“Dewr” meydanida qoyulghan Uyghur mejburiy emgikini toxtitish élani zor diqqet qozghidi

27-Féwraldin bashlap 4-martqiche nyu- yorktiki meshhur “Dewr”meydanida, brodwéy (Broadway) bilen gherbiy 43-kocha éghizidiki chong ékranda “Uyghur mejburiy emgikini toxtat” we “Ikkilik kod ni sikanirla” dégen xetler toxtimay chéqip turghan.

Kishilik hoquq fondi (HRF) teripidin orunlashturulghan mezkur élan dunyaning moda merkezliridin biri bolghan nyo -york shehirige jaylashqan “Dewr” meydanidiki chong ékranda Uyghurlargha munasiwetlik qoyulghan tunji teshwiqat bolup hésablinidu. Mezkur élan nyo- yorkta moda kiyim- kéchek heptiliki boluwatqan mezgilde qoyulghan bolup, ijtima'i taratqularda zor diqqet qozghighan.

Uyghur mejburiy emgikini axirlashturush birleshmisining Uyghur rayonidiki mejburiy emgek heqqidiki melumatlirida dunya kiyim-kéchek sana'itidiki besh paxta mehsulatning biri Uyghur mejburiy emgikige chétishliq dep qaralghan. Emma mejburiy emgekke chétishliq markilar özlirini yushurghanliqtin, istémalchilarning mejburiy emgek arqiliq ishlepchiqirilghan mehsulatlarni bilmey sétiwilishidek ehwallar körülgen.

Kishilik hoquq fondi asiya siyasiti we programmilirining bashqurghuchisi jénniy wang xanim bu heqte radiyomizning mexsus ziyaritini qobul qilip mundaq dédi:“Aldinqi hepte nyu- yorkta qoyulghan bu élan Uyghur mejburiy emgikini toxtitish toghrisida ishlen'gen reqemlik ep heqqide bolup, uningda kishilik hoquq fondi uzundin buyan tekshürüwatqan kiyim- kéchek moda sahesidiki mejburiy emgek mesilisige diqqet tartish meqset qilin'ghan. Bizning mushu waqitni tallishmizdiki seweb, ashu waqitlarda nyo- yorkta moda kiyim- kéchek heptiliki taza qiziwatqan mezgil idi. Biz mushu arqiliq kishilerning kallisida we xelq'arada Uyghur mejburiy emgiki mesilisini aldinqi orundin yer aldurushni meqset qilduq. Élanimiz 43- kocha bilen birodweyning (Broadway) otturisigha jaylashqan ékranda bir hepte turdi. Kishilik hoquq fondi türlük usullar bilen her sahediki kishilerning diqqitini tartishqa tirishiwatidu. Mesilen bu élan arqiliq xewerge diqqet qilmaydighan kishilerning diqqitini tartqili bolushi mumkin.”

Kishilik hoquq fondining mezkur yéngi élan teshwiqati istémalchilarni “Uyghur mejburiy emgek tekshürgüchisi” (Uyghur Forced Labor Checker)ni ishlitishke ilhamlandurushni meqset qilghan. Ular mezkur ep détalini Uyghur mejburiy emgikini axirlashturush birleshmisi teminligen tetqiqattin paydilinip yasighan. Ular istémalchilarning Uyghur mejburiy emgiki bilen munasiwetlik bolush éhtimalliqi bolghan markilarni sétiwélishtin burun “Uyghur mejburiy emgikini toxtat” détalidiki “Ikkilik kod” ni sikanirlashni teshebbus qilghan. “Ikkilik kod” istémalchilarning Uyghur mejburiy emgikige chétishliq mehsulatlarni tekshürüshi üchün yasalghan bolup, istémalchilar ikkilik kodni sikanirlash arqiliq mehsulatlarning, mejburiy emgekke chétishliq yaki- emeslikini tekshüreleydiken.

Emgekchiler birleshmisi mejburiy emgek türining maslashturghuchi tetqiqatchisi jewher ilham bu heqte ilixet arqiliq radiyomizning ziyarini qobul qildi. U xétide mundaq dep yazghan :“Nyo- york amérikadiki hetta dunyadiki nopusi eng köp we köp xillashqan sheherlerning biri. Waqit meydanidiki élan taxtisida Uyghur mejburiy emgek élanlirining peyda bolushi tolimu muhim. Ishinimenki ilgiri Uyghurlarni anglap baqmighan, kishilik hoquq yaki siyasetke munasiwetlik xewerlerni oqumaydighan yaki nahayiti az oquydighan kishilerde bu élan qiziqish qozghighan bolushi mumkin. Biz bu uchurning nyu-york shehiridiki milyonlighan kishilerni we yashlarni mejburiy emgekke da'ir uchurlardin xewerlendürüshni ümid qilimiz. Bu Uyghurlargha we pütün dunyadiki barliq istémalchilargha tesir körsitidu.”

Kishilik hoquq fondi izchil moda sahesidikilerning Uyghur qirghinchiliqigha bolghan éngini ashurup, istémalchilarni toghra uchur bilen teminlep ularni toghra mehsulatlarni sétiwélish imkaniyitige ige qilishni teshebbus qilip kelmekte.

Jénniy wang xanim axirida karxana – shirketlerge we hökümetlerge Uyghur mejburiy emgikini toxtitish toghrisidiki pikir- teklipliri heqqide toxtilip mundaq dédi: “Birnchidin؛ herqaysi shirketler we markilargha teklipim, pütün dunyada oxshash ölchem qollinish, yeni xuddi amérikada qollan'ghan'gha oxshash Uyghur mejburiy emgikining aldini élish qanunini pütün dunyadiki markilargha oxshash qollan'ghanda Uyghur mejburiy emgikining amérika, yawropa qatarliq pütün dunyadiki bazarlargha kérishining aldini alghili bolidu. Hem kishilik hoquq depsendichilikige téximu kengrek diqqet tartqili bolidu. Ikkinchidin téximu köp döletlerning Uyghur mejburiy emgikining aldini élish qanunigha oxshash qanunlarni yolgha qoyup ijra qilishi kérek dep qaraymen.”