Yazghuchi silwiya: “Bizning mesililirimiz Uyghur irqiy qirghinchiliqini nezerdin saqit qilishimizgha seweb bolalmaydu”

28-29-Séntebir künliri polsha paytexti warshawada ziyarette bolghan Uyghur herikiti teshkilatining mes'uli roshen abbas xanimning bayan qilishiche, uning polshadiki 2 künlük ziyariti Uyghur irqiy qirghinchiliqini sherqiy yawropa ellirige ichkirilep tonutushning deslepki qedimi bolghan. U “Xelq'ara jumhuriyetchiler instituti” ning warshawadiki mes'uli jason worlédgé, warshawa aqillar ambirining xitay ishliri mutexessisi katérina prochazkowa bilen körüshüp, Uyghur irqiy qirghinchiliqi heqqide söhbet élip bérishtin ilgiri, polsha épiskoplar kéngishining mu'awin bash katipi yaroslaw mirowzénski bilen téximu ehmiyetlik bir uchrishish élip barghan. Söhbette xitay hakimiyitining Uyghur irqiy qirghinchiliqi we insaniyetke qarshi jinayetlerni din'gha qarshi urush bilen birleshtürüp élip bériwatqanliqi asasiy téma bolghan.

29-Séntebir chéxiyediki “Sinipsiz aqillar ambiri” bilen warshawadiki amérika elchixanisining birliship orunlashturushi bilen Uyghur irqiy qirghinchiliqi eks ettürülgen “Nikah” namliq filim körsitilgen. Filimdin kéyin söhbet élip bérilghan. Bu söhbetke warshawa uniwérsitéti xitayshunasliq fakultétining piroféssori wilodik si'asiyura ependimu qatnashqan. U radiyomizning ziyaritini qobul qilghanda, Uyghur mesilisini polshada téximu keng tonutush zörüriyiti barliqini tilgha aldi.

Wilodek si'asiyura mundaq dédi: “Nurghunlighan yashlarning Uyghurlar uchrawatqan zulumni bilish we Uyghur medeniyitining weyran qilinishi eks ettürülgen bu filimni körüshke hemde Uyghurlar heqqidiki bu söhbetni anglashqa kelgenlikidin köp memnun boldum. Söhbitimizning ularni Uyghurlar uchrawatqan irqiy qirghinchiliq heqqide téximu köp melumatlargha érishtürüshige wesile bolushigha tilekdashmen. Derweqe, polshada Uyghurlar mesilisi yéterlik derijide teshwiq qilinmidi. Metbu'atlarda anda-sanda körünüp qalidighan xewerlerdin bashqa nerse yoq. Men bu sahede qilidighan ishlarning nahayiti köplükini hés qilip turuptimen. Sen'etlik wasitiler bilen Uyghurlar mesilisini tonutush, teshwiqatning ünümlük usulliridin biri, dep qaraymen. Polshada Uyghurlar toghrisidiki teshwiqatqa alahide ehmiyet bérish zörürken. ”

Uyghur irqiy qirghinchiliqi heqqide ötküzülgen bu söhbetke “Xitay réjimi bizni qamallap turmaqta” namliq kitabning aptori, polshaliq dangliq ayal yazghuchi silwiya sobkowiskamu qatnashqan. U radiyomizning ziyaritini qobul qilip mundaq dédi: “Bizning Uyghurlar we ular duch kéliwatqan paji'elik weziyet toghrisida unche köp melumatimiz yoq. Polshadila emes, yawropadimu, hetta pütün dunyada Uyghurlar toghrisidiki tonush unche kengri emes. Elwette, men pütün dunyagha wakaliten söz qilalmaymen. Men polshani we polsha jem'iyitini nezerde tutup sözlisem, Uyghurlar toghrisida metbu'atlirimizda, radiyo-téléwiziyelirimizde ayda yaki birqanche ayda birer qétim qisqa xewer yaki maqale élan qilinsimu, emma Uyghurlarni muhim bir téma süpitide tonutidighan we küntertipte tutup turidighan ish yoq. Bu sewebtin Uyghurlar mesilisi polshada kishilerning diqqet nezeride mewjut emes. Buning sewebini belkim chüshinimen dep oylaymen. Bizning dölitimizning yéterlik derijide ichkiy mesilimiz bar. Bolupmu rusiyening ukra'inagha tajawuz qilishi, ukra'inadiki paji'eler kishilerning diqqet nezerini chulghiwalghan asasliq mesilidur. Emma ichkiy mesilimiz we ukra'ina mesilisi bizning yüz bériwatqan Uyghur irqiy qirghinchiliqigha sel qarishimizgha seweb bolalmaydu. Bizning Uyghurlar mesilidin yiraqta qélishimizgha asasimiz yoq. Chünki bu mesile yiraqta emes. Dunya yiraq emes. ”

Roshen abbas xanim sözide yene, bu qétimqi polsha ziyaritidin özining Uyghur irqiy qirghinchiliqi mesilisining teshwiqatini sherqiy yawropada hessilep kücheytishning zörürlükini yene bir qétim hés qilghanliqini tilgha aldi we buning sewebi heqqide toxtaldi.