Tor dunyasi arqiliq Uyghur sen'et heweskarlirigha méhnet singdürüwatqan sen'etkarlirimizning ejirliri méwe bermekte
2025.01.24
Xitay hökümiti Uyghur medeniyet-sen'itini éghir derijide xarab qiliwatqan bügünki künde, muhajirettiki Uyghur sen'etkarliri Uyghurlarning uzun tarixqa ige medeniyet-sen'et durdaniliri we bayliqlirini qoghdash hem uni dawamlashturush, shuningdek yash ewladlarni Uyghur rohiy bilen terbiyeleshni texirsiz wezipilerning biri dep qarimaqta. Shu sewebtin dunyaning herqaysi jaylirida yashawatqan bir qisim Uyghur sen'etkarlirining méhnet singdürüshi netijiside, yéqinqi yillarda muhajiret muhitidiki Uyghur ewladliri we sen'et heweskarlirigha Uyghurlarning medeniyet miraslirini yetküzüsh üchün torda tesis qilghan sen'et kursliri körünerlik derijide ünüm körsitip, diqqet qozghimaqta.
Uyghurlarning medeniyet-sen'et, örp-adet we turmush kartinisini özining resim sizish talanti bilen, jümlidin may boyaq resimliri arqiliq janliq eks ettürüp, yawropadiki resim sen'iti saheside tonulghan Uyghur ressam merwayit hapiz tor dunyasida muhajirettiki Uyghurlargha meniwi ozuq we küch bolup, öz ejir-méhnitini singdürüwatqan Uyghur sen'etkarlirining biridur.
Gérmaniyediki Uyghur ressam merwayit hapiz xanimning bildürüshiche, u 2021-yili awghust éyida “Talantliqlar baghchisi” namida torda resim sizishni ögitish kursi tesis qilghan. Dunyaning herqaysi jayliridiki Uyghur resim heweskarliri we ata-anilarning qizghin qarshi élishigha muyesser bolup kéliwatqan bu resim kursi bu yil 5-yiligha qedem basqan. Merwayit hapiz xanimning qarishiche, muhajirettiki Uyghur ewladlirini Uyghur kimliki we Uyghur rohiy bilen terbiyelesh tolimu muhim. U sözide, özining resim sizish oqutushida Uyghur medeniyet-sen'iti bilen Uyghur tilini birleshtürüshtin ibaret emeliy oqutush usulini muhim, dep qarighanliqini eskertti.
Uning éytishiche, 11-yanwar küni torda tesis qilin'ghan “Talantliqlar baghchisi” ning 7-qétimliq oqush bashlash murasimi tolimu qaynam-tashqinliq we yuqiri keypiyat ichide ötküzülgen. Dunyaning herqaysi jayliridiki Uyghur resim heweskarliri ata-aniliri bilen birlikte torda bu oqush bashlash murasimigha aktipliq bilen qatniship, her xil maharetlerni körsetken. Latwiyede olturushluq aynure xanimning ikki qizi bu resim kursigha qatnishiwatqan bolup, ularning resim kursigha qatnashqandin kéyinki érishken netijiliri we ünümi heqqide öz tejribilirini tonushturup ötti. U yene, muhajirettiki Uyghur ewladliri üchün her kesip we her sahedin “Talantliqlar baghchisi” gha oxshash bu türdiki kurslarning köplep échilishini ümid qilidighanliqini bildürdi.
Merwayit hapiz xanim ziyaret dawamida yene, muhajirettiki ata-anilarning öz perzentlirining Uyghur medeniyet-sen'iti bilen yughurulup terbiyelinishige sel qarimasliqini tekitlep ötti.
Yéqinqi yillardin buyan Uyghur sen'et dunyasi xitay hökümitining keng kölemlik buzghunchiliqigha uchrawatqanda shiwétsiyediki Uyghur muzikant muxter abdukérim janbaz ependimu özining dutar chélish mahariti we naxsha éytish talantini jari qildurush arqiliq muhajirettiki Uyghurlarning yarilan'ghan qelbige ümid we medet béghishlawatqan Uyghur sen'etkarlirining biridur. U bu munasiwet bilen radiyomiz ziyaritini qobul qilghanda özining torda dutar chélishni ögitish kursi tesis qilishqa ilham we medet bolghan amillar heqqide toxtilip ötti.
Muxter abdukérim janbazning bildürüshiche, u kichikidin tartipla Uyghur sen'itige ishtiyaq baghlighan. Uning sen'et kespiy jehette muntizim terbiyelinishi we bu sahediki ustazlarning yéteklishi uning muzika we sen'et jehettiki talantini yétildürüshte muhim rol oynighan amillar hésablinidu.
Derweqe, ikki yilgha yetmigen qisqighine waqit ichide uning torda tesis qilghan dutar ögitish kursi muhajirettiki Uyghur muzika heweskarliri we sen'etke telpün'gen kishiler yaqturup qatnishidighan tor kursigha aylan'ghan. Amérikadin qizi bilen birlikte muxter abdukérim janbaz ependining torda tesis qilghan dutar kursigha qatnishiwatqan dutar heweskarliridin biri bu kursqa qatnashqandin kéyinki tesirati heqqide alahide toxtilip ötti. Uning qarishiche, Uyghur sen'iti Uyghurlarning medeniyiti we en'enisini dawamlashturushtiki eng muhim wasitilerning biridur. Bolupmu muzika sen'iti Uyghur rohiy we medeniyet tarixini namayan qilishta türtkilik rol oynaydighan bolup, dutar ene shularning ichidiki eng tipik Uyghur sazidur.
Muxter abdukérim janbaz ependining bildürüshiche, u chet'elge chiqqandin kéyinmu özining sen'et hayatini dawamlashturup kelgen. U yene, yéqinqi 10 yil mabeynide xitayning Uyghur élide yürgüzüwatqan medeniyet qirghinchiliqi we kishilik hoquq depsendichilikliri muhajirettiki Uyghurlarning rohiy dunyasi we qelbini éghir zédilep kéliwatqan mushundaq mezgilde, muhajirettiki Uyghurlar üchün dutar ögitishni izchil dawam qilidighanliqini bildürdi.
Igilinishiche, nöwette dunyaning herqaysi jaylirida chet'ellerdiki Uyghur ewladliri we sen'et heweskarlirigha Uyghurlarning medeniyet miraslirini yetküzüsh üchün öz méhnetlirini singdürüwatqan Uyghur sen'etkarliri barghanséri köpeymekte. Shuningdek ularning tor dunyasidiki emeliy xizmetlirimu mu'eyyen derijide ijabiy ünümlerni körsetmekte.