Ilham toxtining aghriqliqini ashkarilap qoyghan türme saqchisi ghopur abduréshit 7 yilliq késiwétilgen

Norwégiyediki Uyghuryar fondining munasiwetlik qanalliri arqiliq igilishiche, ilham toxtini nazaret qiliwatqan türme saqchisi ghopur abduréshit bu yil 2-ayda, dölet mexpiyetlikini ashkarilash gumani bilen tutqun qilin'ghan. Bu yip uchigha asasen muxbirimizning éniqlishiche, ghopur abduréshit ilham toxti türme kamérida aghrip qalghan waqtida, bu ehwalni ilham toxtining teqdirige köngül bölüwatqan kishilerge ashkarilap qoyghini üchün 7 yilliq késiwétilgen.

Xewerlerdin melum bolushiche, piroféssor ilham toxti muddetsiz késilgendin kéyinmu özining hayat pirinsipidin, jümlidin, heqni sözlesh we heqsizliqqa qarshi turush aditidin waz kechmigen. B b s ning 2014-yili 27-iyun künidiki xewiride déyilishiche, türmide özige sunulghan tamaqning halal emeslikini, yeni musulmanche emeslikini bilgendin kéyin, u achliq élan qilip tamaq yéyishni ret qilghan. Uningdin kéyinki bir xewerde déyilishiche, u xitay ijtima'iy jinayetchiler bilen bir kamérgha solap qoyulghanda, xitay mehbuslar uni bozek qilishqa urunup baqqan, ilham toxti tégishlik edipini bergendin kéyin, xitay mehbuslar uning üstidin shikayet qilghan. Netijide ilham toxti yalghuz kishilik kamérgha yötkelgen. Yene melum bolushiche türme da'iriliri ilham toxtini Uyghur mehbus we Uyghur saqchi xadimliri bilen mumkin qeder uchrashturmasliq yolini tutqan. Shunga ilham toxtini nazaret qiliwatqan türme xadimliri arisida peqet birla Uyghur - ghopur abduréshit bar bolup, umu bu yil 2-ayda tutqun qilin'ghan we ilham toxti türmidimu Uyghurlarning közidin uzaqlashturulghan.

Norwégiyediki Uyghuryar fondining igilishiche, türme xadimi ghopur abduréshit 6 yildin buyan ilham toxtini nazaret qiliwatqan xadimlar qatarida wezipe ötewatqan bolup, u bu jeryanda ilham toxtining birqisim ehwali yeni türmide yalghuz kamérda tutup turuluwatqanliqi, künde bir qétim 15 minut aptapqa élip chiqilidighanliqi we salametlikining nacharlashqanliqi heqqidiki uchurlarni sirtqa ashkarilap qoyghanliqi üchün bu yil 2-ayda tutqun qilin'ghan.

Ürümchi türme bashqurush idarisining bir xadimi, so'allirimiz we kimlikimizdin gumanlan'ghanliqini bildürgendin kéyin, ghopur abduréshitning normal ishlewatqanliqi we nöwette wezipe ijra qiliwatqanliqini ilgiri sürdi. Ürümchi 1-türme 7-rayonining bir nazaretchi xadimi, ghopur abduréshitning ehwalidin xewiri barliqi, emma ehwalni sirtqa ashkariliyalmaydighanliqini bayan qildi. Özini ashkarilashni xalimighan yene bir saqchi xadimining déyishiche, ghopur abduréshit xizmet dawamida bashqa mehbuslarni agahlandurush üchün ilham toxtining türme tüzümige boysunmighanliqi seweblik yalghuz kishilik kamirigha solan'ghanliqi we bu kamérda salametlikining nacharlashqanliqini tilgha alghan. Bu uchurlar shu mehbuslarning éghizi arqiliq ularning uruq-tughqanliri we ular arqiliq jem'iyette uning teqdirige köngül bölüwatqan kishilerning quliqigha yétip barghan. Mezkur xadimning déyishiche, da'iriler bu diqqetsizlikni “Meqsetlik halda sezgür we selbiy uchur tarqitish” dep qarap ghopur abduréshitni qolgha alghan we türmige tashlighan.

Uyghuryar fondining yétekchisi abduweli ayupning igilishiche, ghopur abduréshit 1973-yili korlida tughulghan, 1990-yillarning otturiliri herbiylikke qatnashqan we herbiy mektepte oqughan, herbiy septin chékin'gendin kéyin saqchi bolghan. 2006-Yilidin bashlap ürümchi 1‏-türmide wezipe ötigen.

Ilgiriki éniqlashlirimizdin melum bolushiche, 2017-yildin kéyinki sotlan'ghanlarning sot hökmi asasen dégüdek esli yurtidiki saqchixanilar arqiliq mehkumning a'ile tawabi'ati yaki uruq-tughqanlirigha yetküzülgen. Ghopurning yurti bolghan korla bazar ichi saqchi xadimi, özining ghopur abduréshit heqqide sot hökmi tapshuruwalghanliqi we hökümnamini a'ilisige yetküzüp bergenlikini ashkarilidi. Uning déyishiche, sot hökmide uning 7 yilliq késilgenliki xatirilen'gen.

Biz yuqirida, ilham toxtining türmidiki aghriq halitini sirtqa ashkarilighan ghopur abduréshitning 7 yilliq késilgenliki heqqide melumat berduq.