Ikki yüzlimichilik bilen eyiblen'gen yeken nahiyesining hakimi exet sayitning 20 yilliq késilgenliki ashkarilandi

“28-Iyul” élishqu qetli'amida xitay eskerliridin oq chiqarmasliqni telep qilghan, yeken nahiyesining hakimi exet sayitning 20 yilliq késilgenliki ashkarilandi. Matériyallarda körsitilishiche, uning ikki yüzlimichilik bilen eyiblinishige, weqe chiqqan küni meydani éniq bolmasliq we “Térrorchilar” ni qanat astigha sélish asasliq seweb bolghan. Weziyettin xewerdar bir kishining déyishiche, uning dawamliq doppa we kanwa könglek kiyip yürüshimu, eyiblimide milliy bölgünchilikke qutritish dep qaralghan.

Xitay tor arxipliridiki matériyallardin melum bolushiche, 2005-yilidin bashlap, bolupmu 2010-yillirigha kelgende, xitay hakimiyet qatlimida alahide étibargha érishken, deslepte qeshqer kona sheherge, uningdin kéyin yeken nahiyesige hakim bolghan exet sayitning teqdiri, 2014-yilidiki élishqu qetli'amidin kéyin, yildin-yilgha yamanlashqan. 2017-Yili ikki yüzlimichilik bilen eyiblinip türmige tashlan'ghan exet sayit, 2021-yildin bashlap her yilqi “Ikki yüzlimichilerge qarshi idiyewi küresh” dolqunida zerbe nishanidiki gholluq shexslerdin birige aylan'ghan. 2023-Yiligha kelgende, Uyghur aptonom rayonluq partkom, uning ismini bash rette atap turup, mexsus tenqid maqalisi élan qilghan؛ maqalida, uning ismi ilgiri kéchiktürme ölüm jazasi bérilgen sabiq ma'arip naziri sattar sawut bilen yanmu yan tilgha élin'ghan.

“Ikki yüzlimichi exet sayittin chégrani ayrish” mezmunidiki bu maqalida exet sayit, “Qara niyet, hiyliger, tekebbur we özgermes ikki yüzlimichi” dep süpetlen'gen.

Weziyettin xewerdar, öz ismini ashkarilashni xalimaydighan bir kishining inkas qilishiche, exet sayit eyni chaghda, xitay eskerlirini oq chiqarmasliqqa chaqirishini, görüge élin'ghan ikki emeldarni qoghdash üchün dep chüshendürgen we bu chüshendürüsh toghra körülgen. Emma 2017-yiligha kelgende, uning bu chüshendürüshige guman bilen qaralghan we weqe chiqarghuchilarni qanat astigha élish dep chüshinilgen.

Weqede görüge élin'ghan we xitay eskerlirining qara-qoyuq oqida ölgen ghulam toxti we abdughéni tursunning a'ile-tawabi'atimu, shu chaghdila, bezi da'irilerning exet sayitning mezkur chüshendürüshige guman bilen qarighanliqidin bésharet bergen idi.

Weziyettin xewerdar kishining yene bayan qilishiche, 2017-yildiki “Ikki yüzlimichilerge zerbe bérish” herikitide, exet sayitning tutqunning kéngiyip kétishini tosushqa urunushidin bashqa, köpinche waqitlarda doppa we kanwa könglek kiyip yürüshimu, kishilerni astirtin “Milliy bölgünchilikke qutritish” dep qaralghan. Yeken nahiye baziri saqchixanisining bir yardemchi saqchisi, exet hakimning tutulush sewebliri arisida cheklen'gen bir könglekni kiyishiningmu seweb bolghanliqidin xewer tapqanliqini éytidu.

Tordiki matériyallardin melum bolushiche, exet sayit qeshqer konasheher nahiyesige hakim mezgilde, “Shawgüen weqesi” yüz bergen. Bu, Uyghur tarixidiki chong weqe “5-Iyul” qirghinchiliqigha türtke bolghanidi. Weziyettin xewerdar kishi, exet sayitning 2009-yilliri, xitay ölkilirige éshincha emgek küchlirini yollashning toghriliqini tekitlep köp qétimlap axbarat ziyaretlirini qobul qilghan, emma 2017-yiligha kelgende, uning shu yilliri hökümetni aqlap we yaqilap qilghan bu sözlirining héchbiri étibargha élinmighan؛ eksiche, qeyerge qedimi tegse shu yerde chong weqe chiqidighan “Ayighi yarashmas” kishi qatarda soghuq we gumaniy nezerde qaralghan.

Netijide, u heqtiki “Jinayi” pakitlar hessilep köpiyip, “Ikki yüzlimichiler” ichidiki eng éghir “Jinayetchiler” qatarida 20 yilliq késiwétilgen.

Qeshqer türmisining saqchi a'ililikler qorusida nöwetchilik qiliwatqan bir xadim, sabiq hakim exet sayitning 20 yilliq késilgenlikini delillidi.

Yuqirida, ikki yüzlimichilik bilen eyiblen'gen sabiq hakim exet sayitning 20 yilliq késilgenliki heqqide melumat berduq.