Việt Long, phóng viên đài RFA
Tin tức trong nước cho hay giá cổ phần các ngân hàng thương mại tăng mạnh trong năm nay, nhưng người dân có vốn vẫn tìm mua, trong khi có giới chức thẩm quyền lên tiếng qua báo chí khuyên người đầu tư phải thận trọng.
Chúng tôi tìm hiểu thêm về thị trường cổ phần đầu tư trong nước để mong giúp làm sáng tỏ vấn đề, qua câu chuyện giữa Việt Long với ông Hoàng Thanh Phong, một chuyên viên kinh tế đang còn làm việc ở trong nước.
Việt Long: Trong một lần nói chuyện gần đây, ông có nói về việc các doanh nghiệp ở trong nước đang gia tăng việc bán cổ phần cho công chúng, và tin tức trong nước trong tuần qua cho hay là nhiều người đang săn lùng để mua cổ phiếu của các ngân hàng thương mại vì mức lãi khá cao.
Như vậy có phải người dân đã quen đầu tư vào thị trường cổ phiếu, và thực tế tình hình thị trường này hiện có giống như tin báo chí loan tải không?
Dấu hiệu tốt
Hoàng Thanh Phong: Với thị trường chứng khoán ở Việt Nam đã ra đời được hơn 5 năm, thì công chúng ở trong nước cũng đã học hỏi và làm quen được với khái niệm đầu tư vào cổ phiếu để kiếm lời. Đây là một dấu hiệu tốt, vì công chúng nay có thêm các công cụ để đầu tư là mua cổ phiếu thay vì chỉ biết gửi tiền tiết kiệm như nhiều năm trước.
Trước khi đi vào chi tiết về cổ phiếu của các ngân hàng thương mại cổ phần, thì tôi xin nói là hiện Việt Nam có 41 ngân hàng thương mại, bao gồm 36 ngân hàng cổ phần và năm ngân hàng thương mại nhà nước mà chưa bán cổ phần.
Việt Nam hiện có 41 ngân hàng thương mại, bao gồm 36 ngân hàng cổ phần và năm ngân hàng thương mại nhà nước mà chưa bán cổ phần. Trong 36 ngân hàng cổ phần thì chỉ có khoảng một nửa là có cổ phiếu được giao dịch, còn một nửa kia thì có quy mô quá nhỏ và hoạt động không hiệu quả, cho nên cổ phiếu của họ không được giao dịch.
Trong 36 ngân hàng cổ phần thì chỉ có khoảng một nửa là có cổ phiếu được giao dịch, còn một nửa kia thì có quy mô quá nhỏ và hoạt động không hiệu quả, cho nên cổ phiếu của họ không được giao dịch.
Trong thời gian gần đây, công chúng đang chú ý nhiều đến cổ phiếu của các ngân hàng ở Việt Nam- chủ yếu là cổ phiếu của các ngân hàng ở thành phố HCM và Hà Nội - vì các lý do như nhiều ngân hàng đang đạt lợi nhuận cao, thí dụ như ngân hàng ACB mấy năm nay chia cổ tức tới 30%.
Một số ngân hàng đang mở rộng quy mô hoạt động và có các ngân hàng nước ngoài đang muốn mua cổ phần để trở thành đối tác chiến lược, thí dụ như Sacombank mới đây bán được cổ phiếu với giá rất cao cho ngân hàng ANZ, tất các các yếu tố này đang tác động đến tâm lý các nhà đầu tư trong nước, và đó là lý do của sự săn lùng cổ phiếu ngân hàng hiện nay.
Săn lùng cổ phiếu
Việt Long: Có phải là thời điểm cuối năm cũng là lúc các ngân hàng sẽ chia cổ tức cho nên sự săn lùng này càng trở nên mạnh mẽ? Nhưng chúng tôi được biết hiện nay các cổ phiếu đã lên giá khá nhiều so với giá gốc, như vậy tại sao bà con vẫn săn lùng cổ phiếu?
Hoàng Thanh Phong: Thưa ông, việc mọi người đang cố gắng mua các cổ phiếu ngân hàng thì không hẳn là vì họ muốn trông đợi vào phần cổ tức cuối năm, vì hiện thì giá của nhiều cổ phiếu đã khá cao so với khoản lợi tức có thể nhận được.
Thí dụ cổ phiếu của ngân hàng ACB nay đã lên giá tới 4.5 triệu, so với giá gốc là 1 triệu đồng, mà nếu người dân mua để nhận cổ tức 300,000 đồng cho năm nay, thì thực ra họ chỉ được nhận tỉ lệ lãi có 6.6% /năm, tức là thấp hơn tiền lãi gửi ngân hàng mà hiện nay trung bình là 8% hay 9%/năm.
Tương tự, giá của cổ phiếu Ngân hàng Đông Á cao gấp 4.8 lần giá gốc, hay Sacombank đã gần gấp 4 lần giá gốc, đã trở nên khá đắt cho đầu tư để hưởng lãi. Như vậy thì nếu muốn lấy lãi cổ tức ngắn hạn thì rõ ràng cổ phiếu ngân hàng không phải sự lựa chọn tốt nhất.
Việt Long: Cho nên câu hỏi của chúng tôi vẫn là trong tình hình đó tại sao người đầu tư vẫn săn lùng cổ phiếu?
Khác với các nước có nền kinh tế thị trường tự do, thì các hoạt động đầu tư ở Việt Nam hiện bị tác động ở một số yếu tố mà trong đó quan trọng nhất vẫn là tác động của nhà nước.
Hoàng Thanh Phong: Khác với các nước có nền kinh tế thị trường tự do, thì các hoạt động đầu tư ở Việt Nam hiện bị tác động ở một số yếu tố mà trong đó quan trọng nhất vẫn là tác động của nhà nước.
Dân chúng khi quyết định mua bán gì thì thường dựa vào thông tin đăng tải trên các báo chí của Nhà nước, và như vậy thì có thể nói dòng đầu tư đang được nhà nước kiểm soát và thúc đẩy. Nhà nước thúc đẩy việc mua cổ phần ngân hàng là để có thể phát triển lãnh vực này. Tuy nhiên qua báo chí cũng có một số viên chức cảnh giác người dân nên thận trọng trong việc mua cổ phiếu.
Thực giá gia tăng
Việt Long: Nhưng các ngân hàng tăng giá cổ phiếu thì lại làm cho việc cổ phần hoá có thể chậm lại, cho nên việc tăng giá như vậy có phải vì thực giá cổ phần trên thị trường đã tăng không, và nếu thế thì tại sao các nhà quản lý kinh tế vừa tăng giá lại vừa gia tăng bán cổ phiếu?
Hoàng Thanh Phong: Thực giá gia tăng là một phần lý do. Và nhà kinh doanh nào thì cũng phải kiếm lời cho doanh nghiệp của mình. Tăng giá cổ phần thì cổ đông có ngay lợi tức trông thấy. Rồi thì các ngân hàng thương mại cần phải mở rộng hoạt động.
Hiện nay thì hệ thống các ngân hàng thương mại nói chung vẫn còn nhỏ bé, thí dụ ngân hàng thuộc loại lớn nhất là Sacombank thì mới có số vốn pháp định là 1,250 tỷ đồng, hay gần 80 triệu đô la, nhưng trước viễn cảnh kinh tế Việt Nam sẽ tiếp tục gia tăng ổn định ở mức ít nhất là 8% một năm trong những năm tới, các hoạt động ngân hàng sẽ phát triển trong thời gian tới. Muốn như vậy các ngân hàng phải tăng cường thu hút đầu tư thông qua bán thêm cổ phần để mở rộng hoạt động.
Việt Long: Về việc cổ phần hoá các ngân hàng Nhà nước, thì tin tức hôm thứ hai cho biết là Việt Nam hứa sẽ hoàn tất kế hoạch này vào năm 2010. Trước đây ông nói rằng chỉ có ngân hàng Vietcombank có chương trình cổ phần hoá tương đối cụ thể, còn các ngân hàng lớn khác sẽ không cổ phần hoá. Ông vui lòng giải thích.
Trước đòi hỏi của các nhà tài trợ quốc tế là Việt Nam cần phải thúc đẩy nhanh việc cải cách hệ thông tài chính-ngân hàng, thì Chính phủ Việt Nam vừa mới tuyên bố sẽ cho bốn ngân hàng thương mại nhà nước bán cổ phiếu cho công chúng trong 5 năm tới.
Hoàng Thanh Phong: Trước đòi hỏi của các nhà tài trợ quốc tế là Việt Nam cần phải thúc đẩy nhanh việc cải cách hệ thông tài chính-ngân hàng, thì Chính phủ Việt Nam vừa mới tuyên bố sẽ cho bốn ngân hàng thương mại nhà nước là Viêtcombank, Ngân hàng đầu tư Phát triển, Ngân hàng Công thương và Ngân hàng Phát triển Nhà đồng bằng sông Cửu Long bán cổ phiếu cho công chúng trong 5 năm tới, tức là đến năm 2010 thì coi như hoàn thành việc bán cổ phiếu của họ và nhà nước sẽ giữ ít nhất là 51% cổ phần.
Tuy nhiên lộ trình cụ thể của họ thì ngoại trừ Viêtcombank đã nói ra, còn thì chưa có gì rõ ràng cả. Chúng ta sẽ phải kiên trì theo dõi vì thông thường thì mọi chương trình cải cách doanh nghiệp lớn ở Việt Nam đều bị thực hiện rất chậm chạp.
Việt Long: Vâng, cảm ông Hoàng Thanh Phong.
Và thưa quý thính giả vì thời gian có hạn nên cuộc phỏng vân sẽ được tiếp tục ở một kỳ phát thanh sau, trong đó có phần trao đổi về vấn đề người dân có vốn ở Việt Nam nên đầu tư ra sao, đưa tiền vào cổ phiếu ngân hàng hay vào những ngành nào khác. Mong quý vị đón nghe.
Theo dòng câu chuyện:
- Tìm hiểu thị trường cổ phần đầu tư trong nước (Phần 1)