Xu'awéy shirkitining gollandiyediki 6 yérim milyon kishining téléfonini oghriliqche anglighanliqi ashkarilandi

“Xu'awéy” shirkitining bash shtabi binasida mezkur shirketning logosi. 2012-Yili aprél, gu'angju.

Yéqinda gollandiye “Folkis kiranét” gézitining delillep xewer qilishiche, xitayning “Xu'awéy” shirkiti gollandiye KPN télgiraf shirkitining 6 yérim milyon abontining téléfun söhbitini ularning ruxsitisiz oghriliqche anglighan we nazaret qilghan. Bularning ichide gollandiye bash ministéri pétir balkindikmu bar bulup, “Xu'awéy” shirkitining hetta uning téléfon alaqisinimu yoshurunche anglighanliqi melum. Mezkur xewer otturigha chiqqandin kéyin, gollandiyediki köpligen yanfon qollan'ghuchiliri bilen birlikte Uyghur jama'itimu jiddiyleshken.

“Xu'awéy”, “Érikson” we “Nokiya” shirketliri dunyadiki üch chong asasliq télégraf üsküniliri bilen teminligüchi shirketler bolup, ular yanfon alaqe signali bilen teminleydighan asasiy ponkit we üskünilernimu ishlepchiqiridiken.

KPN Ge oxshash gollandiyediki télégraf shirketliri yoqiriqi chong shirketlerning üskünlirini sétiwélipla qalmastin, belki yene ularning mehsulatlirini qollash we istémal bazirigha sélish üchün u shirketlerge heq töleydiken.

Gollandiye hökümiti 2019-yildin bashlap tor sür'itini yaxshilash, tor eslihelirini kücheytish üchün xitayning “Xu'awéy” shirkitining télégraf eslihelirini sétiwélip, ishletken.

2020-Yildin bashlap KPN télégraf shirkiti xitayning 5G tor mulazimitini gollandiyede yolgha quyup ishletken. Bu shirket shuningdin buyan yawropadiki 5G tor mulazimiti bilen shughullinidighan eng chong shirketke aylan'ghan.

Bu xewer tarqalghandin kéyin, gollandiyediki Uyghurlar qattiq chöchügen we ularda oyghinish bolghan. Shiwétsariyede turushluq éntirnit we kompiyotir bixeterliki mutexessisi abdushükür abduréshit ependi ziyaritimizni qubul qilip, “Xu'awéy” shirkiti bilen qoyuq munasiwiti bolghan gollandiyediki “KPN” shirkitige abunt bolghan Uyghurlar diqqet qilishqa tégishlik ishlarni eskertip ötti. U yene bu xil ehwalda yüz béridighan bixeterlik mesililiri toghrisidimu gollandiyediki we dunyaning bashqa jayliridiki Uyghur jama'itini diqqet qilishqa chaqirdi.

Amérika hökümiti 2019-yildin buyan özining we ittipaqdash döletlirining eqliy mülük hoquqi we dölet bixeterliki mesilisini közde tutup, “Xu'awéy” shirkitining 5G éntérnit üskünilirini ishlitishni chekligen idi. Amérika hökümiti yawropa ellirini “Xwawéy” ning üsküliri peyda qilidighan bixeterlik mesilisi heqqide qattiq agahlandurghan bolsimu, emma gollandiye hökümiti uninggha perwasizlarche mu'amile qilghan, shundaqla 2019-yildin bashlap xitayning “Xu'awéy” shirkiti bilen hemkarlishishni tallighan.

Gollandiye hökümiti “Xu'awé” shirkitining gollandiyediki “KPN” abontlirining téléfun söhbitini oghriliqche anglighanliqidin xewer tapqandin kéyin, buninggha qattiq tedbir qollinishning zörürlikini hés qilghan. Buning bilen gollandiye terep “KPN” ning barliq télégraf eslihelirini tekshürüshke bashlighan.

Gollandiye istixbarat orgini AIVD xitayning “Xu'awéy” shirkitining gollandiyede télégraf we téléfun xatirisini oghriliqche anglighanliqini delilligen.

Gollandiye Uyghur kishilik hoqoq fondining re'isi ablet bakir ependining bildürüshiche, “Xu'awéy” shirkitining gollandiye télégraf shirkiti

“KPN” abontlirining téléfun söhbitini oghriliqche anglighanliqi otturgha chiqqandin kéyin, gollandiyediki Uyghurlar qattiq jiddiyleshken. Ular bu mesile toghrisida gollandiye parlaméntidikiler bilen körüshken.

Ilgiriki xewerlerde “Xu'awéy” shirkitining mexsus Uyghurlarning chirayini tonup signal béridighan chiray tonush programmsi yasap chiqqanliqi we xitayning Uyghurlarni qaratmiliq teqip qilish torigha hesse qoshqanliqi ashkarilan'ghan idi.

Amérika hökümitimu yuqiriqi sewebler tüpeyli “Xu'awéy” shirkitini “Qara tizimlik” ke alghan idi.