Зәпәр алип: “диний вә миллий мәсулийитим миниң уйғур даваси сепигә киришимгә түрткә болди”
2023.12.22
“уйғурларни хәлқаралиқ қоллаш” (International Support for Uyghurs) тәшкилати уюштурған “мустәмликичиликниң линзиси арқилиқ уйғур қирғинчилиқини тонуш” сүрәт көргәзмисидин көрүнүш, солдин оңға канадада һакимийәт бешидики либераллар партийәсидин келип чиққан канада парламент әзаси сәмир зубәри (Sameer Zuberi) ,“уйғурларни хәлқаралиқ қоллаш” тәшкилатиниң маслаштурғучиси зәпәр алип. 2021-Йили ноябир, пирага.
Зәпәр алип
Хитай коммунист һөкүмитиниң уйғур елидә елип барған түрлүк бесим вә зулумлири түпәйлидин уйғурлар өзлириниң ана вәтинидин айрилип дуняниң һәр қайси җайлириға көчүшкә мәҗбурланған болуп, һазир дуняда 1 милйондин артуқ уйғурниң муһаҗирәттә яшаватқанлиқи, булардин әң аз дегәндә 50 миң уйғурниң ғәрбтики демократик дөләтләрдә яшаватқанлиқи билинмәктә.
Мәлум болушичә, уйғурларниң оттура асиядики түркий дөләтләргә көчүп олтурақлишиши хели узун тарихқа игә, әмма уйғурларниң ғәрб әллиридә олтурақлишиш тарихи 1980-йилдин кейин башланғанлиқи мәлум. Шундақ болушиға қаримай, уйғурлар муһаҗирәттә көп қатламлиқ мәдәнийәттә түрлүк шәкилләрдә өзиниң мәвҗутлуқини намаян қилип кәлмәктә. Муһаҗирәттә өсүп йетилгән уйғур яшлиридин бир қисми өзлири яшаватқан дөләт вә җәмийәткә төһпә қошуш билән биргә, вәтәндики уйғурларниң дәрдигә дәрман болмақта. Канадада яшаватқан зәпәр алип әнә шу уйғурларниң бир вәкилидур.
Вәтәндә туғулуп, 3 йешида вәтәндин айрилип германийә вә канадада үсүп йетилгән зәпәр алип, кейинки вақитларда уйғур дәвасиниң алдинқи сепидин урун алған авангарт уйғур яшлиридин бири болуп, өзи чоң болған дөләтниң тилида (инглизчә вә фирансузчә) уйғурларниң әһвалини аңлитип дуняниң, җүмлидин канаданиң диққитини уйғур мәсилисигә тартишқа тиришип кәлмәктә.
Биз бу мунасивәт билән, вәтәндики вә муһаҗирәттики уйғурларниң дәрдигә дәрман болуватқан зәпәр алип билән сөһбәт елип бардуқ.
Сөһбитимизниң тәпсилатини юқиридики улиништин аңлиғайсиләр.
Көп көрүлгән хәвәрләр
RFA
- Шинҗаң һөкүмити йеқинда тәмбур чалған уйғур қизниң видийосини тартқан хитай сәнәткарни җазалиған
- Хитай һөкүмити уйғур сәнәткарларни явропада оюн қойғузуп уйғур ирқий қирғинчилиқини ююшқа урунған дәп әйибләнмәктә
- Әркин асия радийоси уйғур бөлүми: хитайниң уйғурлар үстидики шәпқәтсиз һөкүмранлиқиниң зулмәтлирини йерип өткүчи нур
- Уйғур кишилик һоқуқ қурулуши хәлқаралиқ меһманхана зәнҗирлириниң уйғур районида кеңийиватқанлиқини әйибләп доклат елан қилди
- Хитайниң америка билән сода урушини давамлаштуриши өзиниң иқтисадиға зор қийинчилиқ елип келидикән
Көп көрүлгән хәвәрләр
Тәпсилий хәвәр
- Хитайниң юқири дәриҗилик әмәлдари уйғур районида хитай тилини кеңәйтиш вә терроризмға қарши турушқа чақириқ қилди
- Анализчилар: президент трампиниң хитайға қойған беҗи ши җинпиңниң һали әң хараб вақтиға тоғра кәлди
- Америка һөкүмитиниң хитайға қойған таможна беҗиниң омумий нисбити 245 пирсәнткә йәткән
- Америка президенти трамп таможна беҗи мәсилисидә хитайға йәнә қаттиқ мәйданда болмақта
- Украина һөкүмити қолида хитайниң русийәгә қорал-ярақ тәминлигәнликиниң дәлили барлиқини билдүрди