Yasin abduraxman perzentini chet elde oqutqanliqi üchün 20 yilliq qamaq jazasigha höküm qilin'ghan

Ixtiyariy muxbirimiz azigh
2021.05.20
Yasin abduraxman perzentini chet elde oqutqanliqi üchün 20 yilliq qamaq jazasigha höküm qilin'ghan Ezmet muhemmetjan, xitayning istanbul konsulxanisining aldidiki millet nöwette pa'aliyitide. 2021-Yili may.
RFA/Azigh

Xitay hökümitining Uyghur élidiki qirghinchiliq siyasiti seweblik Uyghur a'ililiri weyran bolmaqta. Xitay da'iriliri muhajirettiki Uyghurlarni kontrol astigha élish üchün muhajirettiki Uyghurlarning a'ile ezaliri we uruq-tughqanlirini herxil “Jinayetler” bilen qarilap, türmilerge solawatqanliqi we mal-mülüklirini musadire qiliwatqanliqi melum bolmaqta.

Türkiyediki lagér qurbanliri yéqinliridin ezimet muhemmetjan yillardin buyan wetendiki uruq-tughqanlirining iz-dérikini qiliwatqan Uyghurlardin biri bolup, 2014-yilidin béri ayali we baliliri bilen bille türkiyede yashap kelmekte.

Ezimet muhemmetning éytishiche, qéyni'atisi yasin abduraxman 1963-yili korlaning bügür nahiyeside tughulghan bolup, bügürde 10 ming modin artuq térilghu yerning igisi iken. Déhqanchiliq we charwichiliq kespi bilen shughullan'ghan yasin abduraxman bügürdiki közge körün'gen Uyghur baylirining biri iken.

Korlaning bostan zhurnili teripidin yasin abduraxman “Aldin béyighan déhqan” dep dep teriplen'gen.

Ezimet muhemmetning ayali perizat yasinning Uyghur élidiki a'ilisi bilen bolghan alaqisi 2017-yilidin étibaren pütünley üzüwétilgen bolup, ezimet 2020-yili 5-ayda bir tonushi arqiliq qéyni'atisi yasin abduraxmanning 2017-yili 9-ayda sewebsizla tutup kétilgenliki we xitayning yighiwélish lagérigha solan'ghanliqi xewirini alghan.

2017-Yilidin 2020-yilighiche bolghan ariliqta yasin abduraxmanning qeyerde ikenliki we hazirqi ehwali toghrisida uning a'ilisige héchqandaq melumat bérilmigen.

Yasin abduraxmanning türkiyediki qizi we küyü'oghli 2018-yili 2-ayda yasin abduraxmanning qol ilkidiki barliq mal-mülükning xitay da'iriliri teripidin tonglitiwétilgenliki xewirini tapshuruwalghan.

Yasin abduraxman heqqide 2020-yili7-ayda yoshurun sot échilghan bolup, sotta yasin abduraxman “Térrorluqqa yardem bérish” jinayiti bilen 20 yilliq qamaq jazasigha höküm qilin'ghan. Yasin abduraxmanning küyü'oghli ezimet muhemmetjan ziyaritimiz dawamida, yasin abduraxmanning atalmish “Jinayiti” ni békitishte, xitay da'irilirining uning ayali perizat bilen bille malaysiyada oqush jeryanida qéyni'atisidin alghan maddiy yardemni “Térrorluqqa yardem jinayiti” ning ispati qilip sun'ghanliqini éytti.

2018-Yili 2-ayda xitay da'iriliri yasin abduraxmanning a'ilisige uning tonglitiwétilgen mal-mülüklirining kim artuq qilip sétish yoli bilen musadire qilinidighanliqi uqturulghan.

Nöwette ezimet muhchemmetjanning ayali perizat yasin xanimning wetendiki a'ilisi olturushluq öy, dukanlar, binalar we shexsiy mashinilar qatarliq pütün mal-mülki xitay hökümiti teripidin musadire qilinish aldida iken.

Qizi we küyü'oghlining chet elde oqushigha maddiy yardem bergenliki üchün xitay hökümiti teripidin 20 yilliq qamaq jazasigha höküm qilin'ghan yasin abduraxmanning salametliki ehwali burundin yaxshi emes bolup, bundin burun toqquz qétim opératsiye qilin'ghan iken. A'ilisi yasin abduraxmanning nöwettiki salametlik ehwalidin qattiq endishilenmektiken.

Ezimet muhemmetjan ependi ziyaritimiz dawamida yasin abduraxman ependimning salametliki ehwalidin qattiq ensirewatqanliqini éytti.

Ezimet muhemmetjan ependi bir qanche yildin buyan Uyghur élide xitay da'iriliri teripidin biwasite ziyankeshlikke uchrighan uruq-tughqanlirining dawasini üzüldürmey qilip kéliwatqan bolup, lagér qurbanliri yéqinlirining türkiyediki xitay diplomatik organliri aldida teshkillep kéliwatqan pa'aliyetliride aktip rol oynap kelmekte.

Lagér qurbanliri guruppisining teshkilligüchiliridin mirzexmet ilyas oghli ziyaritimizni qobul qilip, dawa sepdishi bolghan ezimet muhemmetjan ependimning a'ilisini izdesh yolidiki tirishchanliqi heqqide tepsiliy toxtaldi.

Xitay da'iriliri teshwiqat wasitiliridin paydillinip, Uyghur élidiki yighiwélish lagérlirining taqalghanliqini, pütün Uyghurlarning xushal-xuram yashawatqanliqini teshwiq qiliwatqan bolsimu, emma dunyaning herqaysi yerliridiki Uyghurlar parchilan'ghan a'ililirining dawasini üzlüksiz dawamlashturup kelmekte.

Pikir qoshung

Radi'oning ishlitish shertlirige asasen, pikirliringiz tekshürgüchiler teripidin testiqlinishi we muwapiq derijide tehrirlinishi tüpeyli, tor bette derhal peyda bolmaydu. Siz qaldurghan mezmun'gha erkin asiya radi'osi jawabkar bolmaydu. Bashqilarning köz qarishi we heqiqetke hörmet qilishingizni soraymiz.