Uyghur tébabiti téléwiziyede tunji qétim etrapliq tonushturuldi

Türkiyediki akt téléwiziyesi arqa-arqidin téléwiziye programmisi ishlep Uyghurlar duchar boluwatqan irqiy qirghinchiliqni küntertipke élip kelmekte. Mezkur téléwiziyening 22-noyabir küni axsham sa'et 9 din 12 giche dawamlashqan” wizyon “Namliq programmisida Uyghur élining ichi we sirtida uzun yillardin buyan Uyghur tébabiti bilen shughulliniwatqan téwiplar Uyghur tébabiti heqqide tepsiliy melumat berdi. Téléwiziye programmisi mundaq bashlandi:” korona wirusi pütün dunyada kishilerning salametliki bilen dunya iqtisadigha xewp élip kéliwatqan bügünki künde Uyghur tébabitini, Uyghur tébabitining ana wetini bolghan sherqiy türkistan heqqide toxtilimiz, Uyghur tébabiti we duchar boluwatqan tosalghular heqqide toxtilimiz “.

Tonulghan zhurnalist, téléwiziye riyasetchisi xalis özdemir ependi Uyghur tébabitige a'it bu téléwiziye programmisigha riyasetchilik qildi.

Üch sa'ettin köprek dawamlashqan mezkur téléwiziye programmida téwiplar Uyghur tébabitining 2500 yilliq tarixqa ige ikenliki, 2013-yilighiche xitayning éghir bésimigha qarimay tereqqiy qilghanliqi, 2013-yilidin tartip qatmu-qat cheklimilerge uchrashqa bashlan'ghanliqini, xelq salametlikige qoshqan töhpisi, zamaniwi tébabet bilen bolghan munasiwiti qatarliq mezmunlar heqqide toxtaldi.

Bu qétim Uyghur tébabiti türkiyede tunji qétim chong bir téléwiziyede tepsiliy otturigha qoyuldi. Xalis özdemir ependining éytishiche mezkur programmini köp sanda kishi qiziqip körüp, inkas yazghan. Undaqta buning ehmiyiti néme? Uyghur tébabiti duchar boluwatqan tosalghular néme? Uyghur tébabitini saqlap qélish üchün némilerni qilish kérek? dégen'ge oxshash so'allarni Uyghur téwipliridin soriduq.

Téléwiziye riyasetchisi xalis özdemir ependi téléwiziyede Uyghur tébabitini tonushturush pikirining peyda bolush jeryani heqqide toxtilip mundaq dédi:” sizgimu melum men téléwiziye programmilirimda sherqiy türkistandiki türkiy xelqlerni xitayning qandaq yoq qiliwatqanliqini anglitishqa tirishtim. Men medeniyetning böshüki bolghan sherqiy türkistandiki Uyghurlarni her jehettin anglitish üchün yekshenbe küni axshamqi programmamda Uyghur tébabitige orun berdim. Biz bu arqiliq Uyghurlarning insan salametliki üchün qoshqan töhpilirini etrapliq otturigha qoyduq. Xitay döliti Uyghurlarnila emes Uyghurlar uzun tarixta yaratqan shanliq medeniyitinimu yoq qilishqa tirishiwatqanliqini misallar arqiliq otturigha qoyduq “.

Melum bolushiche, 2013-yilidin bashlap xitay da'iriliri Uyghur tébabiti sahesidiki ata miras téwiplardin kespiy unwan we kespiy salahiyet imtihanlirini xitay tili bilen bérishni telep qilghan. Buning bilen Uyghur tilining Uyghur tébabiti sahesidiki qanuniy orni jiddiy xirisqa duch kelgen.



Undaqta Uyghur tébabiti duchar boluwatqan tosalghular néme? 22-noyabir künidiki t w programmisida bu heqte toxtalghan xoten wilayitige jaylashqan milliy tébabet aliy téxnikom mektipining sabiq oqutquchisi doxtur mutellip éli haji emchi ependi bu heqte melumat berdi.

Burun xoten wilayetlik doxturxanisida ishligen, 2010-yilidin tartip istanbulda Uyghur tébabiti bilen shughulliniwatqan doxtur shemshinur ghopur xanim türkiyede téléwiziyede tunji qétim Uyghur tébabitini etrapliq we tepsiliy otturigha qoyulghanliqini anglatqandin kéyin buning 3 muhim ehmiyetke ige ikenlikini tekitlidi.

Doxtur mutellip élihaji emchi ependi chet'eldiki Uyghurlarning” ata miras Uyghur tébabiti “Ni tereqqiy qildurushqa zor ehmiyet bérishi kéreklikini tekitlidi.

Zhurnalist xalis özdemir ependi türkiyediki eng chong téléwiziye qanalliridin biri bolghan” akt t w “De kéyinki 3 ay ichide özining” wizyon “Namliq programmisida 10 qétimdin köprek mexsus Uyghur mesilisini etrapliq tonushturdi.