Uyghur aniliri öz ta'amliri bilenmu Uyghur kimlikini tonutmaqta
2022.02.14
Yéqinda amérikadiki dangliq xewer agéntliqining biri bolghan wa'iz agéntliqida amérikaning masachusités shtatida tunji échilghan yipek yoli Uyghur réstorani tonushturuldi. Epchillik bilen leghmen sozuwatqan bir Uyghur ayalning körünüshi bilen bashlan'ghan bu xewerde, Uyghur a'ilisi teripidin boston shehiride échilghan yipek yoli réstoranining xojayini we ashpizi mariye muhemmet xanim addiyghine leghmendin ibaret bir tamaqqa qanchilik arzularning yughurulghanliqini chin qelbidin ipade qilghan.
U réstoranigha kelgen wa'iz muxbirigha özining qazan béshida meshghul waqtidimu, dawamliq özining xitayning türme we lagérlirigha tashlan'ghan éri we uruq-tughqanlirini oylap turidighanliqini, bigunah érining 2018-yili 20 yilliq késilgenlikini anglatqan.
Uyghurlarning néme üchün bu béyjing qishliq olimpikini körmeydighanliqi yorutush meqset qilin'ghan mezkur xewerde yene, uning bilen réstoranni échiwatqan qizi adilemu muxbirning ziyaritini qobul qilip, Uyghurlarning omumyüzlük basturushqa uchrawatqanliqini, dadisining tutqundin burun, ündidargha ewetken awazidin bashqa awazini anglap baqmighanliqini, gerche künde özi yipek yoli Uyghur réstoranida xéridarlargha her xil mezzilik tamaqlarni öz qoli bilen suniwatqinida, ejeba dadam néme yewatqandu? dégenni oylimay turalmaydighanliqini hesret ichide bayan qilghan.
Uyghurlarda “Anilarning on barmiqi 10 gül” deydighan gep bar. Mana bu réstorandiki barliq tamaqlar mushu chéwer anining özining a'ile rétsipliridin pütidu. Hazir xelq'araliq axbaratlarda tonushturulghan bu réstorani xojayini we usta ashpizi bolghan mariye xanim esli ashpez emes, belki atushta bir doxtur iken. Ramzanda öz öyide yéqinlirigha iptarliq bergini üchün 20 yil késiwétilgen atushtiki éri, yeni bu yil 51 yashqa kirgen sadir éli bolsa esli banka xizmetchisi idi.
Massachustés shtatida tunji qurulghan bu Uyghur réstorani échilghinigha 5 yil bolghan. Réstoran échilghan bu rayon xarward uniwérsitéti we massachustés téxnika institutidek dunyada aldinqi qatarda turidighan ikki aliy mektepni öz ichige alghan 70 din artuq ali mektep we institutlar jaylashqan bir jay. Dunyaning her qaysi jayliridin nurghun oqughuchilar bu dangliq bilim yurtlirigha kélip oquydu.
Mariye xanimning tonushturushiche, hazir boston shehirini öz ichige alghan massachusttésta 200 ge yéqin Uyghur bar bolup, ular üchün yipek yoli réstorani a'ilige oxshash bir jay, chet'ellik oqughuchilar, yerlikler üchün Uyghurlarni chüshinidighan bir jaygha aylanmaqtiken.
Xitay béyjingda qishliq olimpikqa sahibxaniliq qiliwatqan bir waqitta, yipek yoli réstoranida yerlik xéridarlarning sani köpeygen, qedimi üzülmey kéliwatqan bu méhmanlar yalghuz Uyghur tamaqlirini tétip béqish üchünla emes belki Uyghurlarni qollash üchün kelgenliki mariye xanimni tolimu söyündürmektiken.
Chet'ellerdiki Uyghurlar öyidin ayrilip bashqa jaygha barghanda aldi bilen Uyghur barmu arqidin Uyghur ashxanisi barmu? dep izdeydu. London shehiride 2016-yili échilghan “Etles” Uyghur réstorani bolsa, en'gliyede échilghan tunji Uyghur réstorani hésablinidu. Bu réstoran en'gliye diplomatliri, Uyghur mesilisige köngül bölidighan en'gliye siyasiyon, tetqiqatchilirining dawamliq baridighan bir dangliq réstoran'gha aylinip qaldi. En'gliyege kelgen Uyghurlar üchünmu choqum toxtap ötidighan bir söyümlük jay.
Muqeddes yadikar xanim bilen yoldishi ablikim raxman esli oqush üchün chet'elge chiqqan Uyghurlardin. “Etles” réstorani ularning ikkinchi öyige aylan'ghan, özliri bolsa bu réstoranning xojayin hem ashpezliri.
Muqeddes we uning “Etles” réstorani ilgiri b b s agéntliqliri teripidinmu tonushturulghanidi. U muxbirgha réstoran échishtiki meqsitining, Uyghurlarning jem bolushigha sorun hazirlap bérish we ularning xitay teripidin yoqitiliwatqan Uyghur tili we medeniyitini saqlap qélishi üchün xizmet qilish ikenlikini bildürgenidi.
3 Perzentining méhriban anisi, muqeddes xanim mana emdi ömürlük hemrahi bilen teng “Etles” réstorani arqiliqUyghurlarning méhmandostluqi, chéchen we chiwerlikila emes, belki yene Uyghurlarning xuddi etlestek rengdar we bay medeniyitini julalatmaqta.
Nöwette, yawropa memliketliridin Uyghurlar köprek jaylashqan gérmaniye, firansiye, gollandiye we bashqa memliketlerdimu Uyghur réstoranliri arqa-arqidin échilip, barghanséri alqishqa érishmekte. Bu réstoranlardimu oxshashlar anilar, xanim-qizlar özlirining mezzilik tamaqliri bilen Uyghur medeniyitini, Uyghur milliy kimlikini namayan qilmaqta.