“Uyghur saghlamliq teshebbusi” namliq tor söhbitide Uyghurlardiki rohiy bésimlar we ijtima'iy mesililer téma qilin'ghan

12-Awghust küni uyushturulghan “Bizning azablirimizni chüshinish” témisidiki tor söhbitide, muhajirettiki Uyghurlar duch kéliwatqan türlük rohi bésimlar we u keltürüp chiqarghan bir qatar ijtima'iy mesililer téma qilin'ghan.

Bir sa'et dawam qilghan bu tor söhbiti merkizi amérikadiki Uyghur herikiti teshkilatining bashliqi roshen abbasning riyasetchilikide élip bérilghan. Mezkur söhbetke teklip qilin'ghan en'giliyelik mutexessis fil gazléy ependi, ana yurtliridin ayrilip ikkinchi bir döletke köchmen bolghan xelqler we ularning perzentliri duch kélidighan rohi bésimlar hemde köchmenler duch kélidighan ijtima'iy mesililerni qandaq hel qilish heqqide sawat xaraktérlik léksiye bergen. Söhbet jeryanida roshen abbas xanim fil gazléy ependidin bir qanche qétim so'al qoyghan.

Roshen abbas xanim, fil gazléy ependidin so'al sorighanda, xitay hökümranliqidin qéchip chet ellerde köchmenlik hayatida yashawatqan Uyghurlarning bashqa köchmenlerge oxshash japaliq ishlesh arqiliq a'ilisini béqish bésimidin bashqa yene xitay hökümitidin kéliwatqan türlük siyasiy bésim, hetta ziyankeshliklerge uchrawatqanliqini tekitligen. U yene ana yurti, ata-ana we uruq-tughqanliridin ayrilish, yurtida qalghan uruq-tughqanliri bilen normal alaqe qilalmasliq, chet ellerdiki Uyghur teshkilatliri bilen bolghan baghlinishi seweblik, chet ellerdiki Uyghurlarning xitay hökümitining chégra halqighan qara qolidin qorqushtek bir qatar rohi bésimlardin qandaq qutulush kéreklikini sorighan.

Mezkur söhbet pirogrammisi heqqide ziyaritimizni qobul qilghan roshen abbas xanim, 12-awghust ötküzülgen bu söhbet pirogrammisining amérikada buningdin birqanche yil ilgiri tesis qilin'ghan “Uyghur saghlamliq teshebbusi” ning torda meslihet bérish pirogrammiliridin biri ikenlikini chüshendürüp ötti.

Roshen abbas xanimning bildürüshiche, 2020-yili qurulghan “Uyghur saghlamliq teshebbusi”, amérika Uyghur birleshmisi, Uyghur kishilik hoquq qurulushi, Uyghur herikiti we bil klarkqa oxshash Uyghurshunas mutexessisler hem doxturlarning hemkarliqida qurulghan torda meslihet bérish supisi iken. Qerellik ötküzülüp kéliwatqan bu xildiki tor söhbetliri muhajirettiki Uyghurlar üchün muhim ehmiyetke ige iken.

“Uyghur saghlamliq teshebbusi” ning teshkilligüchiliridin amérika Uyghur birleshmisining re'isi elfidar iltebir xanimmu radiyomiz ziyaritini qobul qilip, 2020-yili qurulghan “Uyghur saghlamliq teshebbusi” ning pa'aliyetliri heqqide tepsiliy melumat berdi.

Elfidar iltebir xanimning bildürüshiche, “Uyghur saghlamliq teshebbusi”, torda meslihet bérish pa'aliyetliridin bashqa yene, amérikadiki Uyghur yashliri arisida körülüwatqan bir qisim ijtima'iy mesililer, mesilen, sün'iy zeher féntanildin zeherlinish paji'elirige oxshash hadisiler heqqidimu mexsus léksiye orunlashturup, bir qisim Uyghur yashliri duch kéliwatqan chüshkünlük we pisxik bésimlarni qandaq hel qilish toghriliqmu yardem bergen iken.

Elfidar iltebir xanim yene “Uyghur saghlamliq teshebbusi” ning yéqinqi bir ikki yildin buyanqi pa'aliyetliri heqqide toxtilip ötti. U, xitay hökümitining Uyghur élide yürgüzüwatqan siyasiy we diniy bésimlirining chet ellerdiki Uyghur jama'itide küchlük rohiy bésimlarni peyda qilghanliqini, yeni nurghunlighan Uyghurlarda yurtliridiki ata-ana uruq-tughqanliri bilen normal téléfon alaqisi qilishtin ensiresh, héyt-bayramlarda uruq-tughqanliri bilen normal téléfon alaqisi qilishqa amalsiz qélish, téléfon alaqisi qilghan bir qisim Uyghurlarningmu söz ibariliride ziyade éhtiyatchan bolushtek rohiy we pisxikiliq bésimlarning otturigha chiqqanliqini tilgha élip ötti. Axirida u xitay hökümitining chet elliklerge “Shinjang sayahiti” ni échiwétish teshwiqatigha ishinip xitaydin wiza élip yurtlirigha qaytqan bir qisim Uyghurlar bilen xitay hökümitining siyasiy ziyankeshlikidin ensirep yurtlirigha qaytalmaywatqan Uyghur lar arisida yüz bériwatqan bölünüsh weziyitiningmu “Uyghur saghlamliq teshebbusi” ning söhbet pirogrammiliridin orun alghanliqini bildürdi.