Xitayning sot hökümitide “Térrorchi” dep tilgha élin'ghan exmet qeshqerli akisi memet'eli we sodiger abdujélil abduxélil bilen bolghan alaqisi heqqide toxtaldi

17-Mart küni peyziwattikisi qalghachbinam türmiside mexpiy sotlan'ghan sodiger abdujélil abduxélil bilen birlikte sotlan'ghan we uning shériki dep qaralghan kishi türkiye wetendishi memet'eli qeshqerli bolup, bularning her ikkilisi memet'elining türkiyediki inisi exmet qeshqerli bilen bolghan alaqisi seweblik eyiblen'gen. Uyghur aptonom rayonluq yuqiri sotning hökümidimu exmet qeshqerli “Térrorchi” dep tilgha élin'ghan. Nöwette türkiyede yashawatqan exmet qeshqerli bügün muxbirimizning ziyaritini qobul qilip, özining kimliki we mezkur ikki mehkum bilen bolghan alaqisi heqqide melumat berdi.

Weziyettin xewerdar kishi 17-mart küni peyziwatning qalghachbinam türmiside échilghan mexpiy sot heqqide bergen uchurida, sotta sodiger abdujélil abduxélil bilen birlikte, uning shériki dep qaralghan türkiye wetendishi memet'eli qeshqerlimu eyiblen'gen. Inkasta déyilishiche, memet'eli qeshqerli sot meydanida jismaniy we rohiy jehettin éghir ze'ipleshken halda körülgen. Hetta soralghan so'allarnimu angqiralmighan. Biz qeshqer ottura sotqa qarita élip barghan téléfon ziyaretlirimiz dawamida, tutqun mem'et'eli qeshqerlining ehwali heqqidimu melumat soriduq. Ottura sot ijra'iye bölümining xadimi, memet'elining ehwali heqqidiki so'alimizgha jawaben mezkur délogha alaqidar mes'ul xadimning ishxanida yoqluqini bayan qildi, emma memet'eli qeshqerlining sotlan'ghanliqini inkar qilmidi.

Qolimizdiki Uyghur aptonom rayonluq yuqiri sotning hökümide bayan qilinishiche, mem'eteli qeshqerli 2017‏-yili sodiger abdujélil abduxélilning atalmish “Térrorluqqa yardem bérish jinayiti” ge chétilip 2017-yili 4-ayning 24-küni tutulghanliqi we 2018‏-yili 7-‏ayda 15 yilliq késilgenliki qeyt qilin'ghan. Hökümnamide déyilishiche, memet'eli qeshqerlige 15 yilliq qamaq jazasi bérilgen we 74 milyon yü'enlik mal-mülki musadire qilinishqa buyrulghan. Hökümnamide türkiyediki atalmish “Térrorchi” exmet qeshqerlining nami türkiye wetendashliqigha ötüshtin ilgiriki boyiche “Ghoja'exmet ibrahim” dep atalghan bolup, abdujélil abduxélil bilen memet'eli qeshqerlining uning bilen bolghan alaqisi “Térrorchilargha yardem bérish” dep qaralghan.

Hazir türkiyede yashawatqan exmet qeshqerlining bügün, yeni 29-mart küni radiyomizmizgha bildürüshiche, u eslide qeshqer shehiridin bolup, u 18 yéshidin bashlap yeni 33 yildin buyan türkiyede yashimaqta. Uning akisi memet'eli qeshqerli 1989-yili türkiyege köchüp kelgen we türkiye wetendashliqigha ötkendin kéyin, yeni 2001‏-yildin bashlap, ürümchide dukan achqan. Nöwette 4 perzentning atsi bolghan memet'eli qeshqerlining ayali xitay nopusi bolup, ürümchidiki tijaritini saghlam dawamlashturush üchün, türkiyediki iniliri bilen peqet tughqandarchiliq munasiwitini dawamlashturup kelgen, lékin tijarettimu hemkarlishishtin özini tartqan. Exmet qeshqerli istanbulda sayahet buyumliri sodisini qilghan bolsa, memet'eli qeshqerli ürümchide kiyim-kéchek sodisi qilghan. U körsetken barliq éhtiyat tedbirlirimu, uni qamaqqa élinishtin saqlap qalalmighan.

Exmet qeshqerli, yéqinqi 4 yilliq Uyghur weziyitige asasen özining xitayning sot hökümide térrorchi dep atalghinigha heyran qalmighanliqini bildürüsh bilen birlikte, özining hazirgha qeder, héchqandaq bir teshkilatqa eza bolmighanliqi, tijarettin bashqa pa'aliyetlerge qétilishqa imkanimu bolmighanliqi؛ türkiye tereptinmu héchqandaq bir jinayet gumani bilen soraqqa tartilip yaki chaqirtilip baqmighanliqini bayan qildi. Xitay da'irilirining peqet akisi memet'eli yaki sodiger abdujélil abduxélilni jazalash üchünla, özige térrorluq qalpiqi kiydürgenlikini ilgiri sürgen exmet qeshqerli, akisi heqqide yéqinda échilghan sottin radiyomiz arqiliq xewer tapqanliqini bayan qildi. Uning déyishiche, akisi tutqun qilin'ghan 4 yildin buyan, türkiyening alaqidar hökümet organliridin akisining qoyup bérilishi üchün yardem telep qilip kelgen, emma akisining délosini murekkepleshtürüwetmeslik niyitide ehwalni axbaratqa ashkarilap ketmigen. Akisining 4 yildin buyan heqsiz tutup turulghanliqi, yuqiri sotning hökümi bilen qoyup bérilishke toghra kelgende, akisi chet'el wetendishi bolghini üchün, da'irilerning tölem töleshtin özlirini tartip, uninggha üstilep gunah artiwatqanliqini ilgiri sürgen exmet qeshqerli, emdilikte akisining türmidin qutulushi üchün qolidin kélishiche ashkara heriket qilidighanliqini bildürdi.

Yuqirida Uyghur aptonom rayonluq yuqiri sotning, sodiger abdujélil we memet'eli qeshqerliler heqqidiki hökümide térrorchi dep atalghan exmet qeshqerlining kimliki we uning mezkur ikki mehkum bilen bolghan alaqisi heqqide anglitish berduq.