Kent saqchisi: “Yézimizdiki 8 meschittin 6 si chéqildi, 70 che meschit hey'itidin 50 nechche nepiri késildi”

Muxbirimizning téléfon ziyaretliridin melum bolushiche, 2017-yili ghulja nahiyesining mazar yézisidiki 8 meschittin 6 si chéqiwétilgen؛ 2017-yili bu meschitlerdiki 70 che meschit bashqurush hey'itidin 50 nechchisi késiwétilgen. 50 Yashtin töwen ayallarning béshigha bir qétim yaghliq artqanliqi bayqalsa, 24 sa'et tutup turulush jazasi bérilidighanliqi uqturulghan.

Xitay da'iriliri xelq'aradiki bir qisim islam dunyasigha a'it mesililerde bildürgen bayanatlirida özlirini “Musulmanlarning himayichisi” qilip körsitishni izchil halda dawamlashturmaqta. Xitay tashqi ishlar ministérliqining bayanatchisi maw ning ötken heptdiki axbarat bayanatida, shiwétsiyediki qur'an köydürüsh weqesige inkas qayturup, özlirining din we medeniyetler ara diyalogni teshebbus qilidighanliqi, shunga musulmanlar dunyasi bilen hemkarliqni yaxshi élip bériwatqanliqini bildürgen.

Tor dunyasidiki inkaslardin melum bolushiche, xitayning bu chaqiriqi, xitayning kishilik hoquq weziyitdin, bolupmu Uyghurlarning siyasiy weziyitidin xewerdar kishilerning mesxirisige uchrighan. Inkaschilar, xitayning mezkur bayanat arqiliq, musulman dunyasini aldashqa we Uyghur qirghinchiliqini yoshurushqa urunuwatqanliqi ilgiri sürülgen. Bizning yéqinda ghuljadin igiligen bir qisim uchurlirimizmu, xitayning diniy basturush herketlirining tinimsiz we keng-kölemde dawam qiliwatqanliqi ispatlimaqta.

Ghulja nahiyesining mazar yézisidiki bir kent saqchisi, mezkur yézida 2017‏-yilning aldida 8 meschit barliqi, 2017-yili bulardin 6 sining chéqiwétilgenlikini ashkarilidi. Melum bolushiche, 2017‏-yili bashlan'ghan chong tutqunda mezkur yézidiki meschitlerning, imam, xatip, mezin we qanun wekilliri bolup jem'iy 70che meschit bashqurush hey'itidin 50 nechchisi késiwétilgen. Bularning aldigha 16 yilliq, arqisigha 3-4 yilliqtin qamaq jazasi bérilgen.

Xitay bayanatchi maw ning mezkur bayanatida, Uyghurlarni qollap kéliwatqan gherb dunyasini “Ikki yüzlimichilik” bilen eyibligen we ularni islam dinigha hörmet qilishqa chaqirghan. Emma xitay ilgiri Uyghur élidiki yighiwélish lagérliri heqqidiki teshwiqatlirida atalmish “Diniy esebiylik” ni “Késellik wirusi” gha oxshatqan we özlirining “Késel dawalawatqanliqi” ni ilgiri sürgen. Musteqil közetküchiler, xitayning adettiki diniy pa'aliyetlernimu “Diniy esebiylik” katégoriyesige kirgüzüp jazalawatqanliqigha asasen, xitayning mahiyette pütün islam dinini “Meniwiy késellik” dep békitkenliki we mushu mentiqe boyiche Uyghur jem'iyitining diniy saheside qattiq basturush élip bériwatqanliqini otturigha qoyghan idi.

Mezkur kent saqchisi, öz tewelikidin tutulghan bu diniy zatlarning délolirining tepsilatidin xewiri yoqluqini bildürüsh bilen birlikte, da'irilerning basturushining asassiz emeslikini, “Xurapiyliq” we “Qalaqliq” ni tügitish üchün mezkur jazalarning yolgha qoyulghanliqini ilgiri sürdi.

Özining bu basturush herketliride aktip rol éliwatqanliqini yoshurmighan bu xadim, ghuljada nöwette 50 yashtin töwen ayallarning béshigha yaghliq artishigha ruxset yoqluqi, eger bir qétim yaghliq artqanliqi bayqilip qalsa, 24 sa'et tutup turush jazasi bérilidighanliqini tilgha aldi. Emma u, “Yaghliq artish xataliqi” ni bir qétimdin artuq sadir qilsa, qandaq jaza bérilidighanliqini heqqide melumat bermidi.

Ilgiri yéngisar nahiyesidin igiligen bir uchurimizda, hörigül nasir isimlik 19 yashliq bir qizning bir dostigha yaghliq artishni tewsiye qilghanliqi üchünla 10 yilliq késilgenliki delillen'gen idi.

Tordiki inkaslarda xitay terepning Uyghur qirghinchiliqini yolgha qoyuwatqan bir mezgilide, xelq'ara sehnide musulmanlar dosti qiyapitide otturigha chiqishining islam dunyasidiki bir qisim menpe'etperest guruppilarni ishendürelisimu, mutleq köp sandiki musulmanlarni ishendürelmeydighanliqi otturigha qoyulmaqta.