«خىتاي گۇلاگىدىن ھايات قېلىش» ناملىق كىتاب «ئالدىنقى فرونت ئەدەبىياتى مۇكاپاتى» غا ئېرىشتى

بېرندىن ئىختىيارىي مۇخبىرىمىز ھەبىبۇللا ئىزچى تەييارلىدى
2024.10.07
gulbahar-xatiwaji-1 گۈلباھار خاتىۋاجى خانىم شىۋېيتسارىيەنىڭ لوكارنودا بەرگەن گۇۋاھلىقىدىن كېيىن پائالىيەت تەشكىللىگۈچىلەر بىلەن خاتىرە سۈرەتتە. 2024-يىلى ماي.
RFA/Hebibulla Izchi

فىرانسىيەدىكى لاگېر شاھىتى گۈلباھار خاتىۋاجىنىڭ «خىتاي گۇلاگىدىن ھايات قېلىش» ناملىق كىتابى ئىتالىيەنىڭ كاسسىنو شەھىرىدە «ئالدىنقى فىرونت ئەدەبىياتى مۇكاپاتى» غا ئېرىشكەن.

 «خەلقئارا كاسىنو شەھىرى-ئالدىنقى فرونت ئەدەبىياتى» دېگەن نام بىلەن 2005-يىلىدىن باشلاپ يولغا قويۇلغان بۇ مۇكاپات ئاساسلىقى ئۇرۇش، كىشىلىك ھوقۇقتىن مەھرۇم قىلىش، يۇقۇم، ئاچارچىلىق قاتارلىق ئىنسانىيەت كىرىزىسىنى تەتقىق قىلىدىغان ۋە بۇنى ئوقۇرمەنلەرگە يەتكۈزىدىغان ئەدەبىي ئەسەرلەرگە بېغىشلانغان. ئىتالىيەنىڭ لازىيا رايونىدىكى كاسىنو شەھىرى، ئىككىنچى دۇنيا ئۇرۇشىدا پۈتۈنلەي ۋەيران بولغانىدى. بۇ مۇناسىۋەت بىلەن كاسىنو ئۇنىۋېرسىتېتى بۇ ئۇرۇشنىڭ زىيانكەشلىكىگە ئۇچرىغانلارنى خاتىرىلەش ئۈچۈن «ئالدىنقى فرونت ئەدەبىياتى مۇكاپاتى» نى تەسىس قىلغانىكەن.

بۇ مۇناسىۋەت بىلەن گۈلباھار خاتىۋاجى خانىم رادىيومىزنىڭ تېلېفون زىيارىتىنى قوبۇل قىلىپ، ئۆزىنىڭ مۇكاپاتقا تاللىنىش جەريانى ھەققىدىكى مەلۇماتلارنى ئاڭلىغۇچىلار بىلەن ئورتاقلىشىپ ئۆتتى.

بۇ مۇكاپاتقا تاللانغۇچى نامزاتلارنى ئىتالىيە ۋە دۇنيانىڭ پەرقلىق جايلىرىدىكى بەزى نەشرىياتلار بېكىتكەندىن كېيىن، ئىتالىيەنىڭ كاسىنو شەھىرىدىكى كاسىنو خەلقئارالىق ئۇنىۋېرسىتېتىنىڭ كاسىنو ۋە لازىيا رايونلىرىدىكى ئوقۇغۇچىلىرى نامزاتلىققا تاللانغان كىتابنى ئوقۇپ چىقىپ باھالايدىكەن ۋە قويۇلغان نومۇرغا ئاساسەن ئەڭ يۇقىرى نومۇرغا ئېرىشكۈچى تۆت كىتابنىڭ ئاپتورىنى ھەر يىللىق مۇكاپاتقا ئېرىشكۈچى قىلىپ بېكىتىدىكەن.

گۈلباھار خاتىۋاجى خانىم شىۋېيتسارىيەنىڭ زۈرىخ شەھىرىدە ئۆتكۈزۈلگەن گۇۋاھلىق بېرىش پائالىيىتىدە. 2023-يىلى.
گۈلباھار خاتىۋاجى خانىم شىۋېيتسارىيەنىڭ زۈرىخ شەھىرىدە ئۆتكۈزۈلگەن گۇۋاھلىق بېرىش پائالىيىتىدە. 2023-يىلى.
RFA/Hebibulla Izchi

بۇ يىلقى تاللاش يىلنىڭ بېشىدا باشلانغان بولۇپ، 5-ئايدا ئوقۇغۇچىلارنىڭ تاللاپ بېكىتىشىدىن ئۆتۈپ، گۈلباھار خاتىۋاجى ئەڭ يۇقىرى 1563 نومۇر بىلەن 1-لىككە ئېرىشكەن. مۇكاپات كومىتېتى تەرىپىدىن بۇ مۇكاپاتقا ئېرىشكۈچىلەرنىڭ سالاھىيىتى ئاخىرقى قېتىم بېكىتىلگەن. مۇكاپات تارقىتىش مۇراسىمى بولسا، ئىككىنچى دۇنيا ئۇرۇشىدا ياۋروپادىكى ئەڭ چوڭ ئۇرۇشلارنىڭ بىرى دەپ ئاتالغان كاسىنو ئورۇشىنىڭ 80 يىللىقىنى خاتىرىلەش ئۈچۈن 4-ئۆكتەبىر تارقىتىلغان. مۇكاپاتنى گۈلباھار خاتىۋاجىغا ۋاكالىتەن، «ئادد ئەدىتۆرە» نەشرىياتىدىن ئىلارىيا بەنىنى تاپشۇرۇپ ئالغان.

بىز بۇ مۇناسىۋەت بىلەن مۇكاپات تارقاتقۇچى ئۇرۇن، ئىتالىيەنىڭ كاسىنو شەھىرىدىكى كاسىنو ئۇنىۋېرسىتېتى بىلەن ئالاقىلەشتۇق، ئۇلار سوئاللىرىمىزغا يازمىچە جاۋاب بېرىپ گۈلباھار خاتىۋاجىنىڭ بۇ كىتابىنى مۇكاپاتقا تاللاشنىڭ سەۋەبى ھەققىدە مۇنداق دېدى:

«گۈلباھار خاتىۋاجىنى مۇكاپاتلاشنىڭ سەۋەبى ئۇنىڭدىكى جاسارەت، كەچمىشىنى ئېيتىشقا جۈرئەت قىلىش، كەچۈرمىشلىرىنىڭ دەھشەتلىرى بىلەن قايتا يۈزلىشىشتىن ئىبارەتتۇر: چۈنكى ئۇ كىتابىدا، كۈچلۈك ئاۋاز بىلەن، خىتاي ھاكىمىيىتى تەرىپىدىن ئۇيغۇرلارنىڭ ئاسسىمىلياتسىيە قىلىنىشىغا قارشى تۇرۇشىنى گەۋدىلەندۈردى. ئۇ، ئۇ يەردە خىتاي بولمىغانلارغا بوشلۇق يوقلۇقىنى، قىيىن-قىستاق ۋە ئىنسان قېلىپىدىن چىققان زوراۋانلىقلارنى ئوقۇرمەنلەرنىڭ كۆرۈشى ۋە ھېس قىلىشىغا ئايلاندۇرغان. ئۇنىڭ بۇ كىتابى 21-ئەسىردىكى ئىنتايىن مۇھىم بولغان بىر توپلۇق-يەنى مىللەتنىڭ خۇسۇسىي ۋە كوللېكتىپ كىملىكىنى يوقىتىش ۋە ئاسسىمىلياتسىيە قىلىشنىڭ ئىسپاتى».

گۈلباھار خاتىۋاجى خانىمنىڭ «خىتاي گۇلاگىدىن ھايات قېلىش» ناملىق كىتابى 14 تىلغا تەرجىمە قىلىنغان.
گۈلباھار خاتىۋاجى خانىمنىڭ «خىتاي گۇلاگىدىن ھايات قېلىش» ناملىق كىتابى 14 تىلغا تەرجىمە قىلىنغان.
RFA/Hebibulla Izchi

بۇ مۇكاپات كومىتېتى بۇ قېتىم ئايال يازغۇچىلار ئەسەرلىرى ۋە ئۇلاردىكى پەۋقۇلئاددە تېمىلارنى تاللىغان. بۇ قېتىمقى ئاياللار ئەدەبىياتى مۇكاپاتى تېمىسى بولسا؛ «بەدىنىمىز، ئاۋازىمىز، ئەركىنلىكىمىز» دىن ئىبارەت بولۇپ، گۈلباھار خاتىۋاجى بۇ ھەقتىكى تەپسىلاتلارنىمۇ رادىيو ئاڭلىغۇچىلار بىلەن ئورتاقلىشىپ ئۆتتى.

بۇ قېتىمقى مۇكاپاتلاش ھەققىدە «لېگو كاسسىنو» ناملىق گېزىتتە بېرىلگەن خەۋەردە، گۈلباھار خاتىۋاجىنىڭ خىتاينىڭ جازا لاگېرلىرىدىكى كەچۈرمىشلىرى ئەتراپلىق تونۇشتۇرۇلغان بولۇپ: «بىر مىليوندىن ئارتۇق ئۇيغۇر خىتاينىڭ تېررورلۇق، سىڭىپ كىرىشنىڭ ئالدىنى ئېلىش، بۆلگۈنچىلىك دېگەندەك ئاساسسىز ئەيىبلەشلىرى بىلەن ‹ئاتالمىش قايتا تەربىيەلەش› لاگېرلىرىغا قامالغان، ئۇيغۇرلارنىڭ كەڭ-كۆلەمدە تۇتقۇن قىلىنىپ سىستېمىلىق باستۇرۇلۇۋاتقانلىقىدەك بىر رېئاللىق ‹شىنجاڭ ساقچى ھۆججىتى› گە ئوخشاش بەزى ماتېرىياللار ئارقىلىق دۇنياغا ئاشكارىلانغاندىن كېيىن، دۇنيا جامائەتچىلىكى ئۇ يەردە يۈز بەرگەن ماۋ زېدۇڭ دەۋرىدىن كېيىنكى ئەڭ ۋەيران قىلغۇچى قىرغىنچىلىقتىن خەۋەردار بولدى. گۈلباھار خاتىۋاجىنىڭ 14 تىلغا تەرجىمە قىلىنغان بۇ كىتابىمۇ، ئۇ ۋە ئائىلىسىدىكىلەرنىڭ خەتەرگە تەۋەككۈل قىلىپ ئۆز كەچۈرمىشلىرىنى ئىنسانلار بىلەن ئورتاقلىشىشى ۋە گۇۋاھلىقى ئارقىلىق غەرب دۇنياسىنىڭ بۇ مەسىلىگە نىسبەتەن پەرۋاسىزلىقىنى كۆرسىتىپ بېرىدۇ» دەپ يېزىلغان.

گۈلباھار خاتىۋاجى خانىم يەنە، ئۆزىنىڭ بۇ مۇكاپاتقا تاللانغانلىقىدەك بىر ھاياجىنىنى رادىيو ئاڭلىغۇچىلار بىلەن ئورتاقلىشىپ، «بۇ مۇكاپاتنىڭ ئەمەلىيەتتە ئۆزىگىلا ئەمەس، ئۇيغۇر خەلقىگە بېرىلگەن» دەپ ئويلايدىغانلىقىنى بىلدۈرۈپ ئۆتتى.

بۇ قېتىمقى مۇكاپاتقا تاللانغۇچىلار ھەققىدىكى خەۋەرلەر ئىتالىيە مەتبۇئاتلىرىدا خەۋەر قىلىنغان. بۇ ھەقتە ئىتالىيەدە نەشر قىلىنىدىغان «پىسكوپوسلۇقلار» ناملىق گېزىتتە بېرىلگەن خەۋەردە: «گۈلباھارنىڭ گۇۋاھلىقى، بىرلەشكەن دۆلەتلەر تەشكىلاتى مەجلىسىدە رەت قىلىش ھوقۇقىغا ئىگە، دۇنيادىكى ئەڭ كۈچلۈك ھۆكۈمەتلەرنىڭ بىرى سادىر قىلغان زامانىمىزدىكى تەسەۋۋۇر قىلغۇسىز ئەھۋالدىن دۇنيا جامائەتچىلىكىنى خەۋەردار قىلدى»، دەپ يېزىلغان.

پىكىر قوشۇڭ

رادىئونىڭ ئىشلىتىش شەرتلىرىگە ئاساسەن، پىكىرلىرىڭىز تەكشۈرگۈچىلەر تەرىپىدىن تەستىقلىنىشى ۋە مۇۋاپىق دەرىجىدە تەھرىرلىنىشى تۈپەيلى، تور بەتتە دەرھال پەيدا بولمايدۇ. سىز قالدۇرغان مەزمۇنغا ئەركىن ئاسىيا رادىئوسى جاۋابكار بولمايدۇ. باشقىلارنىڭ كۆز قارىشى ۋە ھەقىقەتكە ھۆرمەت قىلىشىڭىزنى سورايمىز.