Түркийәниң коня шәһиридә уйғур ирқий қирғинчилиқи аңлитилди

11-Айниң 1-күни түркийәниң коня шәһридә уйғурлар һәққидә доклат бериш йиғини өткүзүлгән вә “уйғур қирғинчилиқи” намлиқ көргәзмә өткүзүлгән. Йиғинда нәҗмәттин әрбақан университети тарих кәспиниң профессори җанәр арабаҗи әпәнди, уйғурларниң тарихта шанлиқ мәдәнийәтләрни яратқан, дуня мәдәнийәтигә зор төһпә қошқан милләт икәнликини, уларниң һазирқи еғир зулумлардин қутулуши үчүн дунядики һәрқайсий дөләтләрниң игә чиқиши керәкликини тәкитлигән.

Уйғур мәсилисиниң хәлқарада күнсайин күчийиши, әмма түрк дуняси билән ислам дунясиниң сүкүттә турувелишиға қарши, түркийәниң һәр қайси вилайәт, шәһәр, наһийәлиридә хитайға қарши наразилиқ паалийәтлири көпәймәктә. Түркийәдики шәрқий түркистан аммивий тәшкилатлири һәр қайси алий мәктәпләрдә уйғурларниң һазирқи еғир вәзийитини аңлитидиған доклат бериш йиғинлири вә көргәзмиләр өткүзүп, һәр саһадики кишиләрниң диққитини уйғур қирғинчилиқиға тартишқа тиришмақта.

Бу мәқсәт билән 11-айниң 1-күни түркийәниң оттура қисмиға җайлашқан коня шәһридики нәҗмәттин әрбақан университетидә мәхсус доклат бериш йиғини һәм көргәзмә өткүзүлгән.

Мәзкур доклат бериш йиғинда профессор җанәр арабаҗи әпәнди алди билән уйғурларниң тарихи вә дуня мәдәнийәтигә қошқан төһпилири тоғрисида мәлумат бәргәндин кейин, сөзиниң ахирида нуқтилиқ қилип түркийә башчилиқидики һәрқайсий түрк җумһурийәтлири билән мусулман дөләтлирини уйғурларға игә чиқишқа чақирған. У, доклатиниң ахирида, хитайниң инсанийәткә қарши җинайәт садир қиливатқанлиқини, пүтүн дуняниң бу қилмишқа қарши чиқиши керәкликини тәкитлигән.

Мәзкур доклат бериш йиғинини “қизил алма” оқуғучилар уюшмиси билән султан сутуқ буғрахан вәхписиниң коня шөбиси, шәрқий түркистан кишилик һоқуқини көзитиш җәмийити бирликтә уюштурған. Мәзкур вәхпиниң коня шөбиси мәсули, шәрқий түркистан кишилик һоқуқини көзитиш тәшкилатиниң баш катипи абләт удун әпәнди бу һәқтә бизгә мәлумат бәрди. У, шәрқий түркистанниң нөвәттики вәзийити вә хитайниң уйғурларға қаратқан ирқий қирғинчилиқ сияситиниң доклат бериш вә көргәзмә ечиш қатарлиқ шәкилләр арқилиқ аңлитиливатқанлиқини, оқуғучиларниң қизиқишиниң наһайити юқури болғанлиқини баян қилди.

RFA/Erkin Tarim

Абләт удун әпәнди, шәрқий түркистан кишилик һоқуқини көзитиш җәмийитиниң йеңи хизмәт пиланида бундин кейин түркийәдики барлиқ вилайәт, шәһәр, наһийә вә университетләрдә паалийәт елип беришни қарар қилғанлиқини; бу сәвәбтин коняда доклат бериш йиғини билән көргәзмә өткүзгәнликини, қисқиғина вақит ичидә җәмий үч университеттә паалийәт өткүзгәнликини баян қилди.

Паалийәтни уюштурған “қизил алма” оқуғучилар уюшмисиниң мәсули руқийә ханим бу паалийәт һәққидә мундақ деди: “паалийәт биз ойлиғандинму яхши өтти. Оқуғучиларниң қизиқиши наһайити юқури болди. Көп санда оқутқучи-оқуғучилар қатнашти. Бу паалийәт бир башланғуч болди. Бундин кейин университетимиздә имтиһан йоқ чағларда бу хил паалийәтләрни давамлиқ өткүзимиз. Бу паалийәттә түрк оқуғучилар уйғурларға елип бериливатқан ирқий қирғинчилиқ әкс әттүрүлгән фото сүрәтләрни көргәндә, уйғурлар тартиватқан зулумларни худди өзлириму тартиватқандәк һессиятта болди.”

Бу доклат бериш вә көргәзмә ечиш паалийити 26-өктәбир күни түркийәниң зоңгулдақ шәһридики бүләнт әҗәвит университедиму өткүзүлгән иди.