Ялқун рози қатарлиқ тутқундики уйғур зиялийлири үчүн йеңи йил һарписида елан қилинған чақириқлар инкас қозғиди

Мухбиримиз меһрибан
2022.01.04
ялқун рози қатарлиқ тутқундики уйғур зиялийлири үчүн йеңи йил һарписида елан қилинған чақириқлар инкас қозғиди Хитай даирилири тәрипидин “дөләтни ағдурушқа қутратқулуқ қилиш” җинайити билән әйиблинип 15 йиллиқ муддәтлик қамақ җазасиға һөкүм қилинған язғучи ялқун розиниң америкадики қизи тумарис ялқун фәйсбокта елан қилған синлиқ чақириқидин елинған. 2021-Йили 30-декабир.
Social Media

Уйғурлар 2022-йилни дуня хәлқигә охшаш, кона йилда йүз бәргән вә қилған ишлирини хуласиләш, йеңи йил үчүн түзүлгән пилан вә арзу-үмидлири ичидә күтүвалди.

Болупму ана юрти вә қериндашлиридин айрилип, түрлүк сәвәбләр билән чәтәлләрдә муһаҗирәттә яшаватқан уйғурлар, 2017-йилидин буян уйғур диярида әвҗигә чиққан “лагерларға қамаш”, тонулған уйғур зиялийлирини “түрмиләргә қамаш” қа қарши өз паалийәтлирини йеңи йил мәзгилидиму һәр хил усулларда давамлаштуруп кәлмәктә.

30-Декабир күни хитай даирилири тәрипидин “дөләтни ағдурушқа қутратқулуқ қилиш” җинайити билән әйиблинип 15 йиллиқ муддәтлик қамақ җазасиға һөкүм қилинған язғучи ялқун розиниң америкадики қизи тумарис ялқун вә дадисиниң өлүмидә намаз оқуди дегән җинайәт артилип 18 йиллиқ қамақ җазасиға һөкүм қилинған чәрчәндики оқутқучи рәнагүл ғениниң америкадики сиңлиси қәлбинур ғени тәрипидин твиттер вә фәйсбок қатарлиқ иҗтимаий алақә мунбәрлиридә елан қилинған синтлиқ чақириқ кәң тарқилип муназирә қозғиди.

Ялқун розиниң қизи тумарис ялқун тәрипидин, дадиси ялқун розиға әркинлик тәләп қилип, 30-декабир елан қилған синтлиқ чақириқини йеңи йил мәзгилидә көргүчиләр сани 100 миңдин ешип кәткән.

Тумарис ялқун 4-январ радийомиз зияритини қобул қилди.

Тумарис ялқун, дадиси һәққидә йеңи йил һарписида елан қилинған синтлиқ чақириқни елан қилиш җәрянидики өзиниң һес туйғуси вә арзусини ипадилиди.

У йәнә бу қетим твиттерда елан қилинған синтлиқ чақириқниң шунчә көп кишиләрниң диққитини қозғиши вә қоллишиға еришишидики сәвәб һәққидә тохталди.

Униң билдүрүшичә, уйғурлар ирқий қирғинчилиққа учраватқан вәзийәтниң хәлқарада әйибләшкә учриши вә америка башчилиқидики ғәрб демократик дөләтлиридә хитайға қарита мунасип тәдбирләрниң елинишида униңға охшаш тутқундики туғқанлири һәққидә тохтимай паалийәт елип бериватқан уйғурларниң тиришчанлиқиму муһим рол ойниған амиллардин һесаблинидикән.

2022-Йил йеңи йил һарписида твиттер вә фәйсбок торида һәдиси рәнагүл ғени һәққидә чақириқ елан қилған қәлбинур ғениму зияритимизни қобул қилди.

Қәлбинур ғениниң билдүрүшичә, униң һәдиси рәнагүл ғени чәрчән наһийәсидики башланғуч мәктәпниң гүзәл сәнәт оқутқучиси болуп 17 йил кесилгәникән. У 15 йиллиқ оқутқучилиқ тарихиға икән. Рәнагүл ғени 2018-йили мәктипидики оқутқучилар алдидила тутқун қилинған. Икки йилдин кейин аһалиләр комитети хадимлири униң аилисигә кирип, рәнагүл ғенигә “2013-йили дадиси вапат болғанда намаз оқуған, өйидә диний китаб сақлиған” дегән җинайәтләр артилип, 17 йиллиқ кесиветилгәнлики вә санҗидики аяллар түрмисигә қамалғанлиқини уқтурған.

Қәлбинур ғениниң билдүрүшичә, у 2019-йилдин буян һәдиси рәнагүл ғениниң тутқун қилинғанлиқ хәвирини таратқуларға ашкарилап, америкадики мунасивәтлик һөкүмәт органлириға һәдисиниң әһвалини аңлатқан. Шундин кейин хитайниң чәрчәндики сақчилири уни издигән вә униңға һәдисиниң тутқун қилиниш сәвәби һәққидә җаваб беришкә мәҗбур болған.

Қәлбинур ғениниң билдүрүшичә, һәдиси рәнагүл ғени вә 2016-йилдин буян тутқун қилинған 10 нәччә туғқини вә лагерларға қамалғанлиқи ашкариланған бир милйондин артуқ уйғурниң вәзийити, уни тутқундики туғқанлири вә башқа уйғурлар һәққидә давамлиқ паалийәт елип беришқа үндигән асасий сәвәб икән.

Қәлбинур ғени йәнә, 2021-йили йил ахири, хитай һөкүмити чен чүәнгони вәзиписидин қалдуруп, униң орниға партком секретари қилип тәйинлигән ма шиңрүй һәққидиму тохталди.

Униң билдүрүшичә, ма шиңрүйниң, чен чүәнго иҗра қилған бастуруш сияситини давамлаштуридиғанлиқи һәққидики вәдиси, униңда уйғур диярида йәнила давамлишиватқан ирқий қирғинчилиқ вәзийитигә нисбәтән әндишә қозғиған.

Униң тәкитлишичә, уйғур районида йүргүзүлүватқан инсанийәткә қарши бу хил җинайәтни дуняға давамлиқ аңлитиш вә хәлқарада хитай һөкүмитиниң уйғурларни бастурушиға қарита мунасип җазалаш тәдбирлириниң қоллинишида, муһаҗирәттики уйғурларниң тутқундики туғқанлири һәққидә давамлиқ испат бериши вә мунасип паалийәтләрдә болуши толиму зөрүр икән.

Пикир қошуң

Радиониң ишлитиш шәртлиригә асасән, пикирлириңиз тәкшүргүчиләр тәрипидин тәстиқлиниши вә мувапиқ дәриҗидә тәһрирлиниши түпәйли, тор бәттә дәрһал пәйда болмайду. Сиз қалдурған мәзмунға әркин асия радиоси җавабкар болмайду. Башқиларниң көз қариши вә һәқиқәткә һөрмәт қилишиңизни сораймиз.