Amérika Uyghur élidiki “Bingtu'en” we uning ikki neper emeldarigha jaza tedbiri élan qildi

Muxbirimiz irade
2020.07.31
trump-muxbir-yighin.jpg Amérika prézidénti donald tramp aqsaray hoylisida ötküzgen axbarat élan qilish yighinida sözlimekte. 2020-Yili 29-may, washin'gton.
AP

Amérika hökümiti 31-iyul küni xitayning Uyghur élide turushluq “Ishlepchiqirish-qurulush armiyesi”, yeni “Bingtu'en” we uning ikki neper bashliqini Uyghurlarning kishilik hoquqini depsende qilghanliqi üchün “Yershari magnitiskiy qanuni” arqiliq jazalidi. Ular “Bingtu'en” ning sabiq partiye komitéti sékrétari sün jinlong we shundaqla bingtu'enning hazirqi bash qomandani we mu'awin partiye komitéti sékrétari péng jyarüydin ibaret.

Amérika tashqi ishlar ministirliqi we soda ministirliqining bu heqtiki bayanatida munular déyilgen:

“Bu orun we emeldarlar shinjangdiki az sanliq milletlerge qaritilghan éghir kishilik hoquq depsendichilikige munasiwetlik bolghanliqi üchün békitildi. Ular Uyghurlar we bashqa türkiy musulman milletlerge qaritilghan keng kölemlik tutqun herikiti, xalighanche tutup turush we jismaniy jehettin xorlash hem bashqa éghir kishilik hoquq depsendichilikide rol oynighan”.

Amérika soda ministiri sitiwén minuchin bayanatta “Biz ilgiri dégendek, amérika özining maliye hoquqidin toluq paydilinip turup shinjang we dunyaning herqaysi jaylirida kishilik hoquqni depsende qilghuchilarni jawabkarliqqa tartidu” dep eskertken.

Del qurban héytning birinchi künide élan qilin'ghan bu xewer chet'ellerdiki Uyghur jama'itini xushalliqqa chömdürdi. Ular buni danalarche qarar, dep bahalidi.

Dunya Uyghur qurultiyining re'isi dolqun eysa amérikaning yuqiridiki herikitini qizghin qarshi alidighanliqini éytip, buning tarixiy bir weqe ikenlikini bildürdi. Dolqun eysa ependi “Bingtu'enning xitayning Uyghurlarni qanliq basturushi we mustemlike qilishidiki eng chong wasitisi” ikenlikini tekitlidi.

Amérikadiki Uyghur pa'aliyetchisi élshat hesen ependi buning Uyghurlargha qilin'ghan héytliq sowgha bolghanliqini éytti. U “Bingtu'en” ni Uyghur élidiki eng chong “Jina'iy teshkilat” dep körsetti.

Amérikaning “Bingtu'en” we uning ikki emeldarigha qoyghan “Yershari magnitiskiy qanuni” jazasi boyiche, ularning amérika we uning kontrolluqidiki barliq orunlarda bolghan barliq mal-mülükliri tonglitilidiken. Shundaqla bu orun we kishiler bilen herqandaq soda alaqisi qilish, mal teminlesh cheklinidiken.

Amérika tashqi ishlar ministiri mayk pompéyo tiwittérda bu qararni jakarlap: “Bügün amérika shinjang ishlepchiqirish we qurulush bingtu'eni we uning ikki emeldarini shinjangdiki éghir kishilik hoquq depsendichilikige chétishliq dep jazalidi. Biz pütün dunyani biz bilen birliship, xitay kompartiyesining öz puqralirining kishilik hoquqini depsende qilghanliqini eyibleshke chaqirimiz”, dédi.

Amérika hökümiti bundin ilgiri yeni 9-iyul küni, Uyghur aptonom rayonluq partkomning sékrétari chén chüen'go, Uyghur aptonom rayonluq siyasiy-qanun komitétining sabiq sékrétari ju xeylun, Uyghur aptonom rayonluq jama'et xewpsizliki nazaritining naziri wang mingshen, Uyghur aptonom rayonluq jama'et xewpsizliki nazaritining partkom sékrétari xo lyujün qatarliq 4 neper yuqiri derijilik xitay emeldarini Uyghur élidiki zulumda roli bar, dep békitip “Yershari magnétiskiy qanuni” arqiliq jaza tedbiri élan qilghanidi.

Pikir qoshung

Radi'oning ishlitish shertlirige asasen, pikirliringiz tekshürgüchiler teripidin testiqlinishi we muwapiq derijide tehrirlinishi tüpeyli, tor bette derhal peyda bolmaydu. Siz qaldurghan mezmun'gha erkin asiya radi'osi jawabkar bolmaydu. Bashqilarning köz qarishi we heqiqetke hörmet qilishingizni soraymiz.