Trà Mi, phóng viên đài RFA
Các ca lây nhiễm HIV/AIDS từ mẹ sang con tại Việt Nam đã lên tới mức báo động. Trong số gần 2 triệu trẻ sơ sinh hằng năm, có tới 2800 em bé bị nhiễm HIV từ khi mở mắt chào đời. Theo số liệu do Bộ Y Tế mới công bố, cả nước hiện có 8500 trẻ dưới 15 tuổi nhiễm HIV.
Đường truyền từ mẹ sang con được coi là một trong ba đường lây nhiễm HIV chủ yếu, ngoài đường máu và đường giao hợp. Liên quan đến vấn đề này, Trà Mi đã trao đổi với ông Oliver Phillips, viên chức truyền thông tại trụ sở chính của Quỹ nhi đồng Liên hiệp quốc (UNICEF), ở New York. Trước tiên, ông Phillips đưa ra nhận xét khái quát về đường truyền HIV từ mẹ sang con:
Ông Oliver Phillips: Nói một cách đơn giản, nếu người mẹ bị nhiễm HIV/AIDS không được điều trị, thì nguy cơ truyền virus HIV sang cho thai nhi hoặc trẻ sơ sinh là tương đối khá cao.
Trà Mi: Thế thì có cách nào để ngăn chặn đường lây truyền này không, thưa ông?
Ông Oliver Phillips: Hiện có một loại thuốc khá hữu hiệu dùng cho cả người mẹ và đứa bé để làm giảm sự lây nhiễm qua con đường này, cơ bản là giảm xuống mức 0.
Trà Mi: Loại thuốc đó tên gì ạ?
Ông Oliver Phillips: Thuốc này tên gọi là Nevirapine. Bà mẹ sẽ uống một lần duy nhất 1 viên Nevirapine trước khi sanh, và đứa con khi sinh ra cũng sẽ được cho uống duy nhất 1 lần .
Nói một cách đơn giản, nếu người mẹ bị nhiễm HIV/AIDS không được điều trị, thì nguy cơ truyền virus HIV sang cho thai nhi hoặc trẻ sơ sinh là tương đối khá cao.
Trà Mi: Cụ thể là bà mẹ nên uống vào khoảng thời gian nào, thưa ông?
Ông Oliver Phillips: Nên uống khi bắt đầu chuyển dạ thực sự hoặc trước khi mổ lấy thai.
Trà Mi: Còn đứa trẻ thì nên cho uống khi nào?
Ông Oliver Phillips: Trong vòng 72 giờ đồng hồ sau khi sinh .
Trà Mi: Có nhất thiết bà mẹ phải sinh mổ để đảm bảo không lây truyền virus HIV sang cho đứa con không, thưa ông?
Ông Oliver Phillips: Không....trong nhiều trường hợp, các phương pháp sinh khác không được lựa chọn mà chỉ sinh bằng phương pháp thông thường thôi.
Trà Mi: Giá cả loại thuốc mà ông vừa nói ra sao?
Ông Oliver Phillips: Số lượng thuốc có giới hạn mặc dù người ta đang có ý định phổ biến nó rộng rãi đến mọi nơi. Tôi không biết chắc là hiện nay nó có dễ kiếm trên thị trường Việt Nam hay không. Giá thuốc này tại Mỹ không mắc lắm, 2 đô la mỗi liều, tức 4 đô la cho hai liều điều trị cho cả mẹ lẫn con.
Trà Mi: Mới có báo cáo rằng số ca lây nhiễm HIV/AIDS từ mẹ sang con tại Việt Nam đang ở mức báo động. Theo ông, nguyên nhân do đâu?
Thiếu thông tin là cả một vấn đề nan giải, và cho tới nay vẫn là một trong những nguyên do chính khiến HIV vẫn tồn tại và lây truyền mạnh mẽ. Phương cách tốt nhất để ngăn chặn căn bệnh là mỗi người phải biết cách tự bảo vệ mình để tránh bị lây nhiễm.
Ông Oliver Phillips: Thứ nhất là do tính chất sinh học của căn bệnh, vì virus HIV/AIDS lây truyền chủ yếu qua đường dịch cơ thể. Một nguyên nhân tất yếu khác là do thiếu thông tin tuyên truyền và giáo dục. Thiếu thông tin là cả một vấn đề nan giải, và cho tới nay vẫn là một trong những nguyên do chính khiến HIV vẫn tồn tại và lây truyền mạnh mẽ. Phương cách tốt nhất để ngăn chặn căn bệnh là mỗi người phải biết cách tự bảo vệ mình để tránh bị lây nhiễm.
Trà Mi: Xin ông cho biết tỷ lệ lây nhiễm HIV từ mẹ sang con tại Mỹ ra sao?
Ông Oliver Phillips: Rất thấp. Tôi không nhớ rõ con số chính xác, nhưng tôi biết là rất thấp.
Trà Mi: Nói về lời khuyên dành cho các bà mẹ mang thai, họ nên làm gì để bảo vệ con của họ không bị nhiễm HIV/AIDS?
Ông Oliver Phillips: Trước hết là phải đi thử nghiệm xem bản thân mình có bị nhiễm HIV hay không. Nếu bạn đã bị HIV dương tính và đang mang thai, thì cần phải theo phương pháp vừa kể để phòng cho đứa bé khỏi bị nhiễm.
Tóm lại có 2 bước cần ghi nhớ: thứ nhất thử nghiệm, thứ hai là điều trị khi đã phát hiện bị nhiễm, và những việc này cần thực hiện càng sớm càng tốt.
Trà Mi: Xin chân thành cảm ơn thời gian ông dành cho cuộc trao đổi này.