“Sherqiy türkistanda ayal” bolush dégen témida istanbulda namayish we axbarat élan qilish pa'aliyiti ötküzüldi

8-Mart xelq'ara ayallar bayrimi küni munasiwiti bilen istanbuldiki xelq'ara sherqiy türkistan teshkilatlar birlikining uyushturushi bilen istanbuldiki xitay konsulxanisigha yéqin jaydiki déngiz boyida “Sherqiy türkistanda ayal” bolush dégen témida namayish we axbarat élan qilish pa'aliyiti ötküzüldi.

Namayishqa istanbulda yashawatqan Uyghurlardin er-ayal bolup köp sanda kishi qatnashti. Namayishqa yene “Yéngi rifah partiyesi”, “Hoda partiyesi”, “I ha ha insaniy yardem wexpi” qatarliq partiye we teshkilatlarning ayallar bölümlirining mes'ulliri we ezalirimu namayishni qollap qatnashti.

Namayishchilar qollirida sherqiy türkistan bayraqliri bilen xitayning lagérlirigha we yaki türmilirige qamalghan uruq-tughqanlirining resimlirini kötürgen halda, “Zalim xitay sherqiy türkistandin chiqip ket!” dégendek xitaygha qarshi sho'arlar towlidi.

Axbarat élan qilish yighinida xelq'ara sherqiy türkistan teshkilatlar birlikige wakaliten sherqiy türkistan “Nuzugum medeniyet we a'ile jem'iyiti” re'isi munewwer özUyghur xanim bayanatni oqup ötti.

Munewwer özUyghur xanim sherqiy türkistanda yüz bériwatqan tragédiyelerning delil-ispatliri bilen dunyagha ashkara boluwatqanliqini bildürdi we: “Musulman zulumgha bash egmeydu, biz üchün eng muqeddes bolghini jan we shereptur, pütkül islam dunyasi kérek bolghan qedemni bésishi kérek”, dédi.

Munewwer xanim xitaygha qarshi b d t teripidin jaza yürgüzülüshi kéreklikini tekitlep mundaq dédi: “Xitayning Uyghurlargha milliy we dini sewebtin yürgüzüwatqan sistémiliq depsendichilikliri xelq'ara qanun'gha asasen qirghinchiliq we insaniyetke qarshi jinayet katégoriyesidiki jinayettur. Birleshken döletler teshkilati we birleshken döletler teshkilatigha eza pütkül döletlerning xitayning élip bériwatqan bu jinayetlirini toxtitish mes'uliyiti bar. Shuning üchün dunya dölet bashliqlirigha shuni xitab qilimizki, xitayning sherqiy türksitanliqlargha yürgüzüwatqan bu jinayetliri toxtitilsun we jaza yürgüzülsun! . Chünki b d t kélishimnamisi bu xil jinayet sadir qilghanlargha qarita jaza yürgüzüshni buyruq qilidu”.

Munewwer özUyghur xanim pütkül dunyadiki ayallarni Uyghur ayallarni qollashqa chaqiriq qilip mundaq dédi: “Dini, étiqadi, milliti néme bolushtin qet'iynezer, dunyadiki pütkül ayallarni sherqiy türkistandiki ayallar bilen hemkarlishishiqa, qollashqa chaqiriq qilimiz”.

Axbarat élan qilish yighinigha qatnashqan adwokat gülden sünmez xanim söz qilip, “Sherqiy türkistanda yüz bériwatqanlarning yekke kishilik hoquq depsendichiliki bolmastin belki ijtima'iy we irqiy qirghinchiliq” ikenlikini bildürdi.

Kéyin söz qilghan türk zhurnalist merwe shebnem orch xanim, xitayning Uyghurlar üstidin irqiy qirghinchiliq élip bériwatqanliqini bildürüp mundaq dédi: “Xitayning Uyghur a'ililirini, nesilini, yéngi ewladlirini asta-asta yoq qilish üchün ayallargha qarita tutuwatqan pozitsiyesi, yürgüzüwatqan siyasiti ochuq bir shekilde irqiy qirghinchiliq élip bériwatqanliqini körsitidu”.

Merwe shebnem xanim sözide yene xitayning qirghinchiliqini toxtitish kéreklikini tekitlep mundaq dédi: “Xitayning jaza lagérlirining mewjutluqi eslide sün'iy hemrah arqiliq tartilghan resimler bilen ispatlandi, on minglighan insanlarning hékayiliri, derd-elemliri we resimliri bar, biraq buninggha qarita xitayning yéterlik derijide qana'etlinerlik jawabi yoq. Shuning üchün dunya jama'itining süküt qilishqa héch bir sewebi yoq. Bir nesilning yoq bolup kétishtin qoghdishimiz bu qirghinchiliqni toxtitishqa tirishchanliq körsitishimiz we netije qazinishimiz kérek”.