“Yawropa siyasetchiliri munbiri” de Uyghur mejburiy emgiki otturigha qoyulghan

Dunya Uyghur qurultiyining sabiq re'isi dolqun eysa, “Yawropa siyasetchiliri munbiri” (Politico Europe) ning mutexessisler yighinigha teklip bilen qatnashqan. “Yawropa siyasetchiliri munbiri” -amérikining yawropa axbarat sahesidiki chong qurulushi bolup, yawropa, amérika qatarliq nato döletlirini asas qilip iqtisadiy we siyasiy analiz, tekshürüshler élip baridu hemde dunya siyasiti heqqide keng sahelik mulahize munberliri teshkilleydu. Bu qétimqi bélgiye paytexti biryussélda ötküzülgen yighinigha 300 din artuq mutexessis qatnashqan. Bu munasiwet bilen radiyomizning ziyaritini qobul qilghan dolqun eysa, bu heqtiki tepsilatlarni radiyo anglighuchilar bilen ortaqlashti.

RFA/Hebibulla izchi

Bu qétimqi yighinda Uyghur mejburiy emgiki yenila muhim témilarning biri bolghan bolup, Uyghur mejburiy emgikidin paydilinip ishlepchiqirilghan mehsulatlarning yawropa bazirigha kirishini cheklesh yawropa ittipaqining kishilik hoquq qimmet qarishini qoghdash bilen munasiwetlik qarar bolup qalghan. Nöwette Uyghur rayonida ishlepchiqirilghan küntaxta, paxta kiyimlerning eng chong baziri yenila yawropa bolup kelmekte. Dolqun eysaning bildürüshiche, yawropa parlaméntining bir qisim parlamént ezaliri bilen ötküzülgen söhbette yene, Uyghur irqiy qirghinchiliqini toxtitish némilerni qilalaymiz dégen témida muzakiriler élip bérilghan.

Nöwette yawropa ittipaqimu aldimizdiki heptide Uyghur mejburiy emgikini toxtitish üchün bezi tedbirlerni élan qilidighan bolup, mutexessislerning qarishiche, yawropa ittipaqining bu yil 5-ayda qobul qilinip, 2025-yili heriketke ötidighan cheklesh qararida, mejburiy emgekni cheklesh dep atalghan bolsimu, bu qarar biwasite Uyghurlar üchün chiqirilghan yaki peqetla Uyghur mejburiy emgikige qarshi chiqirilghan qarar bolmighanliqi üchün, mutexessisler buning bir siyasiy bayan bolup qélishidin endishe qilmaqta. Dolqun eysa bu munasiwet bilen yawropa ittipaqining “Uyghur irqiy qirghinchiliqi” gha tutqan pozitsiyeside téximu keskin qararlarning élinishi üchün bezi lobichiliq (siyaset belgiligüchilerni qayil qilish) pa'aliyetliride bolghanliqini bildürdi.

RFA/Hebibulla izchi

Yawropa döletliri gerche kishilik hoquq, insaniy qedir-qimmetni aldinqi orun'gha qoyup kéliwatqan bolsimu, emma xitayning eng chong baziri yenila yawropa bolup kelmekte. Yene kélip, u peqet kiyim-kéchek we küntaxta sahesidila emes, yémek-ichmek sahesidimu yuqiri salmaqni igilimekte. Bu heqte shéffild xallam uniwérsitéti mejburiy emgek tetqiqat guruppisining ezasi yalqun uluyol yawropa ittipaqini agahlandurup: “Yawropa ittipaqi alliqachan mejburiy emgek mehsulatlirining tökme qilip sétish meydanigha aylinip qaldi” dégenidi. Mutexessisler we yawropadiki bezi metbu'atlarda bu heqte Uyghur mejburiy emgikige qarshi turush, kishilik hoquq depsendichiliki we muhit bulghinishning aldini ünümlük élishning achquchi üchün teminlesh zenjirlirini tekshürüshni kücheytish we yawropa ittipaqi we yawropa döletliri téximu keskin qararlarni élish kérek, dep qaraydiken.