Xitayning “Tümenligen kishi shinjang heqqide sözlesh” namliq sinliq eserler musabiqisining ich yüzi
2021.08.27
Yéqinda Uyghur aptonum rayonluq partkomning intérnét alaqe bashqarmisi teripidin qurulghan “Uyghur aptonum rayonluq tor birleshmisi” axbarat élan qilish yighini échip, “Tümenligen kishi shinjang heqqide sözlesh” namliq sinliq eserler musabiqisigha eser qobul qilidighanliqini élan qilghan.
“Tengritagh tori” ning xewiride déyilishiche, mezkur yighin'gha Uyghur aptonom rayonluq partkomning intérnét alaqe bashqarmisining bashliqi, “Uyghur aptonum rayonluq tor birleshmisi” ning bash katipi chang jawen riyasetchilik qilghan. U sözide mezkur musabiqige “Güzel shinjang” téma qilin'ghan sinliq eserler qobul qilinidighanliqini bildürgen. U yene hazirgha qeder tik-tok, ündidar, qatarliq ijtima'iy alaqe munberliride bu xil mezmundiki eserlerni élan qilip kelgen xitaydiki tonulghan tor cholpanliri bilen bir qisim chet ellik tor yazarlirining ismi alahide tilgha alghan we ularni maxtighan.
Dunya Uyghur qurultiyi xitay ishliri komitétining mudiri ilshat hesen ependi xitay taratqulirida élan qilin'ghan atalmish “Tümenligen kishi shinjang heqqide sözlesh” namliq sinliq eserler musabiqisini xitay hökümitining özini aqlash siyasiy teshwiqatining yene bir xil shekli, dep körsetti.
Ilshat hesen ependining bildürüshiche, nöwette Uyghurlarning irqiy qirghinchiliqqa uchrawatqanliqi amérika bashchiliqidiki gherb démokratik döletliride étirap qilin'ghan. Buning bilen xitay özining teshwiqat apparatlirini ishqa sélip, Uyghur mesiliside dunyani dawamliq aldashqa we özining “Shinjang siyasiti” ni aqlashqa tutush qilghan.
Uning bildürüshiche, xitay hökümitining “Shinjang yaxshi jay” dégen témida sin filimliri mukapati tesis qilip, atalmish “Musabiqe” lerni uyushturushi, xitayning dölet ichi we chet ellerdiki xitay hökümitige mahil tor yazarlirini jelp qilip, ularning tili arqiliq xitayning “Shinjang siyasiti” ni maxtap kökke kötürüshni meqset qilghan iken.
Awstraliye puqraliqidiki arslan hidayet ependi aldinqi yillardin buyan, ijtima'iy taratqularda “Menmu Uyghur”, “Gogul Uyghur”, “Tughqanlirim qeyerde” dégendek bir qatar “Xeshteg” pa'aliyetlerni teshkillesh arqiliq, Uyghurlar uchrawatqan nöwettiki irqiy qirghinchiliqni dunyagha anglitishta melum ünüm yaratqan idi.
Arslan hidayet ependimu bu xususta ziyaritimizni qobul qilip, xitay da'irilirining Uyghurlargha qaratqan basturush siyasitini aqlash üchün élip barghan tordiki teshwiqatlirining ich yüzi, alahidilikliri we qolgha keltürgen ünümi heqqide pikir bayan qildi.
U xitayning barghanche kücheytiwatqan “Güzel shinjang” teshwiqatining yéqinqi birnechche yil ichide xitay hökümet taratquliridin halqip chiqip, ündidar, tik-tok qatarliq ijtima'i alaqe munberlirigiche kéngeygenlikini bildürdi.
Arslan ependining tekitlishiche, xitayning bu teshwiqatliri ilgiri musulmanlarni asas qilghan xitaygha mahil döletlerde tesir körsetken bolsa, yéqinqi yillarda gherb démokratik döletliride yashawatqan, emma Uyghurlarning weziyitini chüshenmeydighan bir qisim chet ellikler arisidimu melum tesir peyda qilishqa bashlighan iken.
Arslan ependi yene yéqinqi mezgillerde gugul, yutup qatarliq intérnét alaqe munberliridin Uyghurlar heqqide uchur izdigende, xitayning Uyghurlargha zulum yürgüziwatqanliqi téma qilin'ghan xewerlerning barghanche aziyip bériwatqanliqini bayqighan. Halbuki, yutup qatarliq munberlerde Uyghur naxsha-muzikiliri, shundaqla xitay hökümitining “Güzel shinjang” témisidiki teshwiqat filimliri, shundaqla xitay sayahetchilerning “Shinjangning tinch-xatirjemliki” we “Uyghurlarning bextlik yashawatqanliqi” heqqidiki sin teshwiqatliri barghanséri köpeymektiken.
Arslan ependining qarishiche, “Uyghurlar uchrawatqan irqiy qirghinchiliq gerche gherb dunyasida melum da'iride étirap qilin'ghan bolsimu, emma xitay hökümitining ghayet zor iqtisad we adem küchi serp qilip dunya miqyasida élip bériwatqan özini aqlash siyasiy teshwiqatlirimu melum derijide ünüm qazanmaqtiken.” u bu xil ehwalda aldi bilen chet ellerdiki Uyghurlarning xitayning bu xil saxta teshwiqatigha sezgür bolushi kéreklikini tekitlidi.
U yene muhajirettiki Uyghurlarning inmkaniyiti yar bergen da'iride wetendiki uruq-tughqanliri uchrawatqan zulumlarni özi yashawatqan döletlerde dawamliq anglitishi zörürlikini, shu arqiliq xitay hökümitining saxta teshwiqatlirining mahiyitini échip tashlashta tirishchanliq körsitishi kérekligini tekitlidi.