Dangliq amérika ayagh kiyim shirkiti Skechers ürümchide tunji ayagh dukini achqan

Dangliq amérika ayagh kiyim shirkiti Skechers ning parizh parche sétish dukini. 2020-Yili 12-awghust, parizh

Amérika ana weten xewpsizliki ministirliqi Uyghur mejburiy emgek mehsulatlirini cheklesh nishanini kéngeytiwatqan bir peytte, amérikaning dangliq ayagh kiyim shirkiti-skechérs) Skechers) shirkiti ürümchide özining tunji ayagh kiyim dukini achqan. Skechérs, Uyghur mejburiy emgiki mehsulatliri amérikaning eng muhim cheklesh obyéktigha aylan'ghan 3-2 yildin béri, ürümchide dukan achqan 2-amérika shirkiti bolup qalmaqta. Buning aldida yeni 2022-yili 1-ayda amérikaning dangliq tokluq aptomobil shirkiti tésla ürümchide aptomobil körgezme merkizi achqanliqini élan qilip, kishilik hoquq teshkilatlirining qattiq naraziliqini qozghighanidi.

Melum bolushiche, skechérsning ürümchidiki dukinining échilish murasimi 28-séntebir küni, yeni xitay xelq jumhuriyiti qurulghanliqining 75 yilliq harpisida daghdughiliq ötküzülgen. Xitaydiki “Tawnong” torining xewerliride, échilish murasimigha skechérsning marka wakaletchisi, xongkongluq artis jén ziden yeni doniy yenning qatnashqanliqi we murasimgha teklip qilin'ghan méhmanlar bilen “Skechérsning shinjang bazirigha yelken échishining yéngi sehipisige shahit bolghanliqi” bildürülgen.

Murasimda, jén zidenning atalmish “Shinjang milliy usulining tengkeshlikide sehnige chiqqanliqi, ussulchilarning chaqqan qedimi bilen öz'ara maslashqan muzika ritimi shinjang naxsha-ussulining özgiche jelpkarliqi we hayatiy küchini namayan qilghanliqi” qeyt qilinmaqta. Lékin skechérsning xelq'arada Uyghur mejburiy emgikini cheklesh chuqanliri dawamlishiwatqan bir peytte ürümchide dukan échishi, kishilik hoquq teshkilatlirining diqqitini qozghighan.

Washin'gtondiki “Uyghur kishilik hoquq qurulushi” ning aliy tetqiqatchisi hénrik shajéwiskining körsitishiche, skechérsning ürümchide dukan échishi intayin endishe qilarliq tereqqiyat bolsimu, emma skechérs bu tereqqiyatning peqet bir parchisi iken. Hénrik shajéwiski 8-öktebir bu heqtiki ziyaritimizni qobul qilghanda mundaq deydu: “Elwette bu, teminlesh zenjiridiki Uyghur mejburiy emgikige munasiwetlik intayin chong endishe. Skechérs mejburiy emgiki xewpi ichide bayqalghanlarning peqet birsi. Shunga, skechérsni buning peqet bir parchisi, xalas! deymiz. Manga nahayiti éniqki, nurghun shirketler‛biz nahayiti segek turuwatimiz, teminlesh zenjirini tekshürüp turuwatimiz, mejbur emgekke a'it delillerni bayqimiduq‚ déyishmekte. Bularning bezilirige étirazda bolundi.” hénrik shajéwiskining qeyt qilishiche, étirazda bolun'ghan bu xil shirketlerning biri, wolkiswagén iken.

Merkizi washin'gtondiki “Ishchi heqliri uyushmisi” Uyghur mejburiy emgikini yéqindin közitip kéliwatqan emgek hoquqlirini qoghdash organlirining biridur. Bu organning mejburiy emgek pirogrammisi boyiche maslashturghuchi xadimi jewher ilham, skechérsning herikitidin heyran qalghanliqi we ümidsizlen'genlikini bildürdi. Jewher ilham 8-öktebir radiyomizgha qilghan sözide mundaq deydu: “Men skechérsning bizning rayonimizda yene bir dukan achqanliqini körüp rasttinla heyran qaldim hem ümidsizlendim. Skechérs bundaq qilish üchün gas-gacha bolushi kérek idi”.

Jewher ilhamning qeyt qilishiche, skechérsning herikiti uning Uyghur éli bilen soda qilmasliq zörüriyitige jiddiy qarimighanliqini körsetmektiken. U mundaq deydu: “Skechérs buningdin burun, hetta amérika tamozhnisi we bashqa hökümet apparatliri teripidin mejburiy emgekke chétishliq, dep qaralghan we agahlandurulghan bolsimu, emma uning bu qétim dukan échishi uning Uyghur élidin sodisini chékindürüp chiqishish zörüriyitini jiddiyge almighanliqini ipadilimekte.”

 Halbuki, bu yil 6-ayda skechérsning xitaydiki “Donggüen bostanliq ayagh kiyimliri” yeni “Donggu'en lüjow ayagh kiyimliri shirkiti” namliq mal teminligüchisi amérika ana weten xewpsizliki ministirliqi teripidin qara tizimlikke kirgüzülgen.

 “Donggüen bostanliq ayagh kiyimliri shirkiti” özlirining zawutida Uyghur ishchilarning barliqini étirap qilghan bolsimu, emma ularning muwapiq shert-shara'itta ishlewatqanliqini ilgiri sürgen. Halbuki, biz amérika tamozhna we chégra qoghdash idarisige téléfon qilip, skechérsning ürümchide dukan échishigha bolghan inkasini sorighan bolsaqmu, lékin hazirgha qeder jawab bermidi.

Skechérs bolsa ilgiri amérika ana weten xewpsizliki ministirliqining “Donggüen bostanliq ayagh kiyimliri” ni qara tizimlikke kirgüzüshini, ularning sodisigha “Maddiy tesir” körsitidu, dep qarimaydighanliqini éytqanidi. Biz 8-öktebir, bu shirketning alaqe ishlirigha mes'ul mu'awin mudiri jénéfér klay bilen alaqiliship, uning inkasini sorighaniduq. Uning yardemchisi jénéfér klayning seperde ikenliki, uning bilen alaqiliship jawab béridighanliqini éytqan bolsimu, lékin u bügün uning “Intayin aldirash” ikenliki we uning jawab bérishke waqti yoqluqini bildürdi.

Halbuki, amérika Uyghur birleshmisining re'isi elfidar iltebir xanimning körsitishiche, skechérsning ürümchide dukan échishi, xitayning Uyghur élini “Normal körsitish” pilanining bir parchisi iken. Elfidar iltebir 8-öktebir radiyomizgha qilghan bu heqtiki sözide yene xitayning bu arqiliq dunyagha bir signal bermekchi boluwatqanliqini tekitleydu.

Skechérsning Uyghur aptonom rayonluq xelq qurultiyi ötken ayda qarar maqullap, amérikaning “Uyghur mejburiy emgikining aldini élish qanuni” ning jazalishigha uchrighan xitay shirketlirini qollaydighanliqi, bu shirketlerning tereqqiyati üchün “Ijabiy ijtima'iy muhit” yaritip béridighanliqini élan qilishining arqisidinla ürümchide dukan échishi diqqet qozghimaqta.

Qararda “Pütkül rayonning derhal heriket qollinip, jazagha uchrighan shirket we sana'et karxanilirining tereqqiyatini qollash” otturigha qoyulghanidi. Lékin amérika “Kishilik hoquq fondi” ning qarishiche, skechérs mejburiy emgektin payda élipla qalmay, xitayning Uyghur élidiki siyasitini qollaydighan dangliq shexsler bilen hemkarlashmaqta iken.

“Kishilik hoquq fondi” ning 9-öktebir radiyomizgha bergen yazma bayanatida mundaq déyilgen: “Skechérs bu zulumning merkizide pa'aliyet qilish arqiliq, erzan bahaliq mejburiy emgektin payda élipla qalmidi. U, bu waqitta yene xitayning chong quruqluq bazirighimu érishmekte. Shuning bilen birge, xitay kompartiyesining rayondiki siyasitini qollaydighan dangliq shexsler bilenmu hemkarlashmaqta.”

 Halbuki, “Uyghur kishilik hoquq qurulushi” diki hénrik shajéwiski bolsa, skechérsning “Insaniyetke qarshi jinayet” sadir boluwatqan bir rayonda dukan échishi, uning exlaq ölchimige so'al peyda qilghanliqini tekitleydu.

Hénrik shajéwiski: “Lékin pakit shuki, men üchün éytqanda, hetta mejburiy emgek mesiliside ixtilapingiz bolghan teqdirdimu, siz insaniyetke qarshi jinayet sadir boluwatqan bir jayda dukan achtingiz. Men skechérsning bu qararigha so'al qoyimen, qandaq exlaq qarshi uning bu qararni chiqirishigha yol qoydi? . Bu yerdiki mesile noqul mejburiy emgek yaki ish heqqi mesilisi emes. Bu jayda insaniyetke qarshi jinayet sadir bolsun, lékin men dukan échip pul tapimen déyish bekmu nomussizliqtur” deydu.