Nhã Trân, phóng viên đài RFA
Cuộc hội thảo về xây dựng chính quyền đô thị thành phố HCM mới diễn ra trong nước hồi tuần trước. Trong hội thảo có ý kiến rằng người dân thành phố phải được quyền bầu thị trưởng, trực tiếp chọn lựa người có khả năng thay vì chọn trong danh sách được chỉ đạo bởi chính phủ như xưa nay. Dân chúng có ý kiến thế nào về đề xuất này?
Chính sách người dân trực tiếp bầu thị trưởng thành phố, điển hình là thành phố HCM, xưa nay không được áp dụng tại Việt Nam. Thay vào đó, chức vụ này luôn bổ nhiệm do cấp lãnh đạo. Được tiến cử qua nhiều vòng tranh cử nội bộ, một số ứng viên chọn lọc trình bày chương trình hành động của mình đồng thời tiến hành các vận động tranh cử dưới nhiều hình thức.
Lên tiếng tại buổi hội thảo “Xây dựng Chính quyền Đô thị Thành Phố HCM - một yêu cầu tất yếu của cuộc sống” diễn ra ngày 18 tháng 1 tại Sài gòn, một số tham dự viên nói chính quyền đô thị hiện đại cần theo cơ chế của nhiều nước trên thế giới hiện nay, trong đó bao gồm việc người dân được trực tiếp bầu thị trưởng.
Theo đề nghị này, dân chúng thành phố HCM rồi đây có toàn quyền chọn người xứng đáng, thay vì chỉ được phép lựa một trong số vài ứng viên mà nhà cầm quyền lựa sẵn.
Dân chủ
Phát biểu trong cuộc hội thảo, Phó giáo sư - Tiến sĩ Nguyễn Minh Hoà, Giám đốc Trung tâm nghiên cứu phát triển đô thị và cộng đồng, nói rằng cơ chế người dân trực tiếp bầu thị trưởng thể hiện mức phát triển dân chủ cao.
Cũng theo ông, mức độ dân chủ tăng cùng với từng giai đoạn phát triển của chính quyền. Thời điểm thích hợp để thực hiện đề xuất là lúc hoạt động kinh tế trong nước đa phần do tư nhân nắm, tức lúc chính phủ chỉ giữ một số khâu trọng yếu.
Người dân thành phố HCM nghĩ gì về đề xuất mới mẻ này? Ông Liêm, sinh ra và lớn lên ở Sàigòn, nói ông nghĩ rằng đề nghị ấy nếu được thực hiện sẽ chứng tỏ được tinh thần dân chủ, tức người dân được thật sự chọn người đại diện cho mình, thay vì nhất mực phải lựa ra một trong số vài ứng viên mà nhà nước đưa ra, dù không nghĩ rằng người đó đáp ứng yêu cầu của vai trò:
Một cư dân khác của thành phố, bà Ngọc, cho rằng được quyền chọn thị trưởng là tốt, bởi vì: (Xin theo dõi trong phần âm thanh bên trên)
Các trao đổi cho thấy một số cư dân Sài gòn tán thành việc trực tiếp chọn người đại diện khác với lề lối xưa nay.
Phản ứng của chính quyền
Thế còn xu hướng của chính quyền về vấn đề này ra sao? Qua một cuộc phỏng vấn của báo chí trong nước hồi đầu tháng 1 năm nay, Bộ trưởng Bộ Thương mại Trương Đình Tuyển tuyên bố khả năng tranh cử trong nội bộ Đảng cần được tăng cường hầu đưa đến những lựa chọn tốt về ứng viên.
Tại hội nghị toàn quốc về tổ chức và hoạt động của cấp lãnh đạo mới diễn ra thời gian gần đây, Bộ trưởng Bộ Nội vụ Đỗ Quang Trung cho biết Chính phủ đang đề nghị Quốc hội lập thí điểm bầu trực tiếp chủ tịch xã.
Hiện chưa có đáp ứng chính thức nào của chính phủ về đề nghị cho người dân thành phố HCM trực tiếp chọn thị trưởng, qua cơ sở được hoàn toàn tự do xem xét và đánh giá khả năng cũng như tư cách của các ứng cử viên trước khi bỏ phiếu.
Những người được hỏi cho rằng trong bối cảnh hội nhập với thế giới hiện nay Việt Nam cần thay đổi nhiều mặt để có thể phát triển đúng hướng, mạnh mẽ và bền vững. Nói một cách cụ thể, chính quyền cần thực hiện nhiều đột phá, trong đó việc để dân được thực sự lựa chọn giới lãnh đạo là một.