Vì sao Việt Nam cho phép đăng ký xe máy trở lại ?

Lê Dân, phóng viên đài RFA

Kể từ trung tuần tháng Mười Hai, là ngày bãi bỏ quy định mỗi người chỉ được đăng ký một xe môtô hoặc xe máy, tình trạng ùn tắc ở các điểm đăng ký đã không xảy ra như dự kiến của giới hữu trách. Tình trạng đó có ý nghĩa ra sao, mời quý vị nghe Lê Dân trình bày nhận xét của một số người tại Thành phố Hồ Chí Minh.

MotorTrafficPoster150.jpg
Nạn ùn tắc giao thông là hệ quả tất yếu khi kinh tế và xã hội phát triển quá nhanh, mà đầu tư xây dựng hạ tầng cơ sở chưa theo kịp. AFP PHOTO

Thông tư số 2 ban hành ngày 13 tháng Giêng năm 2003 của bộ Công an quy định là mỗi cá nhân chỉ được đăng ký một xe môtô hoặc xe gắn máy, đã là nỗi bức xúc của nhiều người.

Nạn ùn tắc giao thông

Lý do chủ yếu được đưa ra hồi đó là để phòng chống nạn kẹt xe và giảm thiểu tai nạn giao thông ở các thành phố lớn như Hà Nội hay Thành phố Hồ Chí Minh.

Thật ra, nạn ùn tắc giao thông là hệ quả tất yếu khi kinh tế và xã hội phát triển quá nhanh, mà đầu tư xây dựng hạ tầng cơ sở chưa theo kịp, hoặc nghiêm trọng hơn, là đầu tư thiếu đồng bộ và kế hoạch.

Nạn kẹt xe kinh khủng nhất và nổi tiếng nhất tại Đông Nam Á cho tới nay vẫn do thủ đô Bangkok của Thái Lan giữ kỷ lục. Nó tệ hại và gây bức xúc tới nỗi đương kim Thủ tướng Thaksin Shinawatra khi tranh cử chức phó đô trưởng Bangkok đã cam kết nếu đắc cử ông sẽ giải quyết gọn nạn kẹt xe chỉ trong vòng 6 tháng. Đắc cử, suốt mấy năm sau đó ông không thể nào cải thiện tình trạng đó, dù chỉ một phần nào.

Tới nay, tình trạng ùn tắc giao thông ở Bangkok vẫn còn, nhưng đã khá hơn nhờ hệ thống đường cao tốc và các phương tiện chuyên chở công cộng như các tuyến xe búyt và hệ thống xe điện ngầm và trên không.

Ở những thành phố lớn khác trên thế giới, như Washington DC của Hoa Kỳ, Tokyo của Nhật, người ta cũng phải đối phó với nạn kẹt xe trong giờ cao điểm, không phải bằng cách giới hạn việc đăng ký và quyền sở hữu, mà bằng những biện pháp như phân chia giờ làm việc và học hành dàn trải ra tránh dồn vào một lúc.

Bạn nghĩ gì về việc này? Xin email về Vietnamese@www.rfa.org

Nảy sinh tiêu cực

Việc quy định mỗi người chỉ được đăng ký một xe, nếu áp dụng đầy đủ thì Việt Nam cũng có trên 80 triệu chiếc xe môtô hay gắn máy. Mà nếu cho một cá nhân đăng ký vài chiếc, thì người đó cũng không thể cùng lúc sử dụng hai, hay ba xe gắn máy chạy ngoài đường được.

Dù vậy, khi được chúng tôi thăm dò ý kiến, cũng có người bênh vực thông tư số 2 của bộ Công an, cho là vì an toàn giao thông mà nên hạn chế quyền sở hữu vốn được Hiến pháp quy định.

“Việc đó không có nghĩa là người ta hạn chế quyền sở hữu, mà người ta muốn bảo vệ người công dân để tránh việc ùn tắc nè, tai nạn nè, rồi ô nhiễm nè....đó cũng là việc bảo vệ tính mạng của mọi người đó chớ...”

Sau gần hai năm áp dụng, tác dụng tích cực chưa đạt, kẹt xe lại hoàn kẹt xe, mà mặt tiêu cực lại nẩy sinh nhiều hơn. Chẳng hạn như thông tư số 2 làm phát sinh "Chương trình Đứng tên dùm". Nhiều tay buôn bán xe máy, cò mối đăng ký đã truy tìm các người ít tiền, chưa làm chủ xe nào để mua sẵn hàng chục cái tên để đứng tên dùm khách hàng có nhu cầu, với mỗi cái tên cho "mướn" như vậy có giá từ 1 triệu 2 cho tới 1 triệu rưỡi.

Biện pháp giới hạn đăng ký chỉ khiến người dân bình thường thêm khó khăn khi cần phải thay xe, nếu chưa sang tên được xe cũ. Còn những người có tiền của thì vẫn không hề hấn gì.

Một nữ thính giả ở Thành phố Hồ Chí Minh cho biết: "Toàn là dân áp-phe, dân nhà giàu, con của chính quyền không hà..."

Thiếu cẩn trọng

Dù bị nhiều nhận xét không mấy tích cực, thông tư số 2 của bộ Công an chỉ bắt đầu phải xét lại hồi gần đây sau khi đích thân bộ trưởng Tư pháp Uông Chu Lưu và các đại biểu Quốc hội đặt vấn đề trái Hiến pháp.

Đó là quyền sở hữu của công dân Việt Nam được quy định trong điều 58 của Hiến pháp ban hành năm 1992, cùng khoản 1 điều 221 bộ luật Hình sự quy định công dân có quyền sở hữu tài sản không bị giới hạn về số lượng và giá trị.

Một nam thính giả Sài Gòn đưa ra nhận xét là còn nhiều văn kiện khác cũng đã được ban hành mà không theo đúng tinh thần của Hiến pháp.

“Có những đề nghị, không phải nói, chớ tôi thấy rằng đúng là trái với Hiến pháp, chớ không chỉ là trái với luật nữa...”

Tình trạng ban hành quyết định thiếu cẩn trọng, thiếu nghiên cứu đã từng làm nẩy sinh trong dân gian hồi những năm 80 câu "sai đâu sửa đấy, sai đấy sửa đâu.....". Một hội nghị về chất thải công nghiệp mới diễn ra tại Thành phố Hồ Chí Minh cũng cho thấy các khu chế xuất, khu công nghiệp khi quy hoạch và được cấp phép xây dựng đã thiếu phần xử lý chất thải, hoặc có nhưng không được nghiệm thu nghiêm chỉnh.

Mới hôm thứ Năm, một thông tư của Bộ Văn Hóa-Thông tin còn nêu rõ tạm ngưng cấp giấy phép cho vũ trường, quán karaoke vì tình trạng tệ nạn xã hội. Từ nay mọi giấy phép mới đều phải do Thủ tướng chính phủ Việt Nam quyết định.