Nhã Trân, phóng viên đài RFA
Trong hai tháng qua người dân quận Ngũ Hành Sơn, thành phố Đà Nẵng, bức xúc vì sự bùng phát của một loại dịch đặc biệt, là dịch ruồi. Hiện tượng này đang ảnh hưởng trực tiếp đến đời sống của cư dân trong vùng. Nhã Trân tìm hiểu sự việc và trình bày như sau.
Hàng trăm hộ cư ngụ gần cánh đồng rau ở phường Khuê Mỹ liên tục trong nhiều ngày qua đã phải mất ăn, mất ngủ trước sự kiện ruồi tụ họp vô số, với mật độ vượt quá mức bình thường.
Sinh hoạt và sức khỏe người dân bị ảnh hưởng nặng nề trước tình trạng ruồi tung hoành trong từng thước không khí, bay đầy trong không gian, đậu kín khắp ngõ, khắp đường, bu bám mọi nơi, mọi chỗ.
Các hộ đã phải đóng chặt cửa để ngăn ruồi vào nhà. Mỗi khi cần mở cửa ra, dù chỉ trong tích tắc, thì hàng ngàn con ruồi bay ngay vào, đậu đen cả tường, kín cả phòng, đầy cả người.
Nguyên nhân
Một nhân chứng là thành viên của hội Liên Hiệp Phụ Nữ quận Ngũ Hành Sơn cho biết tình trạng ruồi trong vùng gia tăng một cách kinh hoàng do vài lý do không mấy xa lạ: "Trước đây cánh đồng đó được trồng rau, và bón bằng phân chim cút…"
Như lời chị nói, nạn ruồi xảy ra từ khoảng vài năm trước, đặc biệt là khi cánh đồng rau ở phường Khuê Mỹ đi vào sản xuất. Phòng Tài Nguyên và Môi Trường, phối hợp với Trung Tâm Y Tế quận Ngũ Hành Sơn, sau khi kiểm tra hiện trường đã kết luận nguyên nhân chủ yếu là vì một số hộ trồng trọt đã không tuân thủ nguyên tắc làm và bón phân.
Những thuốc để trừ sâu thường chứa nhiều chất độc hại, nên khi dùng cần phải tránh xa, và sau đó phải cẩn thận khi dùng các cây cỏ có dính chất này để khỏi bị lấm vào tay rồi đưa lên miệng khiến ăn phải độc chất.
Nhiều hộ nông dân đã sử dụng phân hữu cơ để bón ruộng rau. Các loại phân như của bò, gà, cút được dùng sau quy trình tự ủ không khép kín, gọi là chưa được “hoai”, tạo thành nơi sinh sôi nẩy nở cho ấu trùng ruồi, dẫn đến sự bùng phát dịch.
Theo lời dân trong phường, ruồi tràn từ trong nhà ra ngoài ngõ, đâu đâu cũng thấy ruồi bay đen nghịt, gây cảm giác hãi hùng, và chỉ cần quơ tay cũng bắt được một nắm. Chúng sẵn sàng đậu, bám vào thức ăn, đồ uống, khiến mọi nhà khu này lâu nay phải ăn uống trong mùng để tránh không bị ruồi bu kín thức ăn, bay vào cả miệng.
Từ năm 2005, Ủy Ban Nhân Dân quận Ngũ Hành Sơn đã yêu cầu các hộ trồng rau không được bón ruộng bằng phân gia cầm chưa qua xử lý, và giao trách nhiệm cho Hợp Tác Xã Nông Nghiệp Bắc Mỹ An cung cấp phân chuồng đã ủ cho các hộ. Tuy nhiên nhiều hộ đã tự mua hàng từ các nguồn cung cấp ngoài luồng vì giá rẻ hơn.
Ảnh hưởng đến sức khoẻ
Phân hữu cơ, hay phân động vật, tính chất như thế nào và có lợi, hại ra sao trong việc bón ruộng? Bác sĩ Quỳnh Kiều tại Hoa Kỳ cho hay loại phân này mang nhiều mầm bệnh vì chứa nhiều loại vi trùng. Nếu người tiêu thụ không rửa rau thật sạch trước khi dùng thì các ký sinh trùng này sẽ theo đường tiêu hóa vào cơ thể, gây nhiều bệnh như giun, sán.
Theo tin của báo Người Lao Động thì Hợp tác xã Nông nghiệp Bắc Mỹ An lại hướng dẫn dân dùng thuốc trừ sâu cho lúa về để diệt ruồi. Loại thuốc này có ảnh hưởng gì đến sức khoẻ con người? Bác sĩ Quỳnh Kiều nói:
“Những thuốc để trừ sâu thường chứa nhiều chất độc hại, nên khi dùng cần phải tránh xa, và sau đó phải cẩn thận khi dùng các cây cỏ có dính chất này để khỏi bị lấm vào tay rồi đưa lên miệng khiến ăn phải độc chất”
Trước bức xúc của người dân trong vùng, chính quyền địa phương đã tiến hành phun thuốc trừ ruồi trong 2 ngày. Ruồi đã bị diệt một phần nhỏ, nhưng ngay sau đó lại bùng phát không kém trước là bao, theo lời mô tả của một thành viên hội Liên Hiệp Phụ Nữ quận Ngũ Hành Sơn thì sau đợt xịt thuốc của Nhà nước thì nạn ruồi chỉ giảm bớt khoảng 2 phần 10 mà thôi:
“Lúc trước ty Y Tế có xuống xịt thuốc mỗi tuần một lần; ruồi có bớt nhưng vẫn còn. Chắc ruồi sẽ còn mãi, không thể hết được”.
Trong khi đó theo chủ nhiệm hợp tác xã nông nghiệp Bắc Mỹ An thì dịch ruồi ở phường Khuê Mỹ thì hoàn toàn không có. Ông khẳng định: "Dịch đã xẩy ra hồi năm ngoái, nhưng sau khi thuốc diệt được dùng thì dịch đã hết. Năm nay trong vùng không còn bị nạn này nữa. Bây giờ ngoài đồng làm gì có ruồi".
Cho đến nay dịch ruồi vẫn còn là vấn nạn cho các hộ sống ở khu vực, vì chưa có một biện pháp hữu hiệu nào có thể diệt tận gốc loại dịch bất thường này. Người dân tại đây đang tự hỏi đến bao giờ mới hết phải sống với ruồi trong từng giờ từng phút, tức ăn với ruồi và ngủ với ruồi, theo lời của họ.