Xitay elchixanisining bursadiki foto-süret körgezmisi bikar qilin'ghan

Ixtiyariy muxbirimiz erkin tarim
2020.01.24
Xitay-Elchixanisi-Korgezme-Bursa.jpeg Xitay elchixanisining bursada achmaqchi bolghan foto-süret körgezmisining uqturushi.
RFA/Erkin Tarim

Xitayning enqerede turushluq elchixanisi türkiyening bursa shehiri osman'ghazi rayonida körgezme échishni telep qilghan. Rayonluq hökümetning testiqi bilen xitay elchixanisi xitay xelq jumhuriyeti qurulghanliqining 70 yilliqi munasiwiti bilen ötküzülidighan bursadiki foto süret körgezmisining échilish murasimining 22-yanwar küni chüshtin kéyin sa'et 3:00 te ötküzülidighanliqi toghrisida uqturush tarqatqan.

Bursa uludagh uniwérsitétidiki oqughuchilar bu élanni körgendin kéyin bursa shehiri osman'ghazi rayonluq hökümetke erz qilip, xitay körgezmige qoyudighan foto süretlerni tepsiliy körüp chiqqandin kéyin andin ulargha ruxset bérishni telep qilghan. Bursa uludagh uniwérsitétidiki Uyghur oqughuchilarning wekili abdulqadir abdulkérim ependi bu heqte ziyaritimizni qobul qilip, melumat berdi.

Osman'ghazi rayonluq hökümetning mu'awin re'isi jem kürshat hesen'oghlu ependi bu heqtiki ziyaritimizni qobul qilip, xitay elchixanisining deslepte xitay medeniyiti körgezmisi achimiz dep ruxset alghanliqini, kéyin foto süretlerni tekshürginide saxta mezmundiki süretlerning bayqalghanliqini bayan qilip, mundaq dédi: “Bu foto süretlerde shinjang Uyghur aptonom rayonidiki Uyghurlarning bextlik yashawatqanliqi, xitayning Uyghurlarni her jehettin tereqqiy qildurghanliqi teshwiq qilin'ghan iken. Biz buni bayqighandin kéyin ularning foto süret körgezmisini bikar qilduq.”

Abdulqadir abdulkérim ependi bursa sheherlik hökümet bashliqi mustafa dündar ependining xitay elchixanisining bu qétimliq foto süret körgezmiside körgezme qilmaqchi bolghan süretlirini körgendin kéyin körgezmini derhal bikar qilghanliqini bayan qildi. 

Qimmetlik radiyo anglighuchilar, bursa shehiri türkiyediki Uyghur oqughuchilar eng köp oquydighan sheherlerdin biri hésablinidu. Bursadiki Uyghur oqughuchilar hazirghiche osman'ghazi rayonluq hökümetning yardimi bilen itaygha qarshi köp qétimlar namayish we metbu'at bayanati élan qilish yighinliri ötküzgen. Osman'ghazi rayonluq hökümet xitay elchixanisining “Bursa fetih muzéyi” da ötküzmekchi bolghan foto süret körgezmisini bikar qilghandin kéyin Uyghur oqughuchilarning wekili abdulqadir abdulkérim bashchiliqidiki bir guruppa Uyghurlar fetih muzéyigha bérip, ay-yultuzluq kök bayraq asqan. Abdulqadir abdulkérim bu heqte melumat berdi. 

Yéqindin buyan xitay hökümiti türk xelqining Uyghurlargha bolghan köz qarishini özgertishke urunmaqtiken. Bu jehettin xitay diplomatliri izchil halda türk diplomatlar, ammiwiy teshkilat mes'ulliri we siyasetchiler bilen körüshüp, Uyghurlarning bextlik yashawatqanliqini anglitishqa tirishmaqtiken. Undaqta, xitay her xil yollar bilen türk xelqini ishendürelemdu? 

Jem kürshat hesen'oghlu ependi xitayning bu xil yollar arqiliq türk xelqini aldiyalmaydighanliqini bayan qilip, mundaq dédi: “Türkler u yerde bésim barliqini bilidu. U yerde sherqiy türkistanliq qérindashlirimiz zulum tartiwatidu. Uyghurlar türklerning qérindishi, türk millitining bir parchisidur. Shunga xitay türkiyede bir qanche körgezme échish arqiliq bizni hergizmu ishendürelmeydu.”
Uyghur oqughuchilarning éytishiche, jaza lagérliri mesilisi otturigha chiqqandin buyanqi 3 yil ichide bursada xitaygha qarshi elliktin köp pa'aliyet ötküzülgen iken.

Pikir qoshung

Radi'oning ishlitish shertlirige asasen, pikirliringiz tekshürgüchiler teripidin testiqlinishi we muwapiq derijide tehrirlinishi tüpeyli, tor bette derhal peyda bolmaydu. Siz qaldurghan mezmun'gha erkin asiya radi'osi jawabkar bolmaydu. Bashqilarning köz qarishi we heqiqetke hörmet qilishingizni soraymiz.