиған; бир-биригә саламму қилмайдиған әһвал мәвҗут икән.
Сираҗиддин әзизи әпәнди, йеқинда истанбулда тутулған хитай җасус гумандарлириниң йәттә киши икәнликиниң испатланғанлиқини, бирақ хитайниң түркийәдә техи тутулмиған җасуслириниң буниңдин техиму көп икәнликини тәкитләп өтти. У, буниң үчүн муһаҗирәттики тәшкилатлар ара һәмкарлиқни күчәйтип, дүшмәнгә ортақ қарши туруш тәдбирлири елиш керәкликини оттуриға қойди.
Йиғинда сөз қилған җамаәт әрбаби абдулқадир япчан мундақ деди: “һәр қандақ нәрсидин ваз кечишкә болиду, әмма шәрқий түркистан дәвасидин, болупму тупрақ дәвасидин ваз кечишкә болмайду. Биз бу реаллиқни тонуп йетишимиз, хәлқимиз өзини дәваниң ичидә һес қилидиған, барлиқини вәтән дәвасиға беғишлайдиған бир һаләтни шәкилләндүрүшимиз керәк”.
Хәлқара шәрқий түркистан тәшкилатлар бирликиниң рәиси һидайәтуллаһ оғузхан, муһаҗирәттики һәр бир шәрқий түркистанлиқниң қолидин келидиған һәр қандақ имканийәтлиридин пайдилинип, мунқәрз вәтини вә ирқий қирғинчилиққа дуч келиватқан хәлқи үчүн әмәлий хизмәт қилишни үмид қилидиғанлиқини билдүрди.