“Uyghur yar fondi” we pidakarlarning pa'aliyetliri Uyghur perzentlirini tebessumge chömdürmekte
2021.02.25
Koruna wirusi wabasi tüpeyli mekteplerde uzundin buyan yüz turane ders ötüsh mumkin bolmay kelmekte. Oxshimighan döletlerde ma'arip ministirliqi teripidin yolgha qoyulghan yéngi belgilimilerge asasen oqu-oqutush pa'aliyetliri tor arqiliq élip bérilmaqta.
Xitayning basturush siyasetliri tüpeyli parchilan'ghan muhajirettiki Uyghur a'ililirining eslidinla iqtisadiy ehwalining yaxshi emesliki melum bolup, waba tüpeyli ighirlashqan ishsizliq we iqtisadiy kirizis seweblik eslidiki ehwalning téximu yamanlishiwatqanliqi közetküchiler teripidin otturigha qoyulup kelmekte. Bolupmu türkiyege yerleshken Uyghurlarning iqtisadiy bésimining künséri éship bériwatqanliqi ilgiri sürülmekte.
Tor arqiliq oqutush xizmitining omumlishishigha egiship, iqtisadiy yüki éghir muhajirettiki Uyghur perzenitlirining oqush ishlirining tosalghugha uchrawatqanliqi melum bolmaqta.
Abduweli ayup ependining “Mehbus rohlar” kitabining neshir qilinishi munasiwiti bilen “Uyghur yar fondi” iqtisadiy qiyinchiliqi bolghan a'ililerning perzentlirige éléktronluq tablit teminlep bérish pa'aliyitini teshkilligen bolup, mezkur pa'aliyet nurghunlighan kishilerning qollishigha érishmekte.
Mezkur pa'aliyetni teshkilleshte tirishchanliq körsitiwatqan tijaretchi amine wahit xanim bezi Uyghur a'ililiridiki perzentlerning tor arqiliq oqush shara'itining toluq bolmasliq ehwali heqqide tepsiliy toxtaldi.
“Uyghur yar fondi” ning mezkur pa'aliyetke mes'ul xadimi batur qarixanli ependi pa'aliyetning jeryani we meqsiti heqqide toxtilip undaq dédi: “Biz Uyghur projékti teripidin neshr qilin'ghan, abduweli ayup yazghan ‛mehbus rohlar‚ namliq kitabning neshr qilinish munasiwiti bilen ‛tablit hediye qilish‚ pa'aliyitini bashliduq.
Erkin sidiq ependimning qollishi, qérindashlarning bu pa'aliyetke awaz qoshushi bilen hazirghiche 21 dane tablit sétiwélinip, ‛Uyghuryar‚ gha muraji'et qilghan perzentlirimizning adrésigha zakaz qilindi. Hazirghiche 14 dane tablit perzentlirimizning qoligha tegdi. Qalghanliri aldimizdiki bir-ikki kün ichide tégidu.
Bu pa'aliyet bashlan'ghandin kéyin erkin sidiq ependim féysbukta 5000 dollar i'ane yighish pa'aliyiti bashlighanidi. Ikki kün ichide bu nishan'gha yetti. Téximu köp perzentimizning éhtiyajini qandurush üchün i'ane nishani 8000 dollargha yükseldürgenidi, bu nishan'ghimu yétey dep qaldi. Qérindishlirimizning qollishi nahayiti yaxshi boluwatidu. Buningdin qérindashlirimizning ma'aripqa neqeder ehmiyet béridighanliqini körüwalghili bolidu”.
“Uyghur yar fondi” ning mezkur pa'aliyitidin menpe'etlen'gen hebibe turghan xanim pa'aliyetni teshkilligen we qollighan kishilerge rehmitini bildürdi we mundaq dédi: “Bezi bir qisim a'ililerde üchtin töttin balilar bolghanliqi üchün bir téléfon'gha bir nechche bala qarashqa toghra kéletti. Méningmu üch balam tordin derske qaraytti. Birsi qarisa yene birsi qariyalmaytti. Hediyege érishken sebiylerni intayin xushal boldi dep oylaymen”.
Tor arqiliq oqutush muhitida perzentlerge toluq shara'it yaritip bérish muhajirettiki Uyghurlarning nöwettiki ma'arip xizmitide hel qilish zörür mesililerning birsi dep qaralmaqta. Mezkur pa'aliyetning kéngiyishi üchün muhajirettiki Uyghurlarning qollishi we emeliy yardemde bolushining zörürliki tekitliniwatqan bolup, batur qarixanli ependim bu heqte muhajirettiki Uyghurlargha chaqiriq qilip mundaq dédi: “Méning dunyaning herqaysi jayliridiki qérindashlirimizdin türkiyede yashawatqan perzentlirimizning ma'arip ishigha ehmiyet bérishini, bu éghir künlerde ulargha yardem qilishini ümid qilimen. Hemmimizge melum, ma'aripta meghlup bolghan millet qed kötürüshi ongay emes. Ma'arip bilen yüzimiz yoruq bolidu.”
Muhajirettiki Uyghur ziyaliyliri Uyghur perzentlirini terbiyeleshning zörürlükini tekitlep kéliwatqan bolup, perzentlerge nöwettiki ma'arip endizisige uyghun shara'it yaritip bérish ularning oqu-oqutush ishlirining tereqqiyati üchün muhim basquch hésablinidiken.