Түркийәдә корона вирусидин юқумланған уйғурларниң сани 3 миңға, қаза тапқанларниң сани 30 ға йәтти

Ихтиярий мухбиримиз әркин тарим
2021.05.06
Түркийәдә корона вирусидин юқумланған уйғурларниң сани 3 миңға, қаза тапқанларниң сани 30 ға йәтти Түркийәдә корона вируси билән қаза қилған 30 нәпәр уйғурниң бири дохтур немәт рәшиди әпәнди.
RFA/Erkin Tarim

Өткән йилидин буян дуняға тез сүрәттә ямриған корона вируси вабаси түркийәдики уйғур җамаәтчиликиниң нормал һаятиғиму зор давалғушларни елип кәлди. Бу җәрянда түркийәдә корона вирусидин юқумланған яки һаятидин айрилған уйғурларниң сани күнсайин ашти. Шәрқий түркистан тәшкилатлар бирликиниң рәиси һидайәтуллаһ оғузхан әпәнди радийомиз зияритини қобул қилип, түркийәдә һазирға қәдәр 30 нәпәр әтрапида уйғурниң корона вирусидин қаза тапқанлиқини, 3000 әтрапида уйғурниң юқумланғанлиқини билдүрди. Қаза тапқан кишиләр арисида ғоҗа абдуллаһ хотән, дохтур немәт рәшиди, турғунҗан уйғуртүркоғлу, язғучи турсун юнус, мәмәт ели әсәкә, муса чалишқан, әзиз һаҗим бурут, өмәрҗан рози қатарлиқлар бар икән. Буларниң ичидә сәфакөй районидин 10 нәпәр, башақ шеһир райондин 5 нәпәр уйғур болуп, җәмиий 30 әтрапида уйғур корона вируси сәвәбидин қаза тапқан икән.

Түркийәдә корона вируси билән қаза қилған 30 нәпәр уйғурниң бири турғунҗан уйғуртүркоғлу әпәнди.

Ғәйри-рәсмий истатестикиларға асасланғанда, түркийәдә 70-80 миң әтрапида уйғур бар болуп, буларниң көпи истанбулниң зәйтинбурну, сәфакөй, ақсарай вә бәйликдүзү районлирида олтурақлашқан икән. Шәрқий түркистан тәшкилатлар бирликиниң рәиси һидайәтуллаһ оғузхан әпәндиниң ейтишичә, мәзкур районларда уйғурларниң юқумлиниш нисбити наһайити юқури икән. Буниң сәвәблиридин бирси уйғурларниң дөләтниң корона вирусиға мунасивәтлик түзүм-қаидилиригә риайә қилмаслиқидин келип чиққан икән.

Һидайәтуллаһ оғузхан әпәнди түркийәдә корона вирусидин қаза тапқан кишиләр саниниң юқурилиқиниң кишини әндишиләндүрүватқанлиқини, һазирғичә уйғурлардин 30 әтрапида кишиниң корона вирусидин қаза тапқанлиқини, 3 миң әтрапида кишиниң юқумланғанлиқини илгири сүрди.

Һидайәтуллаһ оғузхан әпәнди уйғурлар иҗтимаий мунасивәткә зор әһмийәт беридиған милләт болғачқа, корона вирусиға сәл қарап, һәтта сиртқа чиқиш чәкләнгән күнләрдиму той-төкүн, нәзир-чирағ, чай вә меһмандарчилиққа давам қилғанлиқини, шуңа бундақ еғир ақивәтниң келип чиққанлиқини баян қилди.

Биз буниңдин икки һәптә бурун корона вирусидин юқумлинип, бир һәптә ичидә түгәп кәткән мәһмәт әли әсәкә әпәндиниң оғли мәмәт нур әсәкә әпәнди билән телефон сөһбити елип бардуқ. 1979-Йили түркийәгә келип олтурақлишип қалған мәмәт ели әсәкә әпәнди 70 яшта корона вируси билән юқумлинип вапат болған. Мәрһумниң оғли мәмәт нури әпәнди дадисиниң кона кесәлликиниң барлиқини, шуңа корона вируси билән юқумлинип бир һәптидин кейинла түгәп кәткәнликини, аилидики башқа кишиләр юқумланған болсиму, әмма сақайғанлиқини баян қилди.

1979-Йили сабиқ шинҗаң медитсина иниститутини пүттүргән, 1985-йили түркийәгә келип йәрләшкән, 1988-йилидин тартип түркийәдә қуруқ йиңнә билән давалаш кәспи шуғулланған дохтур немәт рәшиди әпәндиму корона вируси билән юқумлинип аләмдин өткән.

Түркийәдики шунчә көп уйғур корона вирусидин юқумланған мундақ бир әһвалда, уйғур җамаити юқумдин сақлиниш үчүн зади немиләргә диққәт қилиши керәк? бу һәқтә зияритимизни қобул қилған әнқәрәдики йилдирим бәязит университети медитсина факултети аммиви сағламлиқ кафедрасиниң оқутқучиси доктор намәтҗан мәмәт әпәнди ваксина нөвити кәгүчә тазилиққа алаһидә диққәт қилиш, арилиқ қоюп олтуруш, маска тақаш қаидилиригә қаттиқ риайә қилиш керәкликини тәкитлиди.

Һазирғичә түркийәдә корона вируси сәвәбидин өлгәнләрниң сани 41 миң 885 нәпәргә йәткән болуп, вирусидин юқумланғанларниң сани 5 милйонға йетәй дәп қалған.

Пикир қошуң

Радиониң ишлитиш шәртлиригә асасән, пикирлириңиз тәкшүргүчиләр тәрипидин тәстиқлиниши вә мувапиқ дәриҗидә тәһрирлиниши түпәйли, тор бәттә дәрһал пәйда болмайду. Сиз қалдурған мәзмунға әркин асия радиоси җавабкар болмайду. Башқиларниң көз қариши вә һәқиқәткә һөрмәт қилишиңизни сораймиз.