Sitokholmda Uyghur perzentliri “Ming öy we meshrep” medeniyiti bilen ozuqlandi

Xitay hökümiti Uyghur élide Uyghurlarni jungxu'a medeniyiti bilen ozuqlandurush nami astida xitay medeniyiti bilen terbiyelep, ulargha xitay medeniyitini singdürüwatqan, eksiche, Uyghur medeniyitini cheklewatqan peytte chet ellerdiki Uyghurlar perzentliri we yash ösmürlerni Uyghur milliy medeniyiti en'enisi bilen terbiyeleshni hem uni terghib qilishni kücheytmekte, ular Uyghur ewladlirini Uyghur medeniyiti bilen ozuqlandurup, milliy kimlikini kücheytishke tirishmaqta. Ene shundaq pa'aliyetlerning biri sitokholmda ötküzüldi. Shiwétsiye paytexti sitokholmda ötküzülgen “Nobélning yurtida ming öy we meshrep” namliq muhajirettiki Uyghur perzentlirini uchrashturush we terbiyelesh téma qilin'ghan pa'aliyet 17-awghust bashlinip 18-awghust küni axirlashti.

Uyghur yar fondining meblegh chiqirip orunlashturushi bilen shiwétsiyediki Uyghur ressam nijat hoshur, sha'ir abdushükür muhemmet'imin, Uyghur folklori tetqiqatchisi zulhayat ötkür, merhum sen'etkar küresh küsenning oghli kewser küresh qatarliqlarning hemkarlishishi astida élip bérilghan bu ikki künlük pa'aliyette, yawropaning her qaysi döletliridin kelgen 23 din köp Uyghur yash-ösmür sitokholmgha toplinip Uyghur medeniyiti, tarixiy, sen'iti we örp-adetliri bilen tonushup chiqqan.

Bu pa'aliyetni teshkilligüchi norwégiyediki Uyghur ma'aripi tetqiqatchisi abduweli ayup bu heqte tepsiliy melumat bérip, “Biz Uyghurluqimizni dep yolgha chiqtuq, bu balilarni bu yerde xitay yoqitiwatqan Uyghurluqqa qandurup, özining tarixi, medeniyiti bilen tonushturup chiqtuq” dep, bu ikki künlük orunlashturush we élip bérilghan mol mezmunluq pa'aliyet heqqidiki tepsilatlarni ortaqlashti.

Ikki künlük bu pa'aliyette yashlargha shiwétsiyediki ressam, ming öy tetqiqatchisi nijat hoshur qedimiy ming öylerning yasilishi, ming öy tam resimlirining boyilishi we Uyghur tarixining eng munewwer örnekliri bolghan qedimi ming öy tam resimlirining teqlidi modélini yasash qatarliq pa'aliyetler arqiliq bu balilarni millitimizning shanliq tarixiy örnekliri bilen uchrashturghan.

Nijat hoshurmu ziyaritimizni qobul qilip: “Bu balilargha, xitay ma'aripining sherqiy türkistanda Uyghur perzentlirining ijadchanliq rohini boghidighanliqi, Uyghur tarixining 50-yillardin kéyinki medeniyet-sen'et sahesidiki özgirishliri heqqide melumat berdim” dédi.

Abduweli ayupning bildürüshiche, bu qétimqi pa'aliyetni teshkillesh we arqa sep xizmitide kewser küreshmu nahayiti köp küch chiqarghan. Kewser: “Men gerche weten'ge bérip baqmighan bolsammu, bu ikki kün jeryanida bu yerdiki ötülgen dersler, ötküzülgen pa'aliyetlerdin wetenning puriqini hés qildim we ustazlarning anglatqinidin wetenning qandaqliqini tesewwur qilip chiqtim” deydu.

Bu pa'aliyetke qatnashqan balilar pa'aliyet axirida ayrilishqa közliri qiymighan halda xoshlashqan bolup, pa'aliyetke qatnashqan balilardin qut'ay küresh “Bu pa'aliyet nahayiti ehmiyetlik boldi” dep özining bu pa'aliyet heqqidiki köz qarashlirini bayan qildi.

Shiwétsiyede élip bérilghan “Nobélning yurtida ming öy we meshrep” témisidiki bu pa'aliyette shiwétsiyediki Uyghur ziyaliysi, Uyghur folklor tetqiqatchisi newbahar xanim bu balilargha Uyghur sergezchilik kespiy we uning tarixiy, sergezchilik kespining jeryanliri heqqide tepsiliy melumat bérishtin bashqa, sergezchilik kespidiki gül nusxa shekillirini tonushturup chiqqan. Newbahar xanim balilargha bu gül nusxilirining xitay teriplewatqan atalmish jungxu'a medeniyiti bilen héch alaqisi yoqluqini, bu nusxilarning peqetla Uyghur sergezchilik medeniyitige a'it ikenlikini, bügünki künde buni xitay hökümitining Uyghur medeniyiti we tarixigha a'it nemunilerni özining qiliwéliwatqanliqini tepsiliy chüshendürüp ötken. U, badam nusxa, etles nusxa, anar nusxiliq qéliplarni birge ekelgen bolup, bu balilar özliri bu qéliplar bilen somka, maykilargha güllerni bésip birge élip qaytishqan we nahayiti memnun bolushqan.