Türkiye qarabük uniwérsitétida 97 dölettin kelgen oqughuchilargha Uyghur qirghinchiliqi anglitildi

Xitayning Uyghurlargha yürgüziwatqan basturush siyasetliri bezi döletlerning hökümet we parlaméntliri teripidin “Irqiy qirghinchiliq” we “Insaniyetke qarshi jinayet” dep békitilgendin kéyin, dunya Uyghur qurultiyi izchil türde bularni her qaysi döletlerde anglitishqa chaqiriq qilghan idi. Bu chaqiriqqa bina'en türkiyediki her qaysi uniwérsitétlarda Uyghurlar toghrisida doklat bérish yighinliri ötküzülmekte. 5-Yanwar küni türkiyening gherbiy-shimaligha jaylashqan, 97 dölettin kélip oquwatqan oqughuchilar bar qarabük uniwérsitétida “Sherqiy türkistanda némiler boluwatidu?” namliq doklat bérish yighini ötküzülgen.

Mezkur doklat bérish yighinigha uniwérsitétning her derijilik mes'ulliri, herqaysi fakultétlarning mudirliri, oqutquchilar we chet ellik oqughuchilardin bolup, 200 din köp kishi qatnashqan.

Qarabük uniwérsitétida ötküzülgen doklat bérish yighinida dunya Uyghur qurultiyi wexpisining re'isi abduréshit abdulxemit ependi bilen mu'awin re'isi dilshat barishchi ependiler doklat bergen. Ularning doklati yighin ehlining küchlük qiziqishini qozghighan. Abduréshit abdulxemit ependi bu heqte bizge melumat berdi.

Abduréshit abdulxemit ependi bu doklat bérish yighinini ötküzüshtiki meqsetning xitay hökümitining Uyghurlargha élip bériliwatqan irqiy qirghinchiliqi toghrisida jama'et pikri toplash ikenlikini tekitlidi.

Qarabük uniwérsitétida 97 dölettin kélip oquwatqan oqughuchilar bar bolup, “Sherqiy türkistanda némiler boliwatidu?” namliq doklatni chet ellik we türk oqughuchilar qiziqip anglighan we so'allar sorighan. Dilshat barishchi ependi téléfon ziyaritimizni qobul qilip, bu heqte melumat berdi.

Qarabük uniwérsitétidiki pa'aliyet axirlashqandin kéyin, 5 kishidin terkib tapqan d u q hey'i'eti qarabük wilayetlik köchmenler idarisining mudiri bilen körüshüp, qarabükte turuwatqan Uyghurlarning wetendashliq we iqamet jehettiki qéyinchiliqlirini yetküzgen. Qarabük uniwérsitétining tarix penliri doktoranti mamutjan erkin ependi bu heqte melumat berdi.

RFA/Erkin Tarim

Qarabük uniwérsitétidiki doklat bérish yighinini uyushturushqa zor küch chiqarghan ottura mektep oqutquchisi shenel soytürk ependi pa'aliyetlerning intayin yaxshi ötkenlikini bayan qildi. U, mundaq dédi: “Dunya Uyghur qurultiyi wexpisining re'isi we bashqurush hey'et ezaliri bergen doklatida sherqiy türkistanning tarixini anglatqandin sirt, hazirqi éghir weziyiti heqqidimu melumat berdi. Zaldiki oqughuchilarning jimjitliqqa chömüshi we ularning chirayidiki jiddiylikler, ularning xitayning Uyghurlargha élip bériwatqan wehshiyliklirige bolghan nepritini ipadilep béridu. Yighin'gha qatnashqanlarning sorighan so'alliridin kishilerning sherqiy türkistan mesilisige qanchiliq köngül bölidighanliqini chüshiniwalghili bolidu. Bu doklat bérish yighinida nurghun yéngi melumatlarni biliwalduq. Menche, bekla paydiliq boldi.”

Bundin 20 yil burun türkiyede Uyghur mesilisige uniwérsitétlarning til, tarix we edebiyat kesipliride oquydighan oqughuchilar köprek qiziqatti, hazir bolsa xelq'ara munasiwet, iqtisad, siyasetshunasliq, idare bashqurushqa oxshash kesiplerdiki oqughuchi we oqutquchilarmu qiziqmaqta. Shunga d u q we türkiyediki Uyghur teshkilatliri bu heqte mexsus doklat bérish yighinliri uyushturmaqta.