Selchuq özdagh: “Biz türkiye parlaméntida Uyghurlarning awazi bolimiz”

Enqeredin ixtiyariy muxbirimiz erkin tarim teyyarlidi
2023.06.19
Parlamént-ezasi-Selchuq-Ozdagh-dilshat-barishchi Dunya Uyghur qurultiyi wexpisining mu'awin re'isi dilshat barishchi bashchiliqidiki hey'et “Kélechek” partiyesining mu'awin re'isi, parlamént ezasi selchuq özdaghni ziyaret qilghanda chüshken xatire süret, 2023-yili 16-iyun, enqere
RFA/Erkin Tarim

Qurulghan künidin tartip Uyghur mesilisige köngül bölüp kéliwatqan “Kélechek” partiyesi mu'awin re'isi, parlamént ezasi selchuq özdagh dunya Uyghur qurultiyi wexpisining mu'awin re'isi dilshat barishchi ependi, qurultay wekili xeyrulla efendigil ependi qatarliqlardin terkib tapqan hey'etni türkiye parlaméntida qobul qildi. Uchrishishta selchuq özdagh ependi bundin kéyin partiyesi namidin türkiye parlaméntida Uyghurlarning awazi bolidighanliqini tekitlidi.

D u q wekilliri xeyrulla efendigil ependi, eliy ekber nurluq ependi, Uyghur herikiti teshkilatining türkiyediki wekili mehmet eliy hafiz ependi we Uyghur akadémiyesi bash katipi abdulhemid qaraxan ependilermu orun alghan bu hey'et 6-ayning 16-künidiki mezkur uchrishishta “Kélechek” partiyesining ötken 4 yil ichide Uyghurlar üchün qilghan xizmetlirige rehmet éytti. Ular yene bu partiyening bundin kéyinmu türkiye parlaméntida Uyghur qirghinchiliqini otturigha qoyushini we dostluq guruppisi qurush üchün küch chiqirishini telep qildi.

“Kélechek” partiyesining mu'awin re'isi, parlamént ezasi selchuq özdagh ishxanisida,2023-yili 16-iyun, enqere
“Kélechek” partiyesining mu'awin re'isi, parlamént ezasi selchuq özdagh ishxanisida,2023-yili 16-iyun, enqere
RFA/Erkin Tarim

Mezkur hey'et selchuq özdaghqa d u q re'isi dolqun eysa ependining salimini yetküzgendin kéyin Uyghur dewasining xelq'aradiki weziyiti toghrisida melumat berdi. Ular amérika qoshma shtatliri qatarliq nurghun döletlerning parlaméntlirining xitayning Uyghurlargha yürgüzüwatqan basturush siyasitini irqiy qirghinchiliq yaki insaniyetke qarshi jinayet, dep békitkenlikini, shunga türkiye parlaméntiningmu bu heqte qarar maqullishi kéreklikini bayan qildi.

2019-Yili sabiq bash ministir exmet dawut'oghlu teripidin qurulghandin kéyin arqa-arqidin Uyghurlar toghrisida köp qétim pa'aliyet élip barghan “Kélechek” partiyesi bu qétim türkiye parlaméntida orun aldi. Mezkur partiyening parlamént ezasi selchuq özdagh ependi bundin kéyin türkiye parlaméntida Uyghur qirghinchiliqini kün tertipke élip kélidighanliqini, Uyghurlarning awazi bolidighanliqini ilgiri sürdi. U, Uyghur wekillirige ochuq rewishte mundaq dédi: “Uyghurlar bizning qérindashlirimiz. Biz ularni yalghuz tashlap qoyalmaymiz. Biz hazirgha qeder ularning awazi, quliqi, wijdani we közi bolushqa tirishtuq. Bundin kéyinmu türkiye parlaméntida Uyghurlarning awazi bolimiz. Men her da'im sherqiy türkistan mesilisini türkiye parlaméntida muxbirlarni kütüwélish yighini ötküzüsh, omumiy yighinda otturigha qoyush, sherqiy türkistan toghrisida qanun layihelirini sunush arqiliq kün tertipte tutushqa tirishimen” .

Burundin tartip Uyghurlarning pa'aliyitige aktip qatniship we erkin asiya radiyosi muxbirining ziyaretlirini qobul qilip kéliwatqan kéliwatqan selchuq özdagh ependi mezkur Uyghur hey'iti bilen bolghan uchrishishtin kéyin, ziyaritimizni ayrim qobul qildi.U, öz tesiratini we türkiye parlaméntida Uyghurlarning awazi bolidighanliqini bildürüp mundaq dédi: “Men sherqiy türkistanliqlar ötküzgen siyasiy we medeniy pa'aliyetlerde her da'im Uyghurlarning yénida boldum. Uyghurlarning muzikilirini anglidim, yémek medeniyiti bilen tonushtum. Uyghurlar bu bay medeniyitini perzentlirige ögetsun, milliy kimlikini qoghdap qalsun, bu heqte partiyemiz we men qolimizdin kelgen yardemni qilimiz. Men erkin asiya radiyosi arqiliq xitay hökümitige shuni démekchimenki, Uyghurlargha élip bériwatqan irqiy qirghinchiliqni toxtat! ” .

Dunya Uyghur qurultiyi wexpisining mu'awin re'isi dilshat barishchi ependi 6-ayning 16-künidiki “Kélechek” partiyesi parlamént ezasi bilen bolghan uchrishishta muzakire qilin'ghan mesililerni tilgha élish bilen birge mezkur partiyening Uyghurlarni qollap élip barghan pa'aliyetlirini esletti. 

 Uyghur akadémiyesi bash katipi abdulhemid qaraxan ependi parlamént ezasi selchuq özdagh ependining shexsiyiti nuqtisidin toxtilip, uni “Uyghurlarning sadiq dosti” dep atidi .

Uchrishish axirida bu hey'et dunya Uyghur qurultiyi we bashqa ammiwi teshkilatlar teyyarlighan Uyghurlarning hazirqi éghir weziyiti toghrisidiki doklat we kitablarni selchuq özdaghqa teqdim qildi.

“Kélechek” partiyesi 2019-yili12-ayda qurulghan bolup, bu partiyening qurghuchi rehbiri sabiq bash ministir exmet dawut'oghlu 2009-yili 5-iyul küni xitay hökümitining ürümchide élip barghan qattiq basturushini eyibligen we ürümchi hem qeshqerlerde resmiy ziyarette bolup, Uyghurlar bilen körüshkenidi.

“Kélechek” partiyesi qurulghandin kéyin mezkur partiye we dawut'oghlu erdoghan hökümitining xitay bilen bolghan soda-iqtisadiy munasiwetni dep uning Uyghurlargha qaratqan irqiy qirghinchiliq siyasitini eyiblimigenlikini köp qétim tenqid qilghanidi.

 Bu qétimqi saylamda “Kéléchek” partiyesidin 10 kishi parlamént ezasi bolup saylinip, parlaméntta orun alghan. Bularning köpi Uyghur mesilisini yaxshi bilidighan kishiler iken.

Pikir qoshung

Radi'oning ishlitish shertlirige asasen, pikirliringiz tekshürgüchiler teripidin testiqlinishi we muwapiq derijide tehrirlinishi tüpeyli, tor bette derhal peyda bolmaydu. Siz qaldurghan mezmun'gha erkin asiya radi'osi jawabkar bolmaydu. Bashqilarning köz qarishi we heqiqetke hörmet qilishingizni soraymiz.