Norwégiyede Uyghur, tibet we yéngidin qurulghan xongkong komitéti birleshme yighin achti

Norwégiye Uyghur komitétining re'isi bextiyar ömer ependining bildürüshiche, norwégiye Uyghur komitéti qurulghandin buyan norwégiye tibet komitéti bilen yéqindin hemkarliship kéliwatqan bolup, yéqinda ular yene norwégiyede yéngidin qurulghan norwégiye xongkong komitéti bilenmu alaqe ornatqan. 28-Awghust küni norwégiyediki bu 3 teshkilating tunji qétimliq birleshme yighinini ötküzgen.

Bextiyar ömer ependi yene birleshme yighindin kéyin norwégiye Uyghur komitétining torida bu üch teshkilatning birleshme bayanati élan qilin'ghanliqini bildürdi. 

Norwégiye xongkong komitétining re'isi jéssika chüy xanim öz bayanida 28-féwral küni norwégiye Uyghur komitéti, norwégiye tibet komitéti we yéngidin qurulghan norwégiye xongkong komitétining tunji qétimliq birleshme yighin ötküzüp, bundin kéyinki ortaq xizmet pilanlirini muzakire qilghanliqini bildürgen. 

Melum bolushiche, birleshme yighinda xitay hökümitining Uyghur we tibet aptonom rayonlirida yürgüzüp kéliwatqan atalmish “Aptonomiye” sining pütünley qeghez yüzidiki saxta aptonomiye ikenliki, emeliyette xitay hökümitining Uyghur we tibetlerge bashqa herqandaq bir ölke we rayonlirigha qarighanda eng éghir derijidiki étnik basturush yürgüzüwatqanliqi, xongkongluqlargha wede qilin'ghan “Bir dölette ikki xil tüzüm” ningmu bügünki kün'ge kelgende “Éti ulugh supurisi quruq” bir tüzümge aylinip qalghanliqi otturigha qoyulghan.

Norwégiye xongkong komitétining re'isi jéssika chüy xanim bügün radiyomiz ziyaritini qobul qilip, yighinda bu üch teshkilatning qisqa muddetlik we uzun muddetlik birleshme pilan tüzgenlikini bildürdi. Uning tekitlishiche, bu 3 teshkilat bundin kéyinki xizmetliride xitay kommunist hakimiyitining réjimi astidiki Uyghur, tibet we xongkong rayonlirida yüz bériwatqan kishilik hoquq depsendichiliklirige qarshi birlikte küresh qilish iradisige kelgen iken.

Jéssika chüy xanim yene xitay hökümitining Uyghur we tibetler üstidin yürgüzüwatqan basturush siyasitining ré'al ehwali nurghunlighan xongkongluqlarda xitay hökümiti wede qilghan “Bir dölette ikki xil tüzüm” siyasitining xongkongda dawamliq saqlinip qélishigha bolghan ishenchini yoqqa chiqarghanliqini bildürdi. Nöwette xitay merkiziy hökümitining xongkongda qanun özgertish pilanigha qarshi naraziliqini dawamlashturidighanliqini, bu arqiliq xongkongda heqiqiy démokratiyining emeliylishishini telep qilidighanliqini bildürdi.

Bextiyar ömer ependining bildürüshiche, 28-awghusttiki tunji qétimliq birleshme yighinda xongkongluqlarning naraziliq namayishini qollash, xitay hökümitining saxta “Aptonomiye” wiwiskisini kötürüwélip Uyghurlar we tibetler üstidin yillardin buyan dawamlashturup kéliwatqan irqiy qirghinchiliq siyasitining ich yüzini norwégiye hökümiti we xelqige anglitish qatarliqlar muhim muzakire témisi bolghan. 

Mezkur birleshme yighin'gha qatnashqan norwégiye tibet komitétining re'isi tsomo xanimmu ziyaritimizni qobul qilip, özining tesiratlirini anglatti. U xitay hökümiti özining teshwiqatlirida Uyghur we tibetlerge atalmish “Aptonomiye” bergenlikini dawrang salsimu, emma qeghez yüzidiki bu atalmish “Aptonomiye” ning tibetler telep qiliwatqan aliy aptonomiyidin tüptin perqlinidighanliqini bildürdi. 

Tsomo xanim xitay kommunist hökümitining réjimi astida tibet we Uyghurlarning héchqachan heqiqiy aptonomiye hoquqigha ériship baqmighanliqini, belki bu yillarda eng éghir derijidiki basturushning nishani bolup kelgenlikini tekitlidi. U dunya jama'itining xitay réjimi astidiki Uyghur, tibet qatarliq milletler uchrawatqan zulumlardin xewerdar bolushini ümid qilidighanliqini bildürdi. Shuning bilen bir waqitta u yene norwégiye hökümiti we xelqige nöwettiki ré'al weziyetni anglitish üchün 4 teshkilatning birlikte pilan tüzüsh we hemkarliship emeliy pa'aliyet élip bérishining zörürlükini alahide eskertip ötti.

Norwégiye Uyghur komitéti idare hey'etliridin bolghan xelchem xanimmu ziyaritimizni qobul qilip, bu 3 teshkilatning 28-awghust échilghan tunji qétimliq birleshme yighini heqqidiki tesiratlirini bayan qilip ötti.

Xelchem xanimning bildürüshiche, bu qétimliq birleshme yighinda lagérlardiki tutqunlarni dawamliq tizimlap arxiplashturush, xongkongluqlarning naraziliq namayishini qollap namayish uyushturush, sin'alghu filimlirini ishlep tarqitish, xitayning Uyghur we tibet rayonliridiki basturush siyasitige da'ir qolgha chüshken höjjet-matériyallarni norwégiye hökümitining munasiwetlik orunlirigha yetküzüsh qatarliq konkrét mesililer otturigha qoyulghan.