Meral aqshener: “Sherqiy türkistan dewasigha ige chiqish milliy wezipimiz”

Qurulghandin buyan Uyghur mesilisini izchil halda türkiye parlaméntida otturigha qoyup kéliwatqan “Iyi”,  yeni “Yaxshi” partiyesining re'isi meral aqshener xanim18-yanwar küni  öz partiyesi saylamda utup chiqsa türkiyediki Uyghurlarning pütün qiyinchiliqlirini hel qilidighanliqini, “Sherqiy türkistan dewasigha ige chiqishning milliy  wezipiliri ikenliki”ni tekitlidi.

Meral aqshener xanim bu sözlerni 1-ayning 18-küni  dunya Uyghur qurultiyi ijra'iye komitéti re'isi ömer qanatni öz ishxanisida qobul qilghanda éytti.  Meral aqshener xanim mundaq dep bildürdi: “Men aldi bilen dunya Uyghur qurultiyi ijra'iye komitéti re'isining méni  ziyaret qilip kelgenlikige partiyemiz namidin bek xursen boldum, rehmet étimen. Men, Uyghurlar duchar boluwatqan zulumni, irqiy qirghinchiliqni yéqindin közitiwatqan türkiyening kün tertipige élip kélishke tirishiwatqan bir siyasetchimen.  Lékin, sherqiy türkistan mesilisi heqqide yenila melumatimiz kemchil.  Ömer qanat ependi manga bezi yéngi  melumatlarni berdi. Biz sherqiy türkistanning éghir weziyitini özgertishning türkiyede  bir charisini  tépish üchün bu mesilini izchil halda otturigha qoyup kéliwatimiz. Bu bizning  milliy burchimizdur. Bügün partiyemizdin bolghan parlamént ezalirimiz bilen yighin achmaqchi. Bu yighindimu sherqiy türkistan mesilisi toghrisida  muzakire élip barmaqchimiz”.

 Ömer qanat ependi meral aqshener xanimgha, amérika dölet mejliside   maqulluqtin ötken Uyghurlar toghrisidiki qanun we qararlar shuningdek amérika hökümiti, siyasetchiliri we  kishilik hoquq teshkilatlirining xitayning Uyghurlargha qaratqan irqiy qirghinchiliq siyasitige tutqan pozitsiyesi qatarliq ehwallar   toghrisida melumat berdi. U yene Uyghurlar duch kéliwatqan türlük mesililer heqqide toxtalghandin kéyin axirida  Uyghurlar namidin bezi konkrét teleplerni otturigha qoydi. 

RFA/Erkin Tarim

Meral aqshener xanim  ömer qanatqa “Dunya musulman jama'etliri kéngishi” dep atalghan bir ammiwi teshkilatqa eza 14 dölettin kelgen 30 neper atalmish  islam “Ölimasi” ning ürümchi we qeshqerge ziyaret élip bérip, xitayning tetür teshwiqatigha xizmet qilishini qattiq eyibleydighanliqini tekitlep mundaq dédi: “Atalmish  <ölimalar>ning ürümchige élip barghan ziyaret mesilisige kelsek. Barliq dinlarda a'ile nahayiti muhim. Qaysi dindin bolsa bolsun bir insanning öyige tonumaydighan bir er kishini  orunlashturup qoysingiz, nahayiti chong gunah sadir qilghan bolisiz. Bir musulmanning öyige, hetta érini lagérgha solap qoyup, ayal bar öyge xitay erlerni  yerleshtürsingiz bu din'ghimu, insanliqqimu xilap. Bu adem qélipidin chiqqan bir siyaset, bu, insaniyliq jehettin élip éytqandimu toghra emes.   Birleshken döletler teshkilati we bashqa biterep kishilik hoquq teshkilatlirining doklatlirida ispatlan'ghan irqiy qirghinchiliqni térrorluqqa qarshi küresh dep atighan atalmish ölimalarni eyibleymen.  Bularni eyibleshla kupaye qilmaydu”.

Meral aqshener xanim xitay hökümitining  Uyghurlargha qarita qirghinchiliq siyasiti yürgüzüwatqanliqini  tekitlep mundaq dédi:   “Kichik balilarni ata-anisidin ayrip lagérlargha solap, iskenje bilen qiynap assimilyatsiye qilip, tilini, dinini we milliy kimlikini yoq qilishqa tirishiwatidu. Sherqiy türkistan xelqi hazir yoq bolush xewpige  duchar boluwatidu. Uyghurlarni  insaniyet dunyasi  qutuldurushi kérek”.

Meral aqsheher xanim ömer qanat bilen bolghan uchrishish axirlashqandin kéyin bizning :“Türkiyede prézidént  saylimi bilen parlamént saylimi yéqinliship qaldi.  Siz hazir türkiyeni idare qiliwatqan adalet we tereqqiyat partiyesige qarshi 6 partiye qurghan ittipaq  ichidiki <iyi>  partiyesining re'isi bolush süpitingiz bilen eger saylamda utup chiqip hökümet qurush hoquqini qolgha keltürsingiz, Uyghurlar üchün némilerni qilmaqchi?” dégen so'alimizgha mundaq jawab berdi: “Hazir türkiyede on milyondin köprek  chet'ellik musapir bar. Biz xelq töligen bajlar bilen hökümet bularni béqiwatidu. Bu musapirlar ishlimey yétip yewatidu. Lékin biz bilen qan qérindash  bolghan iraqtin kelgen türkmenler bilen sherqiy türkistanliqlar  türkiye puqraliqigha ötüshte qiyinchiliqqa uchrapla qalmastin, bashqa jehetlerdimu qiyinchiliqlargha duchar bolmaqta.   Bu yerde démekchi bolghinim eslide türkiye hökümiti sherqiy türkistanliq musapirlarni oqutup, ularni ishqa orunlashturushi kérek turuqluq, uni qilmastin ulargha girazhdanliq bérishte qiyinchiliq chiqiriwatidu. Saylamda biz utup chiqip hökümetke kirsek   türkiyediki Uyghurlarning barliq qiyinchiliqini hel qilimiz”.

Meral aqshener bilen körüshüsh axirlashqandin kéyin dunya Uyghur qurultiyi ijra'iye komitéti re'isi ömer qanat ependi ayrim  ziyaritimizni qobul qilip, özining  bu qétimqi türkiye sepirining meqsetliri heqqide melumat berdi.

Ömer qanat ependi  “Yaxshi”   partiyesi bilen  bolghan uchrishishtin özining memnun bolghanliqi, ulardin ijabiy jawab alghanliqini bildürdi .