Sherqiy türkistan dewasi sépidiki péshqedem zat xizirbek gheyretulla istanbulda wapat boldi

Sherqiy türkistanning dawasi yolida bir ömür küresh qilghan péshqedem qazaq pa'aliyetchi, tonulghan yazghuchi xizirbek gheyretulla 2022-yili 4-ayning 6-küni istanbulda 82 yéshida wapat boldi.

Merhumning jinaza namizi 4-ayning 7-küni istanbulning atasheher örnek mehellisidiki türkistan jameside oquldi. Jinaza namizigha “Iyi” partiyesi istanbul shöbisinik re'isi bughraxan kawunji, zeytinburnu sheher bashliqi ömer arisoy we xelq'ara sherqiy türkistan teshkilatlar birlikining re'isi hidayetullah oghuzxan, dunya Uyghur qurultiyi wexipning re'isi abduréshit abdulhemit qatarliq kishiler, shundaqla merhumning uruq-tughqan, yéqin dost-buraderliri bolup köp sanda kishi qatnashti. Merhumning jinaza namizi oqulghandin kéyin, ümraniyediki kojatepe mazarliqida yerlikige qoyuldi.

RFA/Arslan

Biz merhumning oghli ertolkun gheyretulla bilen söhbet élip barduq. Ertolkun gheyretulla merhum dadisi xizirbek toghrisida toxtilip, mundaq dédi: “Dadam 1940-yili sherqiy türksitanning altay wilayitide toghuldi, yash waqtida himalaya taghlirini éship, ademsiz chöller, égiz taghlar we xeterlik jilghilarni atlap, nurghun japaliq seperlerni béshidin ötküzüp türkiyege köchüp keldi. U türkiyege kelgendin buyan, türk milletperwerler bilen birlikte sherqiy türkistan dewasi üchün xizmet qildi. Uning 1977-yili yazghan ‛altaydiki qanliq künler‚ namliq kitabi höjjetlik filim bolup ishlen'gen idi. U 82 yilliq hayatining 70 yilini sherqiy türkistan dewasigha béghishlidi. U héch qachan bushap qalmidi, men 48 yashqa kirdim, uning bilen dewa yolida 33 yil birge bolush sheripige érishtim, türk dunyasi we sherqiy türkistan bir bayraqdaridin ayrilip qaldi, xudayim buyrisa, u bayraqni biz élip méngishqa tirishimiz we gheyret qilimiz.”

RFA/Arslan

Merhumning küyü'oghli shundaqla yaropa-asiya türk jem'iyetliri fédératsiyesining re'isi isma'il jén'giz merhum qéyin'atisi xizirbek gheyrullaning hayati toghrisida toxtilip, mundaq dédi: “Bügün tarix shéxidin bir yupurmaq sérilip chüshti, bügün qéyin'atamni, hemmidin burun bir dewa adimini axiretke uzitiwatimiz. U hayatini büyük türkchilik dewasigha, türklerning esli yurti bolghan türkistan'gha we tughulghan yurti sherqiy türkistan'gha atighan bir shexis idi. U türkiyede ‛qazaq türkliri‚ dégen söz bolghan haman tünji bolup kishilerning eqlige kélidighan sanaqliq kishilerning birsi idi. U sherqiy türkistanliqlarning türkiyege köchüshi, sherqiy türkistan mesilisi we osman batur toghrisida tünji bolup kitab we maqalilerni yazghan hem élan qilghan shexslerdin biri idi.”

Isma'il jén'gizning bildürüshiche, merhum hayat waqtida yighin-söhbetlerde, murasim we her xil pa'aliyetlerde sherqiy türkistan mesilisi toghrisida lékisiyeler sözlep, türkiyede sherqiy türkistan mesilisining tonulushida belgilik töhpe qoshqan shexslerdin iken. U yene istanbulning asiya teripidiki atashehir nahiyisining örnek mehellisige sélin'ghan türkistan öyliri namdiki 100 öy we 500 kishilik türkistan jamesining yasilishida alahide hesse qoshqan kishi iken.

Igilishimizche, merhum xizirbek gheyretulla sherqiy türkistan köchmenler jem'iyitining bash katipi, türkiye yazghuchilar jem'iyitining ezasi, “Aydinlar ojaghi” jem'iyitining ezasi, yawro-asiya türk jem'iyetler fédératsiyesining ezasi bolup wezipe ötigen iken. Merhum xizirbek gheyretullah ilgiri yene zeytinburnu sheherlik hökümetning mejlis ezasi bolup wezipe ötigen iken.

Merhumning öyi jaylashqan binagha chong hejimlik sherqiy türkistan bayriqi ésilghan bolup, teziyege kelgen kishilerni merhumning yéqinliri sherqiy türkistan bayriqining aldida kütiwaldi.