Paylaqchiliq qiliwétip hidayet yolini tapqan sékrétar yasin tursun 7 yilliq késilgen

Washin'gtondin muxbirimiz shöhret hoshur teyyarlidi
2024.04.29
lager-munar.jpg Sim tiken bilen oralghan “Terbiyelesh merkizi” ning közitish munari. 2018-Yili 4-séntebir, dawanching.
REUTERS

Melum bolushiche, Uyghur élida 2010‏-yillarda küchiyip dawam qilghan diniy sahege qarita teqib we nazaretler jeryanida, bir qisim kent kadirliri siyasiy idiye we meydanida özgirish bolup, hökümet üchün aktip xizmet qilishtin waz kechken we jama'etning qoynigha qaytip kelgen. Bu kishiler 2017‏-yildiki chong tutqunda “Ikki yüzlimichilik” bilen eyiblinip jazalan'ghan. Delillinishiche, ene shulardin biri, peyziwatning térim yézisidiki sabiq kent sékrétari yasin tursundur.

Qeshqer peyziwattin téléfonimizni qobul qilghan, emma özini ashkarilashni xalimighan bir xadimning bayan qilishiche, xitay kompartiyesining uzundin-uzun zérikishlik yighinlirigha qatniship kelgen bir qisim kent kadirliri wezipe ötesh üchün qatnashqan bezi mexpiy we bezi ashkara diniy pa'aliyetlerde özliri kütmigen bir hayajanliq sehne bilen uchrashqan. Ular bu sorunlardiki tertip-intizam we méhri-muhebbettin tesirlen'gen bolsa, xatiplarning jarangliq nutqi - dunya, insan we hayat heqqidiki mentiqliq izahatliri-ularning idiyiside qayilliq peyda qilghan. Netijide bulardin bezilirining xizmettiki aktipchanliqida sowush peyda bolghan؛ hetta beziliri wezipisidin istépa bérip, hidayet yolini tallighan. Mezkur xadimning misal qilip körsitishiche, peyziwatning térim yézisi térim kentining sékrétari yasin tursun, özi paylaqchiliq qiliwatqan diniy sorundiki teblighlerni anglighandin kéyin, adette qatniship kéliwatqan kent we yézining keypi-sapaliq ziyapet sorunliridin yiraqlashqan.

Uningdiki bu özgirish uning ayal-baliliri we uruq-tughqanlirini memnun qilghan bolsimu, da'iriliride bi'aramchiliq peyda qilghan. Da'iriler yasin tursunni birqanche qétim agahlandurghan bolsimu, u tutqan yéngi hayat yolidin yanmighan.

Uni wezipisidin élip tashlashqa deslepte yéterlik seweb tapalmighan térim yéziliq partkom, 2017‏-yiligha kelgende uning haraq we tamakini tashlighanliqi, diniy sorunlarda haraq-tamaka cheklen'gen teblighlerni anglap olturghanliqi we tosmighanliqi seweblik, uni “Ikki yüzlimichilik” bilen eyiblep awwal wezipisidin élip tashlighan, arqidin edliye organlirining tekshürüshige tapshurup bergen. Bu tekshürülüshtin kéyin, u 7 yilliq késiwétilgen.

Peyziwatning térim yézisidin téléfonimizni qobul qilghan bir saqchi xadimi, özi wezipe ötewatqan 2‏-kentte kona kadirlardin birimu qalmighanliqi, ilgiriki 10 neper kadirning hemmisidinla “Mesile” chiqip tutqun qilin'ghanliqini ashkarilidi. Térimning 5 ‏-kent amanliq mudiri öz kentidin ikki neper “Ikki yüzlimichi” chiqqanliqi we ularning her ikkisining “Diniy esebiylik” ning tesirige uchrighanlar ikenlikini ashkarilidi. U, sabiq sékrétar yasin tursun heqqide toxtilip, uning haraq-sharabqa yéqin kelmeslik qatarliq bir qatar “Yaman adetler” ni yuqturuwalghanliqi üchün wezipisidin élip tashlan'ghanliqini tilgha aldi.

Melum bolushiche, 2017‏-yilning otturiliri yasin tursun üstidin sot hökümi chiqirilghan we yette yilliq késim élan qilin'ghan. Térim yéziliq saqchixanining bir xadimi, yasin tursunning “Ikki yüzlimichilik” bilen eyiblinishige haraq ichmeslik tewsiye qilin'ghan tebligh sorunigha 4-5 qétim qatnashqanliqining pakit qilin'ghanliqini ashkarilidi.

Özini ashkarilashni xalimighan xadimning yene eskertishiche, yasin tursunning a'ilisi ilgiriki keypi-sapaliq hayati seweblik eslide buzulushqa qarap yüzlen'gen bolup, hidayet yoligha mangghandin kéyin, uning a'ile mesilisi tüzelgen. Nöwettiki yette yilliq qamaq jazasi uni a'ilisidin jismaniy jehettin ayriwetken bolsimu, meniwi jehettin uning a'iliwi béghini téximu mustehkemligen.

Pikir qoshung

Radi'oning ishlitish shertlirige asasen, pikirliringiz tekshürgüchiler teripidin testiqlinishi we muwapiq derijide tehrirlinishi tüpeyli, tor bette derhal peyda bolmaydu. Siz qaldurghan mezmun'gha erkin asiya radi'osi jawabkar bolmaydu. Bashqilarning köz qarishi we heqiqetke hörmet qilishingizni soraymiz.