Theo tin chính thức ngày 26 tháng 7 từ Ủy Ban Bầu Cử của Indonesia thì kết quả cuối cùng về cuộc bầu cử Tổng Thống ngày 5 tháng 7 vừa qua cho thấy hai nhân vật về đầu trong cuộc bầu cử này là Tướng Susilo Bambang Yudhoyono và bà đương kim Tổng Thống Megawati Sukarnoputri.
Bấm vào đây để nghe bài bình luận này
Rightclick to download this audio
Vì cả hai nhân vật đều không đạt được số phiếu 50% của tổng số cử tri nên bắt bưộc phải có một cuộc bầu cử vòng hai vào ngày 20 tháng 9 sắp tới. Từ nay đến ngày đó chỉ còn hơn một tháng nên những cuộc vận động của cả hai ứng cử viên để được bầu làm Tổng Thống sẽ hết sức gay go. Trần Sơn Nam có những nhận định sau đây về cuộc chạy đua này.
Hỏi: Thưa ông, Indonesia là một nước lớn trong vùng Đông Nam Á, dĩ nhiên cuộc bầu cử Tổng Thống ở đó có tầm quan trọng đặc biệt, nhưng thể thức bầu cử và diễn tiến ra sao mà lại cần phải có vòng hai, xin ông vui lòng cho biết.
Đáp: Thực ra thì trong cuộc bầu cử Tổng Thống tại Indonesia đầu tháng 7 mới đây có nhiều ứng cử viên. Trong số những ứng cử viên này, người ta thấy có ba nhân vật sáng giá nhất. Dĩ nhiên phải kể trước hết đến bà đương kim Tổng Thống Megawati Sukarnoputri và sau đó đến hai nhân vật trong hàng tướng lãnh, tướng Susilo Bambang Yudhoyono và tướng Wiranto.
Bà Megawati có lợi thế là người đang nắm chính quyền, hơn nữa bà lại là người cầm đầu của đảng Tranh Đấu Dân Chủ và đảng của bà đã thắng phiếu nhiều nhất trong cuộc bẩu cử lập pháp mới nhất năm 1999, sau khi chế độ độc tài của tướng Suharto sụp đổ.
Tướng Yudhoyono là lãnh tụ một đảng mới được thành lập, đảng Dân Chủ, nhưng được nổi tiếng vì trong khi còn là Bộ Trưởng An Ninh trong nội các của bà Megawati, ông đã từ chức và từ đó được nổi tiếng là người trong sạch và cương quyết. Còn tướng Wiranto thì ai cũng biết ông từ trước vì ông là tướng lãnh hàng đầu dưới chế độ Suharto, ngoài ra ông lại còn là ứng cử viên của đảng Golkar, đảng cầm quyền cũng dưới thời Suharto.
Theo tin chính thức được loan hôm thứ hai thì tướng Yudhoyono về đầu với 33,6% tổng số phiếu của người đi bầu, bà Megawati về nhì với 26,6% và tướng Wiranto về ba với 22,15%. Theo thể thức bầu cử dựa vào hiến pháp của Indonesia thì nếu người về đầu không đủ được 50% số phiếu thì phải có cuộc bầu cử vòng 2, để người về nhì được tranh cử với người về nhất. Còn người về thứ ba thì đương nhiên bị loại ra khỏi vòng đua. Như vậy có nghĩa là tướng Wiranto bị loại ra ngoài và đến 20 tháng 9 sắp tới chỉ còn lại có tướng Yudhoyono và bà Megawati.
Hỏi: Thưa ông, thế bà Megawati là đương kim Tổng Thống với đẩy đủ quyền lực và ảnh hưởng, tại sao lại thua xa tướng Yudhoyono như vậy ? Và sao tướng này mới chỉ có trong một thời gian ngắn đã nổi lên được như vậy ?
Đáp: Thưa, trước đây bà Megawati chỉ được nổi tiếng vì bà là ái nữ của Tổng Thống Sukarno, người Tổng Thống đầu tiên của Indonesia. Ông bị tướng Suharto lật đổ trong một cuộc đảo chính đẫm máu và chế độ Suharto cầm quyền từ ngày đó cho mãi đến gần đây năm 1998 mới sụp đổ. Bà Megawati được bầu lên làm Phó cho ông Wahid khi ông này được bầu lên làm Tổng Thống năm 1999, nhưng vì ông này tỏ ra vừa bất lực vừa dính dấp vào những vụ tham nhũng nên bị buộc phải từ chức đề nhường chỗ cho bà Megawati.
Bà cầm quyền trong những năm vừa qua, nhưng tỏ ra vừa thụ động vừa ít nói, ngoài ra tình trạng kinh tế trong nước không được cải thiện và nạn tham nhũng cũng vẫn hoành hành, vì vậy mà trước ngày có cuộc bầu cử, những cuộc thăm dò dư luận cho thấy có thể bà sẽ bị thua đậm. Số phiếu mà bà có được 26,6% thực ra đã vượt ra khỏi những điều dự liệu. Còn tướng Yudhoyono được phần đông dư luận cho là trong sạch và cương quyết thì cũng vậy, ông chỉ được có 36,6% trong khi đó thì người ta tiên đoán là rất có thể ông sẽ trúng cử ngay vòng đầu với trên 50% số phiếu của cử tri.
Hỏi: Nếu như vậy thì phải chăng cuộc đua vào vòng hai này sẽ nghiêng ngửa, thưa ông ?
Đáp: Hiện nay thì xem ra tướng Yudhoyono đang có đà thắng vì theo một cuộc thăm dò dư luận mới nhất trong những ngày gần đây thì ông được 68% những người trả lời cuộc thăm dò ủng hộ còn bà Megawati chỉ được có 23%. Nhưng theo một số quan sát viên quốc tế, những cuộc thăm dò dư luận trước đã dem lại nhiều sự bất ngờ, thì sắp tới có thể cũng sẽ còn có bất ngờ.
Vã lại, bà Megawati là người cầm quyền trong tay nên dễ có nhiều phương tiện để lấy lòng cử tri, hơn nữa đảng của bà là đảng Tranh Thủ Dân chủ lại có nhiều liên hệ vớì đảng Golkar, và đảng này lại có ứng cử viên là tướng Wiranto, về thứ ba trong cuộc chạy đua. Liệu bà có thể vận động để đảng Golkar dồn phiếu vào cho bà không ? Từ nay đến cuối tháng 9 tuy không còn nhiều ngày, nhưng tương đối có lẽ cũng còn đủ thời gian để bà có thể soay ngược lại thế cờ. Tướng Yudhoyono dĩ nhiên cũng thừa hiểu tình trạng này và sẽ không thụ động, ngồi chờ đợi, và do đó mà cuộc chạy đua chắc sẽ còn nhiều bất trắc.
Hỏi: Thưa ông, giữa bà Megawati và tướng Yudhoyono có sự khác biệt nào về chính sách đối nội và đối ngoại của Indonesia không ?
Đáp: Theo sựỉ theo dõi của những quan sát viên quốc tế thì thực ra trong xuốt mùa bầu cử, người ta không thấy những ứng cử viên đề cập đến những vấn đề lớn về chính trị hay kinh tế và người dân Indonesia xem ra chỉ để ý nhiều đến đức tính hay cách cư xử của những ứng cử viên để quyết định lá phiếu của mình.
Tuy nhiên điều mà người ta phải ghi nhận là dầu bà Megawati hay tướng Yudhoyono có thắng cuộc thì người dân Indonesia (với dân số hơn 200 triệu người đứng vào hàng thứ tư trên thế giới) đã đi bầu trong vòng trật tự và ổn định. Mặc dầu đã phải sống dưới chế độ độc tài Suharto trong hơn 20 năm, nay có thời cơ thuận tiện họ đã không bỏ lỡ cơ hội để đi những bước đầu trên con đường thực hiện dân chủ. Nếu từ nay đến cuối tháng 9, mọi chuyện được êm đẹp thì đấy là điểm son đáng ghi nhận nhất trong cuộc bầu cử.