Yopurghadiki dangliq bir naway jemetining paji'elik hékayisi: zor tutqunning kolléktip qurbanliri

Washin'gtondin muxbirimiz nur'iman teyyarlidi
2023.11.28
urumchi-3-turme.jpg Dawanchingdiki 3-nomurluq türmining derwazisi. 2021-Yili 23-aprél.
AP

Norwégiyede turushluq abdurahman tursun yéqinda yurti qeshqer yopurghada yashawatqan 72 newre tughqinining köpinchisining 7-8 yilliqtin qamaq jazasigha höküm qilin'ghanliq xewirini alghan. U radiyomizgha söz qilip, ularning jemetining qeshqer yopurghada nawayliq we bashqa ushshaq tijaret bilen tonulghan kishiler ikenlikini, xitay hökümitining türlük bahaniler bilen uruq-tughqanlirini lagér-türmilerge qamighanliqini éytti.

Abdurahman tursunning bildürüshiche, u xitay hökümitining parakendichilikidin qutulush üchün, 2016-yili türkiyege tijaret bilen chiqip turup qalghan. 2022-Yili norwégiyege yerleshken. U özi, ata-anisi we bashqa chet elge chiqalighan uruq-tughqanlirining xitayning biwasite parakendichilikidin qutulghan bolsimu, emma yurtida qep qalghan uruq-tughqanlirining “Chet elde uruq-tughqanliring bar iken” dégen bahane-sewebler bilen téximu éghir basturushlargha uchrighanliqini bayan qildi.

Uning éytishiche, uning exet osman we ekrem ziyawudun isimlik ikki taghisi ayrim-ayrim halda 2014-yili we 2016-yilliri tutqun qilin'ghan, saq péti élip kétilgen taghiliri kéyinche nimjan halette a'ilisige qayturulghan we her ikkilisi uzun ötmey jan üzgen؛ 2018-yilidin buyan achisi aynur tursun bilen singlisi burabiyem tursundin héchqandaq xewer bolmighan. 2021-Yili xitaydiki bir saqchi uning bilen alaqiliship, singlisi burabiyem tursunning ürümchidiki bir tutup turush ornida ikenlikini éytqan.

Abdurahman tursunning shexsen özimu wetendiki waqitlirida yopurghadiki saqchilar teripidin tutulup, nahayiti éghir qéyin-qistaqqa uchrighan iken. U, bu heqte en'giliyede échilghan “Uyghur sot kollégiyesi” de guwahliq bergen. U xitay hökümitining ularning a'ilisige salghan parakendichiliklirining yéqinqi yillardila bashlan'ghan bolmastin, belki dadisi we hetta chong dadisining zamanidin bashlan'ghanliqini eskertip, mundaq dédi: “Xitay hökümiti ularning newriliri chong bolghanda chong dadisigha oxshashla gep anglimaydu, dep jemetimizni bek öch köridu”.

Abdurahman tursun axirida öz a'ilisidikilerning milliy we diniy kimlikide ching turghanliqi üchünla xitay hökümitining tutush nishanigha aylan'ghanliqini tekitlidi.

Pikir qoshung

Radi'oning ishlitish shertlirige asasen, pikirliringiz tekshürgüchiler teripidin testiqlinishi we muwapiq derijide tehrirlinishi tüpeyli, tor bette derhal peyda bolmaydu. Siz qaldurghan mezmun'gha erkin asiya radi'osi jawabkar bolmaydu. Bashqilarning köz qarishi we heqiqetke hörmet qilishingizni soraymiz.