Yaponiye parlaméntida xitaygha qarshi parlamént ezalirining birleshme guruppisi qurulghan

5-Dékabirda yaponiye parlaméntida birleshme yighin ötküzülgen. Bu yighin'gha Uyghur, tibet we mongghol wekiller, shundaqla yaponiye parlamént ezaliridin bolup yüzdek adem qatnashqan. Yighinda yaponiye parlaménti birleshme parlamént ezaliri guruppisi qurulghan.

Yaponiye Uyghur jem'iyitining bash katipi exmetjan létip ependi bu heqte mundaq dédi: “Bu yighinning asasliq mezmuni hazirgha qeder yaponiye parlaméntida Uyghurlargha yardem qilidighan parlamént ezaliri ayrim guruppa bolup heriket qilip kéliwtqan idi. Tibetlerge yardem qilip kéliwtqan parlamént ezalirining ayrim guruppisi bar idi. Mongghol mesilisige köngül bölidighan parlamént ezaliriningmu ayrim guruppisi bar idi. Hazir bu guruppilarni birleshtürüp, parlamént ezalirining birleshme guruppisi qurulghanliqini jakarlidi. Bu yighinda yaponiyening hazirqi hökümette xizmet ötewatqan sana'et ministirimu söz qildi”.

Exmet létip ependi yaponiye parlaméntida yéngi qurulghan birleshme guruppining qurulmisi we nishani toghrisida mundaq dédi: “Bu qétim qurulghan parlamént ezalirining birleshme dostluq guruppisi sherqiy türkistan, tibet we ichki monggholiyediki kishilik hoquq depsendichilikini yenimu chongqur tekshürüp éniqlash, uning aldini élish we tosush üchün emeliy tedbir alidighanliqini özining asasliq nishani qilidighanliqini jakarlidi. Burun ayrim-ayrim heriket qilip kéliwatqan 3 dostluq guruppisini birleshtürüp, téximu kölemleshken sistémilashqan bir birleshme gewde qurup, janliq bir rewishte bu mesilige arilishidighanliqini otturigha qoyushti.”

RFA/Erkin Tarim

Exmetjan létip ependi yaponiye parlaméntida qurulghan parlamént ezaliri birleshme guruppisining Uyghur dewasi üchün paydiliq birleshme bolghanliqi toghrisida toxtaldi. U, mundaq dédi: “Bu yéngidin qurulghan b parlamént ezalirining irleshme dostluq guruppisining biz diqqet qilishqa tégishlik ikki muhim teripi bar. Buning birsi, bu guruppigha eza bolghuchilar oxshimaydighan partiyelerdin bolghan parlamént ezaliridin terkib tapqan. Démek, bu köp partiyelik teshkilat bolup quruldi. Ikkinchisi, mezkur birleshme guruppining bashliqliqigha Uyghur dostluq guruppisining re'isi furya ependi saylandi. Ishxana mudirliqigha eslidiki Uyghur dostluq guruppisining ishxana bashliqi saylandi. Bu jehettin élip éytqanda, bu birleshme Uyghurlar üchün paydiliq bir guruppa boldi dep qaraymiz.”

Yaponiye Uyghur jem'iyitining re'isi doktor abdukérim abduraxman ependi, d u q re'isi dolqun eysa ependining bu qétimqi qisqa waqitliq yaponiye ziyariti jeryanida muxbirlarni kütiwélish yighini ötküzgenlikini, yaponiye hökümitining bir qisim rehberliri bilen uchrashqandin sirt yene parlaméntta doklat bérip, Uyghurlarning hazirqi éghir weziyiti bilen Uyghurlarning yaponiyedin kütken telipini otturigha qoyghanliqini, teleplirige ijabiy jawab alghanliqini ilgiri sürdi.

2022-Yili 2-ayning 1-küni yaponiye parlaméntining awam palatasida maqulluqtin ötken Uyghur mesilisi toghrisidiki tunji qétimliq qarar, 5-dékabir küni yaponiye kéngesh palatasidimu maqulluqtin ötken idi. Xitay tashqiy ishlar ministirliqi derhal bayanat bérip, buni “Xitayning ichkiy ishlirigha qopalliq bilen arilashqanliqtur” dégen.