Qaraqashning zawa yézisida ikki oqutquchi xizmet ornida Uyghur tilda gep qilghanliqi üchün lagérgha ekétilgen

Muxbirimiz shöhret hoshur
2019.03.27
xoten-yepiq-terbiyelesh-orni.jpg Xotendiki melum yépiq terbiyelesh orni.
Social Media

Ötken hepte muhajirettiki anglighuchilirimizdin biri radiyomizgha guwahliq xéti yollap, xotenning guma nahiyisidiki tughqini, yeni hazir qaraqashning zawa yéza 2‏-ottura mektepte oqutquchiliq qiliwatqan nusret ehedbaqining “Dölet tili”, yeni xitay tili bilmigenliki üchün bir yildin buyan lagérda yétiwatqanliqini melum qildi. Muxbirimizning guma we qaraqash nahiyeliridiki saqchixanilargha qarita élip barghan téléfon ziyaretliri dawamida zawa 2‏-ottura mekteptin nusret ehedbaqidin bashqa yene dilmurat isimlik bir oqutquchiningmu xitay tili bilmigenliki we ish ornida Uyghurche sözlep qalghanliqi üchün nöwette lagérda ikenliki delillendi.

Hörmetlik radi'o anglighuchilar, Uyghur rayonida ma'aripta Uyghur tili cheklen'gendin kéyin bezi mekteplerde oqutquchilarning xitay tilida ders chüshendürelmeywatqanliqi we oqughuchilarningmu xitay tilida anglap chüshenmeywatqanliqi, emma da'irilerning oqutquchi we oqughuchilargha yat bir tilini qisqa waqit ichide mukemmel öginip bolushtek tebi'iy we ijtima'iy qanuniyetlerge xilap bir telepni qoyuwatqanliqi, bu telepke xilapliq qilghanlarning jazaliniwatqanliqi jem'iyet xewerliride keng tarqalmaqta.

Otken hepte radiyomizgha kelgen bir guwahliq xétide déyilishiche, qaraqash nahiyisining zawa yéza 2 ‏-ottura mektipining oqutquchisi nusret ehedbaqi xitay tilini yaxshi bilmigechke bezide ders waqtida, bezide xizmetdashliri bilen sözleshkende Uyghurche gep qilishqa mejbur bolghan. Mektep rehberliri uni xizmet ornida Uyghurche sözlimeslik heqqide birnechche qétim agahlandurghan. U axirqi qétim bir oqughuchisigha xitayche sözlep chüshendürelmigen bir mesilini xaliy bir jayda Uyghurche chüshendürgen. Bu ehwaldin xewer tapqan mektep rehberliri ehwalni qanun orunlirigha melum qilghan. Netijide 2018 ‏-yili 3‏-ayning béshida u lagérgha ekétilgen.

Guwahliq xétide nusret ehedbaqining nur éli isimlik bir saqchi teripidin ders ötüwatqan sinipidin élip kétilgenliki yézilghan. Téléfon ziyaretlirimiz dawamida saqchi nur élining téléfon nomurigha érishelmigen bolsaqmu, emma qaraqashtiki dölet amanliq saqchiliri ichide nur éli isimlik bir saqchining mewjutluqi aydinglashti. Téléfonimizni qobul qilghan bir saqchi xadimi zawa yéza 2 ‏-ottura mekteptin xitay tili bilmigenliki üchün lagérgha ekétilgen ikki oqutquchi barliqini ashkarilidi. Bu ikki oqutquchidin birining ismining dilmurat ikenlikini bayan qilghan we yene birining ismini esliyelmigen bu xadim adette mekteplerde Uyghur oqutquchi-oqughuchilarning ana tilida sözlishige yol qoyulmaydighanliqi, eger ana tilda sözlep qalsa awwal mektep rehberlikining terbiye béridighanliqi we agahlanduridighanliqi, xataliq tekrarlansa atalmish “Terbiyilesh merkizi” ge yollap béridighanliqini éytti. 

Biz zawa yéza 2 ‏-ottura mekteptin xitay tili bilmigenliki üchün lagérgha ekétilgen yene bir oqutquchining kimlikini éniqlash üchün xotenning j x qomandanliq merkizige téléfon qilduq. Xadimlar bu heqte melumat bérishni ret qildi. Italiyede chiqidighan “Zimistan” tori ötken hepte ashkarilighan bir xewerdiki mektep wiwiskisida “Döletni söyüsh dölet tilini bilishtin bashlinidu” déyilgen. Bu wiwiskimu xitaychini yaxshi bilmigen yaki téz öginelmigen oqutquchi oqughuchilarning döletni söyüsh-söymeslikide guman bar dep qarilidighanliqidin bésharet bermekte. Izchil élip barghan téléfon ziyaretlirimiz dawamida téléfonimizni qobul qilghan bir xadim zawa yéziliq 2‏-ottura mekteptin lagérgha ekétilgen oqutquchilardin birining nusret ehedbaqi ikenlikini delillidi. Radiyomizgha kelgen guwahliq xétide nusret ehedbaqining eslide guma nahiyisidin ikenliki, qaraqashning zawa yéziliq ottura mektipide yataqta yétip ishleydighanliqi bayan qilin'ghan idi. Mezkur saqchi xadimi nusret ehedbaqining tutulush sewebi heqqide éniq melumat bérelmigen bolsimu, emma uning guma nahiyilik “Terbiyilesh merkizi” de ikenlikini delillidi.

Ilgiriki éniqlashlirimiz dawamida bezi jaylarda yalghuz dölet kadiri we oqutquchi-oqughuchilarghila emes, hetta kent we mehelle kadirlirighimu xitay tilida sözleshning shert qilin'ghanliqi ashkarilan'ghan idi.

Pikir qoshung

Radi'oning ishlitish shertlirige asasen, pikirliringiz tekshürgüchiler teripidin testiqlinishi we muwapiq derijide tehrirlinishi tüpeyli, tor bette derhal peyda bolmaydu. Siz qaldurghan mezmun'gha erkin asiya radi'osi jawabkar bolmaydu. Bashqilarning köz qarishi we heqiqetke hörmet qilishingizni soraymiz.